Презентация без названия

---

1. Ekskursiya xizmtada obyektlarni kursatishning vazifasi.
2.Ekskursiyaning ko`pvariantligi. 
3.Ekskursiya tashkilotchisi va uning vazifalari. 
4.Ekskursiyada transport yunalishi tasnifi. 
5.Ekskursiya muvaffakiyatini ta`minlash mezonlari. 
6.Ekskursiyalar tacnifining yangi yunalishlari. 
7.Sayoxlarga sifatli xizmat kursatishda gidning axamiyati. 
8.Ekskursiya xizmatlari hikoyasining mohiyati. 
9.Ekskursiyani olib borishning maxsus metodik usullari Diqqat (e`tibor) krizisi va 
uni bartaraf etish yo`llari.

---

Demak, 
ekskursiya xizmati
- bu tarixiy 
va madaniy yodgorliklar
, tabiat manzaralari, ishlab 
chiqarish korxonalari va boshqa diqqatga sazovor joylarni ko‘rsatish, hikoya qilish jarayonini 
uslubiy jihatdan tashkil qilishdir. Ushbu jarayonda ekskursantlar ko‘z oldidagi ob’ektlar, ular 
bilan bog‘liq voqea-hodisalar malakali mutaxassis-gid tomonidan hikoya va tahlil qilinadi.
Ekskursiya xizmatida gid ekskursantlarga mavzuni yoritishga yordam beruvchi ob’ektlarni 
ko‘rishga (birinchi vazifa), ushbu ob’ektlar haqida zaruriy ma’lumotlarni olishga (ikkinchi 
vazifa), tarixiy voqeaning mohiyatini his etishga (uchinchi vazifa), ekskursiya ob’ektlarini 
mustaqil kuzatish va tahlil qilish ko‘nikmasiga ega bo‘lishga (to‘rtinchi vazifa) yordam 
beradi. So‘nggi vazifani bajarishda ekskursantlarda ob’ektlarni to‘g‘ri ko‘rish qobiliyatini 
shakllantira olish katta o‘rinni egallaydi. Ob’ektlarni to‘g‘ri ko‘ra olish qobiliyati deganda 
estetik qabul sifatida me’morchilik massalari, ranglari, har xil turdagi chiziqlar, jismlar 
guruhini, ranglar jilosini, chiziqlar va ularning kompleksini yorug‘lik, ma’lum burchak ostida 
ko‘rish, qabul qilish tushuniladi. Ob’ektlardagi tarixiy jozibadorlikni anglay olish 
quyidagilarda namoyon bo‘ladi: birinchidan, ekskursiya ob’ektidagi tarixiy-madaniy o‘ziga 
xoslikni topa olish; ikkinchidan, ekskursiya ob’ektida turli davrlardan qolgan izlarni aniqlay 
olish; uchinchidan, monumental va muzey-tarixiy yodgorliklaridan tarixiy faktlarni topa 
olishdir. 

---

Bu jarayon har doim katta bilim va ko‘nikmani talab qiladi. Ekskursiya ma’lumotlari 
va ularni hikoya qilishda gidning malakaviyligi ekskursantlarning kerakli xulosaga 
kelishi imkonini beradi. Bu haqda rossiyalik pedagog A.V. Bakushinskiy shunday 
degan: «Ekskursiya rejasi, vazifasi, maqsadi bilan asoslangan materialning uslubiy 
ishlanmasi qatnashchilarga mustaqil his qilish, qabul qilish va baholash 
ko‘nikmalarini uyg‘otishi kerak».
Ekskursiya xizmatining vazifalaridan biri – ekskursantlar ongida ekskursiya 
mavzusi, tarixiy shaxslar hayoti, voqealar, faktlar va umuman ekskursiya 
ma’lumotiga bo‘lgan munosabatni va mustaqil baho berishni shakllantirishdir.

