Pán: Ádebiyat Klass: 6 Waqtı

III.Taza tema túsindiriw: (15 minut) Izbasar Fazilovtıń ómiri hám dóretiwshiligi “Qara qoy” qosıǵı
Izbasar Fazılov — XX ásir qaraqalpaq ádebiyatındaǵı talantlı shayırlardıń biri.I.Fazılov 1909-jılı Taxtakópir rayonında tuwılǵan. Qaraqalpaqstan Jazıwshılar Awqamın dúziwshilerdiń biri. Ol 20-jılları, dáslep Shımbaydaǵı internatta, sońınan 1925 — 1926-jılları Qazaqstandaǵı Îrenburg qalasındaǵı áskeriy mektepte bilim aladı.1926-jılı Tórtkúl qalasına kelip awıl Xojalıǵı teXnikumına oqıwǵa kiredi hám onı pitkergennen soń sol dáwirdegi «Qızıl Qaraqalpaqstan», «Jas Leninshi» gazetalarında juwaplı orınlarda jumıs isleydi.Shayır 1934-jılı burınǵı awqam Jazıwshılarınıń birinshi siezdine keńesshi dawıs penen delegat bolıp qatnasadı.Shayırdıń «Jeńis jolında» (1934), «Qosıqlar» (1934, 1959), «Awıl báhári» (1975) atlı toplamları basılıp shıqtı.I.Fazılov repressiya qurbanı bolıp, nahaq jala sebepli, jigirma jılǵa shamalas qamaqta boladı hám aqlanıp shıqqannan soń dóretiwishilik penen shuǵıllanadı.I.Fazılov shıǵarmaları tematikasınıń baylıǵı, waqıt talabına juwap beriwi, ideyalıq hám kórkemlik birligi, tereń xalıqlıǵı menen ayrılıp turadı. Shayır ótkendegi xalıq turmısın, olardıń awır awhalın anıq kórgen hám jaqsı sezgen. Ol teńsizlik penen eziwshiliktiń barlıq qısıwmetlerin basınan keshirgen. Bunı «Qara qoy» qosıǵında kórkem etip hárbir oqıwshınıń sanasına jetip, oyında qalarlıqtay etip súwretleydi. I.Fazılov Watandı adamgershilik, azatlıq, báhár gúlindey jaynaǵan gúl watan dep maqtanısh etse, 1957-jılı jazılǵan «Men súemen watan seni» qosı-ǵında bul ideyanı tereńletedi hám onı óziniń ishki júrek sezimleri menen beredi. Bul qosıǵında shayır Watanǵa shın muhabbat, asqan súyispenshilik penen birge, tereń filosofiyalıq tolǵanıwların beredi. Shayır shıǵarmalarında jańa ideyanı sulıw, kórkem etip jańa ırǵaq, jańa pát, ólshem hám intonaciya menen beredi. Ol xalıq ushın ayanbay xızmet etip, ádebiyatımızdıń tariyxında tereń iz qaldırǵan shayır.
Qara qoy
Írǵaladı shımbır kóldiń qamısı,
Iyrim tartıp Annajaptıń aǵısı,
Dóhmetke keledi adam namısı,
Moynıma túsip tur meniń qara qoy.

Qoy jayǵanım qara shógir toǵayı,

Qara qoyǵa yar bolmadı «qudayı»,
Bildirmedi keldi qasqır jabayı,
Ájeliń qasqırdan boldı, qara qoy.

Tań sáhárden ornımnan turǵanman,

Qoylarımdı otlaq jerge jayǵanman,
Pıshaq tappay, qıyaq penen soyǵanman,
Sol sebepli «haram» óldi, qara qoy.