Pedagogik diagnostikaning test metodi.Odatda tekshiruvchi tomonidan amalga oshirilgan barcha nazorat shakl va uslublari ham testga kiradi.Nazoratning test uslubi ilmiy asoslarga ko’rilgan bo’lib , u ma’lum talab, qonun-qoidalar zaminida olib boriladi.Test asosan psixolog olimlar tomonidan ishlab chiqilgan va amaliyotga tavsiya etilgandir.Test pedagogik diagnostika metodlari orasida eng qulay hisoblanib , u har jihatdan sifatli ma’lumot berishi bilan ajralib turadi.
Test sinovi muntazam takomillashib boradi.Unga turli bosqichlarda turlicha ta’rif berib kelingan . Masalan,nemis olimi Linert “ Test shaxsning turli holatlarini , shaxsiy xususiyat,,imkoniyat va qobilyatini aniqlovchi ilmiy metoddir”deb ta’riflaydi . Test usuli chinakamiga pedagogik diagnostika metodi bo’lib, u o’quv jarayonining pirovard natijasini ob’ektiv aniqlab berishga qodir mezondir.U doimo tahlil asosiga ko’rilib ,aynan shu xususiyatiga ko’ra , pedagogik jarayon natijalarining takomillashib borishiga yordam beradi.Ayni paytda testlar ta’limiy xulosalar bilan birga ,texnalogik vaziyatni, istiqbolini ,harakat yo’nalishini ham belgilab beradi.Shunga ko’ra testlar quyidagilarga bo’linadi;
Ta’limiy muvaffaqiyatlarni aniqlaydigan test;
Shaxs taraqqiyoti va uning imkoniyastlarini belgilaydigan test
Intellektni aniqlaydigan test
Umumiy natijani belgilaydigan test
Muayyan hududda , maktabda u yoki bu fanni o’qitish samaradorligini ko’rsatuvchi test
Professional kasbga moyillik layoqatini,shaxsning funksional imkoniyatlarini aniqlovchi test
Shaxs psixologiyasini ochib beruvchi test
Shaxsning yo’naltiriganligini belgilovchi test
Shaxsning qiziqishi , moyilligini aniqlab , shu sohani takomillashtirishga yordam beruvchi test
Klinik test va h.k.
YUqorida bayon etilganidek ,test ham baholash , ham pedagogik diagnostika hisoblanadi.O’quvchilar bilimini bu usulda baholash 1930-yilda boshlangan.Lekin keying paytlarda u keng joriy qilinmoqda . Istiqbolda o’quvchilar bilimini baholashda test, reyting tizimi ustuvor bo’lib qoldi.5 ballik baholash tizimi o’quvchini har tomonlama baholashga noqulayligi uchun ,undan voz kechish fikridamiz.Test imkoniyatlarini bayon ettirishni davom ettiramiz.
Amaliyotda o’zlashtirishga qaratilgan testlar tobora ko’ptoq o’rin olib bormoqda .O’zlashtirilga qaratilgan testlar:
Mayyan predmetni o’zlashtirishga qaratilgan testlar
O’zbek tilini o’zlashtirishga qaratilgan testlar
Chiroyli yozuvni belgilashga qaratilgan testlar
O’qish tezligi va texnikasini baholovchi testlar
So’z boyligini aniqlovchi testlar
Bolaning rivojini va maktabga tayyorligini aniqlovchi testlar
Bolaning intellectual faoliyatini aniqlashga qaratilgan testlar
Bolaning didaktik ko’nikma va malakasini belgilovchi testlar va h.k
Do'stlaringiz bilan baham: |