---

Insonlarning kundalik faoliyatida ikki xil muloqot shaklini uchratish mumkin: 
bevosita muloqot va bilvosita muloqot. 
Bevosita muloqot shakliga
- suhbat, 
ma’ruza, dars, diskussiya, miting, telefon, ekskursiya xizmati va shu kabilar kiradi. 
Bunday muloqot jarayonida 
insonlarda hissiyotlar
, kayfiyatlar, fikrlarning 
umumiyligi shakllanadi, bir-birini tushunishga erishiladi, axborot o‘rganiladi, o‘zaro 
aloqa mustahkamlanadi.
Bilvosita muloqot
shakli
- gazeta, jurnal, kitob o‘qish, radio, televizor eshitish orqali 
yuzaga keladi. Bunday muloqot jarayonida bevosita muloqot jarayoni kabi olingan 
axborotga sub’ekt reaksiyasini ko‘rsatadigan teskari aloqa mavjud 
bo‘lmaydi.Ekskursiya jarayoni bevosita muloqot shakli sifatida gid va 
ekskursantning hamkorlikdagi faoliyati bo‘lib, ularning o‘zaro fikr almashuvi va 
harakatlarini nazarda tutadi. Insonlarga katta hajmdagi axborotlarni olish 
imkoniyatini beradi, fikrlash qobiliyatini shakllantiradi. Ekskursiya xizmatidagi 
muloqot jarayonida guruhdagi individning harakatidagi birdamlikka, hissiy bir-birini 
tushunishiga, kayfiyat, fikrlar, qarashlar umumiyligining shakllanishiga 
erishiladi.Ekskursiya jarayoni qatnashuvchilari muloqotini ruhiy-axborot muloqot 
turi, sub’ektlar va ob’ektlar o‘rtasidagi ikki xil munosabatlar shaklining 
uyg‘unlashuviga kiritishimiz maqsadga muvofiqdir.

---

Gidga psixologiya va pedagogika sohalaridan bilimlarning mavjudligi ekskursiya 
xizmatini to‘g‘ri tashkil qilishga yordam beradi. Gid va ekskursantlar o‘rtasida to‘g‘ri 
tashkil etilgan o‘zaro muloqoti ekskursiya kabi pedagogik jarayonning negizidir. 
Kommunikativ komponent gid kasbiy mahoratining asosiy qismidir. Ekskursiya 
xizmatining samaradorligi nafaqat gidning mavzu bo‘yicha bilimi, uni auditoriyaga 
yetkazish uslubiga balki, ekskursantlar, boshqa mutaxassislar, haydovchi bilan 
o‘zaro muloqotiga ham bog‘liqdir.Auditoriya bilan muloqotda hushyorlik, dialog 
o‘rnata olish kabi xususiyatlar ham muhimdir. Ekskursiya muassasasi rahbarlari 
ekskursiya xizmatida gidning roliga katta e’tibor berib, uning yutuqlari bilan birga 
kamchiliklarini ham tahlil qilishadi. Ekskursiya jarayonida ekskursantlarning 
faolligini oshirish maqsadida gid turli variantlarni qo‘llashi kerak bo‘ladi. Agarda u 
hikoyani kengroq yoritsa, ma’ruzachiga aylanib qoladi, bu esa ko‘rgan va 
eshitganlarni his qilishda gidning rolini susaytiradi. Gid ma’lumotlarga urg‘u 
berayotganida, ekskursant diqqatini aniq yo‘naltirib, uni fikrlashga, 
taqqoslashga
, 
baholashga, xulosa qilishga undasagina jarayon samarali bo‘ladi.

---

Transport sayohatlari harakatlanish yo‘nalish(marshrut)i, foydalanilayotgan 
transport turi, yo‘nalish trassasining qurilishi, sayohatning muddati, mavsumiylik va 
boshqalar bo‘yicha tasniflanadi. Mobil transporti turi sifatida avtobus va yengil 
avtomobildan mustaqil yo‘nalishlardagi kabi turistlarni aeroport (vokzal)dan 
mehmonxonaga yoki aksincha, olib borib quyishda keng foydalaniladi. Harqanday 
turist o‘z sayohatini rejalashtirayotganda manzilga yetib olish (yetkazish) tezligi, 
sayohatqulayligi (komforti), qiymati, yuklarini olib borish (ularning og‘irligini hisobga 
olgan holda) imkoniyati; to‘xtash joylari, ovqatlanish sharoitlari, shovqin darajasi, 
vibratsiya
, dam olish va (tunash) uxlash jarayonlari, ekologik va albatta xavfsizlik 
kabi omillarni hisobga oladi. Ijobiy omillar qancha ko‘p bo‘lsa, shunchalik transport 
sayohatining qiymati oshadi. Havo transportida sayohat ham charter, ham reysli 
samolyotlar vositasida amalga oshiriladi.O‘zbekistonlik sayyohlar TU-134, IL62, 
«Boing», AN-24, AN-16 samolyotlaridan foydalanadilar. Turizm rivojlangan 
davlatlarda turistik maqsadlarda vertolyotlardan va boshqa havo transporti 
vositalaridan: dirijabl, havosharlari, paraplanlar, deltaplanlar va xokozolardan