Plastik anatomiya (amaliy mashg’ulotlar) : ' Öliy-Q’jquv yurtlari ucbun o’quv qb’llanma

KO ’KRAKNING OLDINGI MUSKULLARI
Ko’krak muskullari yuza, chuqur va diafragma muskullariga ajratiladi. Yuza 
muskullari ko’krakni katta va oldingi tishli muskullariga kirib, ko’krak qafasini 
oldindan va yon tomonidan yopib turadi. Eng yirik muskullaridan biri ko’krakning 
katta muskulidir. U elpig’ichsimon shaklda uchga bo’linadi: o ’mrov, to’sh-qovurg’a, 
va qorin qismiga oid muskullarga. O ’mrov qismidagisi o ’mrov suyagini ichki 
yuzasidan, to’sh-qovurg’a qismi to’sh suyagini oldingi yuqori yuzasidan va oltita 
yuqoridagi qovurg’alam ing tog’ay qismidan hamda qorin qismidagi qorinning to’g’ri 
muskulini qinidan boshlanib, uning tolalari yon tarafidan bir-biri bilan qo’shilib 
qo’ltiq ostidagi chuqurchada, elka suyagining katta dumboqchasining g’adir-budir 
qirrasiga kuchli pay bo’lib birlashadi. Ko’krakni katta muskuli teri ostida 
to’rtburchak shaklida do’ppaygan holda yotadi, uning shakli ko’krak qafasi shaklini 
hosil qiladi. Muskul tizimi yaxshi rivojlangan erkaklarda, ayniqsa, qo’lni oldinga 
uzatganda yoki tum ikda osilganda u yaqqol ajralib ko’rinddi. Ko’krak muskulini
32

---

qisqargan holatida teri ostidan ko’rish mumkin. Bunda muskulni ichki cheti bilan 
to’sh qismida faqat teri bilan qoplangan chuqurcha (tik tushgan egatcha) hosil qiladi. 
Qomatni tuzishda shu egatchaning ahamiyati katta. Yuqorida bu egatcha bo’yinturuq 
chuqurchasi bilan tugallanadi, pastda esa qorin oq chizig’ining egatchasiga o ’tib, shu 
egatcha bilan birgalikda gavdani o’rta chizig’ini hosil qiladi. Katta ko’krak 
muskulning yuzasida shu muskul bilan bo’shgina birikkan holda ko’krak bezi 
joylashgan. Bu bez ayollarda rivojlanib sut bezlarini, ya’ni ko’krak bezini hosil 
qiladi. O ’mrov qismidagi boylam qisqarganida qo’l oldinga ko’tariladi, boshqa ikkita 
boylami qisqarganida qo’lni ichkariga va o’rta chiziq bo’ylab aylantiradi. Agarda 
turnikda tanani ko’tarilishi qo’l yordamida amalga oshirilsa u holatda muskul 
qovurg’alami ko’taradi va nafas olish aktida qatnashadi.
1. Ko’krak boshchasi
2. Oldning tishsimon muskuli
3. Kurakning tumshuqsimon o’simtasi
4. Katta ko’krak muskulining o’mrov boshchasi
5. Elka suyak katta do’ngligining taroqchasi
6. Kichik ko’krak muskuli
7. Qoburg’alar aro muskul

---