Predikativlik nima va uning ifodalanish shakllari haqida gapiring?

9.Mazmuniy sintaksisda gapning relyativ strukturasiqanday tasavvur qilinadi?
Gapda ifodalangan axborot strukturasini ma’lum munosabat bilan bog’langan predmet sistemasi sifatida belgilash hozirgi tilshunoslikning yetakchi tendensiyasidir. Bunga ko’ra gapning relyativ strukturasi (propozitsiyasi) predmet va uning predikativ belgisidan iborat bo’lgan sistema sifatida (shahar-katta; uy - baland) va ma’lum munosabat bilan bog’langan predmetlarni o’z ichiga olgan sistema sifatida tasavvur qilinadi. Masalan, o’quvchilar daraxtlarni oqladilar gapning relyativ strukturasi ikki predmet va ular o’rtasidagi munosabatdan iborat. Birinchi predmet - o’quvchilar, ikkinchi predmet - daraxtlarni, ular o’rtasidagi munosabat esa oqladilar orqali ifodalangan. Aziz asrimizning aziz onlari aziz odamlardan so’raydi qadrin gapining mazmuni o’zaro so’raydi so’zi orqali munosabatga kirishgan uch predmet (aziz asrimizning aziz onlari + aziz odamlardan + qadrin)ni o’z ichiga oluvchi sistemadan iborat.
L.Tenьyer harakat ishtirokchilarini, ya’ni predmetlarni sub’yekt va ob’yektlarga ajratmay umumlashtirgan holda aktantlar nomi bilan atadi.
V.G.Gak ob’yektli predikat terminini kiritdi. Uning fikricha, ob’yektli predikat ikki substansiya - A va V o’rtasidagi munosabatni ifodalaydi_. Bu konsepsiyaga muvofiq, har qanday gapning relyativ strukturasi predikat va uning aktantlaridan iborat. Aktantlar (argumentlar) predikatning bo’sh o’rinlarini (valentliklarini) to’ldiradi. Demak, predikat aktantlari uning valentliklari bilan bog’liq. N.I.Filicheva ta’kidlaganidek, valentlikni va uning bo’sh o’rinlarini o’zida aks ettiruvchi so’z ichki tuzilishida sintaktik munosabatlarning «skeleti»ni hosil qiladi va bu skelet konkret nutqiy reallanuvdan tashqarida ham o’znni ko’rsatib turishi mumkin_. Shuning uchun ham, avvalo, relyatsion struktura elementlarining sintagmatik va paradigmatik munosabatlari hamda ularning konkret sintaktik struktura orqali ifodalanishi haqida bahs yuritishga to’g’ri keladi.