XAVFSIZLIGINI TA'MINLASH
Xusanboyeva Tursunoy Maxammadqasimdjanovna, O`zbek tili av adabiyoti
kafedrasi kabinet mudiri, Andijon mashinasozlik instituti,
O‘zbekistondagi barcha tizimlar raqamlashtirilmoqda. Xususan, koronavirus
joriy etgan karantin rejimida onlayn tovarlar va xizmatlarga talab oshdi va barcha
sohalarda raqamli funktsiyalar doirasi kengaydi. Bugun siz uydan chiqmasdan
to‘lovlarni amalga oshirishingiz, hech qanday muammosiz masofaviy ta'lim
olishingiz, dunyoning eng yirik kutubxonalaridan foydalanishingiz va hatto
ishlashingiz mumkin. Raqamli xizmatlar an'anaviy xizmatlarga nisbatan bir qator
afzalliklarga ega, masalan, hujjatlarni rasmiylashtirish, rasmiyatchiliksiz va vaqtni
tejash.
Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishning yana bir omili - bu kiberxavfsizlik.
Karantin sharoitida global tarmoqda viruslarning tarqalishi holatlari
koronavirusning oldini olish bo‘yicha tavsiyanomalar yorlig'i ostida qayd etildi.
Moliyaviy firibgarlar soxta onlayn -do‘konlar, veb -saytlar, ijtimoiy tarmoqlardagi
«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya
Andijon
27-29 oktabr 2021 yil
300
akkauntlar va elektron pochta manzillaridan foydalanib, oddiy odamlarni chet elga
giyohvand moddalarni sotish va jo‘natishni va'da qilishgan. Bu axborot xavfsizligi
zarurligini yana bir bor tasdiqlaydi.
Raqamlashtirish va kiberxavfsizlik tushunchalari doimo yonma-yon ketadi.
Chunki barcha tizim va jarayonlarni raqamlashtirish bilan bir qatorda ularning
texnik jihatdan benuqson va benuqson ishlashi va xavfsizligini ta’minlash muhim
ahamiyatga ega. Axborot xavfsizligining bir shakli sifatida kiberxavfsizlik - bu
axborotni saralashga xizmat qiladigan yuqori axloqiy me'yorlardan farq qiladigan
tushuncha.
Bu ko‘proq texnik va pochta, ijtimoiy tarmoqlar, to‘lov tizimlari uchun kuchli
va ishonchli parollarni o‘rnatishni, shuningdek, oddiy foydalanuvchi uchun shaxsiy
kompyuterlar va smartfonlarni viruslardan himoya qilishni o‘z ichiga oladi. Keng
ma'noda kiberxavfsizlik - bu tarmoqlar, mobil ilovalar va qurilmalarni himoya qilish
bo‘yicha chora -tadbirlar majmui. Bu ma'lumotlarning maxfiyligini saqlash, uning
yaxlitligini himoya qilish va sayt, dastur yoki dasturning to‘liq ishlashini ta'minlash
demakdir.
Kiberxavfsizlikning dolzarbligi shundan iboratki, dasturiy ta'minot zaifliklari
tajovuzkorning axborot tizimlari yoki veb -saytlarga masofadan kirishiga,
shuningdek, fayllar va ma'lumotlarga va fuqarolarning shaxsiy ma'lumotlarining
tarqalishiga olib kelishi mumkin. Kiberxavfsizlik choralari bunday hodisalarning
oldini oladi.
2017-2021
yillarga
mo‘ljallangan
O‘zbekiston
Respublikasini
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini "Ilm,
ta'lim va raqamli iqtisodiyot yili" da amalga oshirish Davlat dasturiga muvofiq, 2020
yil uchun kiberxavfsizlik milliy strategiyasi. -2023 yil va "Kiberxavfsizlik
to‘g'risida" gi qonun loyihasi ishlab chiqildi.
Milliy kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqish milliy kibermakonda
jinoyatchilikka qarshi kurash faoliyatini tartibga soladi. Virtual dunyoda jinoyat
sodir etishning zarari va xavfi real dunyodan kam emas.
“Kiberxavfsizlik
to‘g‘risida”gi
qonun
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalari tizimini zamonaviy kibertahdidlardan himoya qilish, turli darajadagi
tizimlar uchun zamonaviy kiberxavfsizlik mexanizmlarini joriy etish, davlat
organlari, korxona va tashkilotlarning ushbu sohadagi huquq va majburiyatlarini
belgilab berish, ularning faoliyatini muvofiqlashtirishga xizmat qilishi kutilmoqda.
Mamlakatimizda axborot xavfsizligini ta'minlash muhim va dolzarb masala
bo‘lib, hukumatimiz, vakolatli organlar va davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari,
barcha tashkilotlar bu borada doimiy ravishda tegishli choralarni ko‘rmoqda.
Axborot xavfsizligi - bu kompleks chora -tadbirlar majmui, axborot bilan
ishlaydigan xodimlar ushbu tizimning bir qismi sifatida qaraladigan yagona tizim,
ya'ni axborot xavfsizligi samaradorligini ta'minlovchi bo‘g'in, eng asosiysi "inson
omili". butun tizimning bir qismi zaif nuqtalardan biri hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |