«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

Eritib tayorlangan flyuslarni turlari.
1-pemzasimon. 2- kristalsimon. 3- shishasimon 

---

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
462 
Keramik flyuslarni ishlab chiqarish texnologiyasi maydalangan quruq tarkibiy 
qismlardan iborat shixtani suyuq shishaga aralashtirish orqali amalga 
oshiriladi;olingan massa maxsus go’sht maydalagich turidagi to’rdan bosim ostida 
o’tkazilib maydalanadi, quritiladi, qizdirladi va donlarining o’lchamlari bo’yicha 
turlarga ajratiladi. Keramik flyuslar tayyorlash jarayonida eritilmaydi, shuning 
uchun turli feroqotishma va laegirlovchi elementlarni miqdori va tarkibini turlicha 
arlashtirish mumkin, natijada xoxlagan tarkibdagi metal qoplama olish mumkin. 
Yuqorida keltirilgan flyus tayorlash texnologiyasidan kelib chiqib keramik 
flyuslar tayyorlashda payvand chokini tarkibini boshqarish va strukturasini 
modifikatsiyalash maqsadida shixta tarkibiga nanoo’lchamli qiyin eriydigan 
zarrachalarni kiritishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz. Tajribada nanokukun 
sifatida zarrachalari 0.1mkm dan kichik o’lchamdagi monokarbid volfram (WC) dan 
foydalandik. Materialga nanokukun volfram karbitini WC kiritishda zarrachalari 50 
mkm gacha bo’lgan o’lchamdagi volfram karbidi kiritilgan nikel kukuni (ГОСТ 
9722-97 bo’yicha 99.9% Ni)dan foydalandik. Kompozitsion nikel mikrogranulalari 
30% gacha WC o’zida saqlaydi. Flyuslar odatdagi texnologiya asosida tayorlanadi 
[2]. Keramik flyus tarkibi quidagi 1-jadvalda keltirilgan kompozitsion 
mikrograunulalardan tashkil topgan. 
1-jadval. 
Flyusni tashkil etuvchi komponentlari % 
Ca
F
2
Al
2
O
3
CaO 
Sio
2
Mg
Co
2
FeMn 
Ni 
WC 
50-60 
10-20 
20-25 
3-6 
1-3 
1 
1 
0.5 
Kompozitsion mikrogranulalar (Ni+WC) umumiy massani 1.5% gacha 
qismini tashkil qiladi. Qoplama qoplash стал 20 po’lat plastina namunalarda teskari 
bog’lanishli, o’zgarmas to’kda Cв-08 rusumidagi [ГОСТ-2246-70]simdan 
foydalanib amalga oshirildi. Tajriba natijalari shuni ko’rsatadiki, keramik flyuslar 
tarkibiga qo`shilgan umumiy og`irlikning 1,5% ga teng(Ni+WC), kam uglerodli 
po’latlarning payvand chokini strukturasini modifikatsiyalashtirib zarbiy 
qovushqoqligini -60 ˚C haroratda ikki barobarga oshirilishi aniqlandi. Nano 
o’lchamdagi yuqori termodinamik turg’unlikka ega bo`lgan komponentlar flus 
tarkibida qisman erib metal payvand choklariga otadi va aralashib kristal 
markazlarini hosil qiladi, modifikatsiyalaydi. Bundan tashqari metal chokiga 
metalmas brikmalarni qo`shilishini 20%ga kamaytiradi. Shu bilan birga 
qo’shilmalar globusga yaqin shaklni egallab metalda hajim bo’yicha teng 
taxsimlanadi va uning hususiyatlarini yaxshilaydi. 
Yuqorida ko’rsatilgan taxlillar natijasiga ko’ra quyidagi hulosaga kelish mumkin, 
keramik flyuslar tarkibini ishlab chiqishda nanozarrachlardan tashkil topgan qiyin 
eriydigan materiallarni shixta tarkibiga kiritib mikrogranular tayorlash samarali va 
kelajagi bor. 
Xulosa. 
Keramik flyuslar tarkibiga qo’shilgan umumiy og’irlikning 1,5% ga 
teng(Ni+WC), kam uglerodli po’latlarning payvand chokini strukturasini 

---