Polimerlarning bukiluvchаnligi reja

Stаtistik segment tushunchаsi. Kun segmenti

N monomer zvenolaridan tashkil topgan real zanjirni N ta mustaqil statistik elementlardan (qismlardan) tashkil topgan deb qarash mumkin. Bu qismlarning harakati bir-biriga bog‘liq emas. Uzunligi A bo‘lgan ana shunday makromolekulalar qismlarini termodinamik segment deb ataladi. Bu segment Kun segmenti deb ham yuritiladi. Har bir segment S – monomer zvenolaridan tashkil topgan bo`lib, segmentlarning soni N = /S bo`ladi. Bunda - polimerlanish darajasi.

Zanjirning turlixil konformatsiyalari

(h-zanjir uchlari orasidagi masofa)

h

Makromolekulaning hosil qilaoladigan konformatsiyalari maksimal soni yoki ularning hosil bo‘lish termodinamik ehtimolligi Gauss formulasi bilan hisoblanishi mumkin:

bu erda h-o‘ralgan zanjir uchlari orasidagi masofa; N-zanjirdagi zvenolar soni; A-zveno uzunligi. Bu tenglama grafik usulda rasmdagi ko‘rinishga ega. Rasmdan ko‘rinib turibdiki h = O bo‘lgan holat, ya’ni makromolekulaning eng buralgan holati yoki h=l bo‘lgan holat, boshqacha qilib aytganda, makromolekulaning eng yoyilgan holati amalda juda kichik ehtimollikka ega.

Rasmdagi hm ga to‘g‘ri kelgan holat eng katta ehtimollikka ega. Shu holatga to‘g‘ri kelgan makromolekula konformatsiyasining o‘lchami quyidagi ifodaga teng

 

bo‘ladi. Bunda dw/dh = O deb olinadi. Erkin a’zolangan makromolekula uchun ikki uchi orasidagi o‘rtacha kvadratik masofani hisoblash qabul qilingan bo‘lib, u quyidagi tenglama bilan topiladi:

 

bunda N– segmentlar soni; A – segment uzunligi. A – zveno uzunligi deb qaralishi kerak, shuning uchun A ning qiymati qancha katta bo‘lsa, bukiluvchanlik shuncha kichik bo‘ladi. Segmentning qiymati ham qancha katta bo‘lsa, bukiluvchanlik shuncha kichik bo‘ladi. Demak polimer makromolekulalari bukiluvchanligi ularni tashkil etuvchi zvenolarning kimyoviy tuzilishiga bog‘liq.

Makromolekulaning ikki uchi orasida molekulalar taqsimlanish egrisi