Plagiarism Scan Report

---

Apr 29, 2023
Plagiarism Scan Report
Excluded URL
None
Content Checked for Plagiarism
Мониторинг- бу комплекс тушунча бўлиб, ўлчаш, кузатиш, натижалар ва
таъсирларни бошқаришни яхшилаш учун ташкил этиладиган жараёнлар
учун умумий атама сифатида қараш мумкин. Жамиятнинг турли
соҳаларида, атроф-муҳит ҳодисалари, табиий ресурслардан унумли
фойдаланиш, инсониятни ташвишга соладиган табиий ресурсларни
бошқариш жараёнларида, режалаштириш ҳамда қарорлар қабул
қилишда, мониторинг тизимларидан фойдаланилади. Мисол тариқасида
гидрогеологик, мелиоратив, геологик, метереологик ва шу каби
мониторинг турларини келтириш мумкин. Республикамиз
иқтисодиётининг асосини қишлоқ хўжалиги, қишлоқ хўжалигининг
асосини эса сув ҳавзалари ва ер ости сувлари ташкил этади. Ер ости
сувларидан режали ва оқилона фойдаланиш борасида Ўзбекистон
Республикаси Президентининг 2017 йил 4 майдаги “2017-2021 йилларда
ер ости сув заҳираларидан оқилона фойдаланишни назорат қилиш ва
ҳисобга олишни тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида” ги
ПҚ-2954-сон қарори қабул қилинди. Бу эса сув заҳираларидан самарали
фойдаланишда мониторинг тизимларини жорий этиш ва улардан
фойдаланиш бугунги кунда долзарб эканлигини кўрсатади. Ўзбекистон
ҳудуди ер усти сув заҳиралари билан биргаликда жуда катта ер ости сув
заҳираларига ҳам эга. Иқлимнинг жуда қуруқ бўлганлиги сабабли оқар
сувлар билан бир қаторда ер ости сувларидан ҳам аҳолини ичимлик
суви билан таъминлашда, қишлоқ хўжалик ерлари ва чорва молларини
суғоришда жуда кенг кўламда фойдаланилади. Ўзбекистон ва унга туташ
ҳудудларда Н.Н.Кенесарин ва А.Н.Султанҳўжаевлар бир неча артезиан
ҳавзалари борлигини аниқлаган. Масалан Сирдарё артезиан ҳавзаси: бу
ҳавза ўз навбатида яна бир қанча майда ҳавзаларда, Фарғона, Тошкент,
Чимкент, Қизилқум, Орол атрофи каби ҳавзаларга бўлинади. Ҳозирги
кунда Ўзбекистоннинг адир минтақали ҳудудлардаги 70 га яқин шаҳар,
340 га яқин посёлка ва 2900 дан ортиқ қишлоқ аҳоли пунктлари
аҳолининг эҳтиёжлари ер ости сувлари заҳиралари ҳисобига
қондирилмоқда. Шу билан бирга охирги ярим асрда саноат ва қишлоқ
хўжалигининг жадал ривожланиши чучук ер ости сувлари ҳолатига
салбий таъсир кўрсатади, бу ўз навбатида сув олиш иншоатларининг
рухсатсиз қурилиши ва 
сувни назоратсиз қолдириш оқибатида
конлардаги заҳираларнинг 35% га қисқаришига ҳамда айрим
манбаларда сув заҳираларининг тугашига олиб келди.
Ер ости сувлари
4%
Plagiarized
96%
Unique
Characters:
4662
Words:
583
Sentences:
24
Speak Time: 
5 Min
Page 1 of 3

---

мониторингининг 1465 кузатув пунктидан сув манбаларининг
ифлосланиши, ер ости сув заҳираларининг камайишига ва аҳоли
пунктлари ҳудудларида ер ости сувлари сатҳининг кўтарилишига олиб
келаётган салбий омиллар мавжуд. Бу эса яқин ўн йиллар мобайнида
чучук ер ости сувлари мавжуд ресурсларнинг ярмидан кўпи тиклаб
бўлмас тарзда йўқотишнинг реал хавфи мавжудлигини яққол кўрсатади.
Гидрогеологик мониторинг- ер ости сувлари мониторинги ёки ер ости
сувлари мониторинги. Ер ости сувлари минерал сифатидаги турлардан
бири бўлиб, бир қатор ҳудудларда аҳоли ва саноат объектларини
ичимлик суви билан таъминлашнинг ягона манбаи ҳисобланади. Умумий
таърифга кўра, гидрогеологик мониторинг - бу, биринчидан, ер ости
сувларининг ҳолати тўғрисида мунтазам кузатишлар, маълумотларни
тўплаш ва тўплаш тизими, иккинчидан, ушбу маълумотларни
умумлаштириш ва таҳлил қилиш ва шу асосда объектларнинг
прогнозларини ишлаб чиқиш тизими. Табиий омиллар таъсирида ер
ости сувлари ҳолатининг ўзгариши. Гидрогеологик мониторингнинг энг
муҳим вазифаси ер ости гидросферасида содир бўлаётган жараёнларни
кузатиш мақсадида кузатишлар натижаларини таҳлил қилиш ва
умумлаштириш ва шу асосда кўп муддатли прогнозлар ва бошқарув
қарорларини ишлаб чиқиш ҳисобланади. Ҳозирги вақтда ер ости
гидросферасида содир бўладиган жараёнларни башорат қилиш учун
гидрогеологик маълумотларни илмий умумлаштиришнинг энг оқилона
усули ҳар хил турдаги ва мақсадлардаги ҳисоблаш моделларини
асослаш ва қўллашдир. Шу муносабат билан гидрогеологик
мониторингни ташкил этиш дастлаб зарур ҳисоб-китоб моделларини
асослаш вазифаларига йўналтирилиши услубий жиҳатдан муҳим
ҳисобланади. Юқоридаги маълумотлардан шундай хулоса қилиш мумкин.
Келгусида, Ўзбекистоннинг сув ресурслари етимшайдиган ҳудудли
минтақаларида ер ости сувларини назорат қилиш, фойдаланишни
назорат қилиш ва улардан оқилона фойдаланишни ҳисобга олишнинг
самарали усуллари механизмини жорий этиш, ер ости чучук сувлари
заҳираларини кўпайтириш бўйича гидрогеологик ишлар
самарадорлигини ошириш, махсус қудуқларни кўпайтириш ва уларда
замонавий автоматлаштирилган тизимлар ўрнатиш, дренаж қудуқлар
сонини ошириш, коллекторлар самарадорлигини ошириш талаб
этилади. Бу ишларни амалга ошириш натижасида аҳоли яшаш
жойларида шаҳар ва қишлоқларда инсонларни яшаш шароитини сифат
жиҳатдан яхшилаш ва ер ости сувлари ҳолати устидан мониторинг олиб
бориш имкониятини беради.
Sources
4% Plagiarized
рухсатсиз қурилиши ва сувни назоратсиз олиш оқибатида конлардаги
захираларнинг 35 фоизга қисқаришига ҳамда айрим манбаларда сув
захираларининг тугашига олиб.
https://staff.tiiame.uz/storage/users/20/articles/Nddgo139dzhulZLMM6f4QnlD
mhOKbnw4HEaJoEP9.pdf
Page 2 of 3

---

Home
Blog
Testimonials
About Us
Privacy Policy
Copyright © 2022 Plagiarism Detector. All right reserved
Page 3 of 3

---

Document Outline