План – конспект занятия по ознакомлению с окружающим

Key words:
 family relationships, unhealthy 
family environment, marriage, parenting, 
society. 
Kirish
. Badiiy asarlar bizga muallifning 
chiroyli so‗zlari orqali hayot haqiqatini 
anglatadi [6: B.2]. Ular o‗zida bir qancha 
maqsad va vazifalarni mujassamlashtiradi. 
Xilma-xil maqsadlar yozuvchining 
dunyoqarashi va tajribasiga ko‗ra turli xil 
ifodalanish uslubiga ega [4: B.5]. Markaziy 
tuzilish qurilmasi nikoh [5: B.71] bo‗lgan 
Jeyn Ostinning ―Pride and Prejudice‖ 
(Andisha va g‗urur) romani XVIII asr ingliz 
jamiyatini va unda ayollar duch keladigan 
to‗siqlarni muallif nuqtai nazaridan ifoda 
etgan badiiy asardir. 
Oddiy xalqning kundalik hayotini hikoya 
qiluvchi [3: B.709] mazkur roman oilaviy 
munosabatlarga bag‗ishlangan bo‗lib 
nikohga bo‗lgan turli qarashlarni o‗zida 

---

- 47 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218
ISSUE 9. SENTABR 
mujassamlashtirgan. Turfa xil tuyg‗ular va 
qarashlarga asoslangan nikohlarning sabab 
va oqibatlarini qahramonlar hayoti misolida 
ko‗rsatib bergan. Mazkur maqolada XVIII 
asrga xos qarash: ayollarning o‗z uyiga ega 
bo‗lishining yagona yo‗li nikoh [2: B.159] 
deb hisoblovchi oilalar hayoti, ularning 
farzand tarbiyasiga va jamiyatga ta‘siri tahlil 
qilingan. 
Asosiy qism.
Romanda oila, nikoh masalasi 
bilan bog‗liq ziddiyatlar sog‗lom oila 
yaratilishida duch kelinadigan to‗siqlar 
haqida hikoya qilingan. Jamiyatda 
ayollarning farovon hayot kechirish uchun 
ko‗r-ko‗rona turmush qurishlari qoralangan. 
Bennetlar, Lukaslar, Kolinz va Sharlotta, 
Uikxem va Lidiya juftliklari muallif 
tomonidan satiraga olingan, jamiyat 
illatlarini tanqid qiluvchi juftliklardir. 
XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida qizli 
oilalarning ko‗pchiligi o‗zidan baland 
tabaqadagi va katta mablag‗ga ega bo‗lgan 
kuyovlarni izlash bilan band edi. Ammo 
buning natijasida janob Bennet va Bennet 
xonim, Kolinz va Sharlotta, Uikxem va 
Lidiya singari muvaffaqqiyatsiz nikohlar 
yaralar edi. O‗sha davr yoshlari emin erkin 
baxtli bo‗lishdan mahrum edilar. J. Ostin 
ayni shu tuzumga qarshi edi va u sog‗lom va 
nosog‗lom oilalarning bir-biridan farqi, 
ularning farzand tarbiyasi va jamiyatga 
bo‗lgan ta‘sirini ko‗rsatishga urindi. 
Roman boshidan oxirigacha Bennetlar oilasi 
haqida hikoya qiladi. Janob Bennet va 
Bennet xonim nikohini jamiyatdagi baxtli 
oilalardan deb bo‗lmas edi. Ular yoshlikdagi 
qiziqish, ehtiroslarlar tufayli hosil bo‗lgan 
juftliklar edi. Ularning fikrlashi, 
dunyoqarashi bir-biriga to‗g‗ri kelmasdi. 
Ular burch sabab bir-birlari bilan yashar 
edilar. Ular o‗rtasida hurmat, ishonch va 
ma‘nan yaqinlik yo‗q edi. Janob Bennet 
o‗g‗ir, bosiq, mulohazali inson bo‗lsada, 
xotinining ahmoqona harakatlari ustidan 
kulish unga zavq berardi. Hayotdagi asosiy 
maqsadi qizlarini turmushga, ayniqsa boy 
xonadonlarga berish bo‗lgan, Bennet xonim 
xushchaqchaq, loqayd, dunyoqarashi tor, 
farosatsiz va shoshqaloq ayol edi. Ular 
hatto, farzandlariga ham bir xil nazar bilan 
qarashmasdi. 
 “Lizzy is not a bitter than the others; and I 
am sure she is not half so handsome as 
Jane, nor half so good-humoured as Lydia. 
But you are always giving her the 
preference.” 
“They have none of them much to 
recommend them.” Replied he; “they are all 
silly and ignorant like other girls; but Lizzy 
has something more of quickness than her 
sisters.”
[1: B.4] 
Janob Bennet va Bennet xonimning 
farzandlari haqidagi suhbati, ularning ota-
ona sifatida farzand tarbiyasiga befarqligi, 
har biri o‗z fikrlash doirasiga ko‗ra ularga 
baho berishini ko‗rsatadi. Onasi qizlarining 
go‗zalligi, tashqi ko‗rinishiga qarab baho 
bersa,otasi ulardagi aql darajasiga qarab 
ularga baho beradi. Lekin ularning hech biri 
qizlarning qalbi bilan qiziqmaydi. Qizlar 
allaqachon ulg‗ayib, voyaga yetgan edi. 
Onasi qizlarining turmush qurishi uchun 

---

- 48 - 
Volume 1 Issue 05, May 2021
ISSN 218