Практикум по статистике. (2 издание). Тащкент изд. «Iqtisod-moliya»

2-misol. Ekin turlari va maydoni haqida quyidagi shartli ma’lumotlar keltirilgan:

Ekin turlari	Ekin maydoni (ga)			O’rtacha hosildorlik (s/ga)
	Bazis davr	Hisobot davri	Bazis davr		Hisobot davri
Bug’doy	11270	11481	27.8		27.3
Arpa	860	903	10.0		14.4
Sholi	766	1190	24.2		28.4

Berilgan ma’lumotlar bo’yicha aniqlang:

1) don mahsulotlari yalpi hosili hajmining o’zgarishini;
2) yalpi hosil o’zgarishiga ta’sir etuvchi omillar:
a) ekin maydonini;
b) hosildorlikni;
d) ekin maydonining tarkibi o’zgirishi hisobidan o’zgarishini;
3) o’rtacha hosildorlikni.


Yechimi:
Yalpi xosilni hisobot yilida bazis yiliga nisbatan o’zgarishi quyidagiga teng:

Don ekinlarining yalpi hosili hisobot davrida bazis davriga nisbatan 5.8 %ga oshgan.
a) Ekin maydonlari hajmi indeksi quyidagiga teng:
,

ekin maydonlari 5,2 % ga oshgan;

b) Yalpi hosilni hosildorlik hisobiga o’zgarishi



Yalpi hosil, hosildorlik hisobiga 11,70 % ga oshgan.
d) Ekin maydonining tarkibi hisobiga o’zgarishi


.

Statistik tahlil shuni ko’rsatadiki yalpi hosil ekin maydoni hisobiga 5,2%, hosildorlik - 11,7% oshgan, lekin ekin maydonlarining tarkibi hisobiga 10% kamaygan.

Indekslarni o’zaro bog’liqligi asosida yalpi hosilni o’zgarishini aniqlaymiz:
1,052 ^. 1,117 ^. 0,90 =1,058
O’rtacha hosildorlikning o’zgarishi teng:

O’rtacha hosildorlik joriy yilida bazis yiliga nisbatan 0,4% oshgan.