Pisa-2021: мактаб таълими мазмунини такомиллаштиришнинг яна бир омили сифатида

3	Эстония	534
2-5
4	Тайвань	532	2-7
5	Финляндия	531	3-7
6	Макао (Хитой)	529	5-8
7	Канада	528	5-9
8	Вьетнам	525	4-10
9	Гонконг (Хитой)	523	7-10
10	Хитой	516	8-16

Табиий-илмий саводхонлик – бу шахснинг табиий фанларга боғлиқ масалалар бўйича фаол фуқаролик позициясига эга бўлиши ва табиий ғояларга қизиқишга тайёрлик қобилиятидир.
Табиий-илмий саводли инсон табиий фанлар ва технологияларга оид муаммолар муҳокамасида иштирок этишга интилади ва бунинг учун қуйидаги компетенцияларга эга бўлиши талаб этилади, ҳодисаларни илмий тушунтиради, баҳолайди ва илмий тадқиқотларни режалаштиради, маълумот ва далилларни илмий жиҳатдан шарҳлайди.
Математик саводхонлик (PISA) бўйича давлатларнинг натижалари
(ягона халқаро шкала 2003 йилда киритилган)

т/р	Мамлакат/ давлат номи	Ўртача балл	Эгаллаган ўрин
1	Сингапур	564	1
2	Гонгконг (Хитой)	548	2-3
3	Макао (Хитой)	544	2-4
4	Тайвань	542	2-4
5	Япония	532	5-6
6	Хитой	531	4-7
7	Корея Республикаси	524	6-9
8	Швейцария	521	7-10
9	Эстония	520	7-10
10	Канада	512	10-14

Математик саводхонлик – бу инсоннинг у яшаётган дунёда математиканинг ўрнини аниқлаш ва тушуниш, асосланган математик мулоҳазалар юритиш ҳамда фикрлайдиган, қизиқувчан ва ижодкор фуқарога мансуб ҳозирги ва келажакдаги эҳтиёжларни қондириш мақсадида математикадан фойдаланиш қобилиятидир.
Ўқиш саводхонлиги (PISA) бўйича давлатларнинг натижалари
(ягона халқаро шкала 2000 йилда киритилган)

т/р	Мамлакат/ давлат номи	Ўртача балл	Эгаллаган ўрин
1	Сингапур	535	1
2	Гонгконг (Хитой)	527	2-5
3	Канада	527	2-4
4	Финляндия	526	2-5
5	Ирландия	521	4-8
6	Эстония	519	5-8
7	Корея Республикаси	517	4-9
8	Япония	516	5-10
9	Норвегия	513	7-11
10	Янги Зеландия	509	9-14

Ўқиш саводхонлиги – инсоннинг ёзма матнларни тушуниш ва қўллай олиш, улар ҳақида фикрлаш ва ўз билими ҳамда имконияларини кенгайтириш, ижтимоий ҳаётда иштирок этиш, мақсадларига эришиш учун ўқиш билан шуғулланиш қобилиятидир.
Математик савохонликни TIMSS халқаро баҳолаш натижалари инфографикаси

т/р	Мамлакат/ давлат номи	Ўртача балл	Эгаллаган ўрин
1	Сингапур	621	1
2	Корея Республикаси	606	2
3	Хитой	599	3
4	Гонгконг (Хитой)	594	4
5	Япония	586	5
6	Россия	538	6
7	Қозоғистон	528	7
8	Канада	527	8
9	Ирландия	523	9
10	Англия	518	10

Табиий- илмий савохонликни TIMSS халқаро баҳолаш натижалари инфографикаси

т/р	Мамлакат/ давлат номи	Ўртача балл	Эгаллаган ўрин
1	Сингапур	590	1
2	Корея Республикаси	589	2
3	Япония	569	3
4	Россия	567	4
5	Гонгконг	557	5
6	Хитой	555	6
7	Филяндия	554	7
8	Қозоғистон	550	8
9	Польша	547	9
10	АҚШ	546	10

• Ўқув дастурларида ўқувчиларнинг муаммоларни ҳал этиш қобилиятини ривожлантиришнинг бешта ўзаро боғлиқ компонентлари қўллаб-қувватланади: тушунчалар, кўникмалар, жараёнлар, метакогнитивлик ва установкалар. Ушбу тизим математикани ўқитиш, ўрганиш ва баҳолаш йўналишларини таъминлаб беради.
• Таълимнинг халқаро талабларга жавоб бера оладиган (халқаро тадқиқотларда биринчи 3 ликда мустаҳкам жойлашган) кўникмаларни ривожлантиришга йўналтирилганлиги.

Сингапурда

• Ўқиш ва математик саводхонликнинг мустаҳкам пойдеворини яратишга алоҳида эътибор қаратилиши;
• Ўқувчиларнинг қизиқишлари, қобилиятларини аниқлаш ва ҳаётий кўникмаларини ривожлантиришга йўналтирилган қўшимча фанларни танлов асосида ўқитилиши;

Жанубий Кореяда

• Олий маълумотли бўлиш ва келажакда ижтимоий - иқтисодий фаровонликка интилиш заруриятини маданият даражисида тан олиниш;
• Ўқув дастурлари мазмунининг ўқувчилар ҳаётий кўникмаларини ривожлантиришга йўналтирилганлиги;
• Мамлакат мунтазам равишда аҳоли саводхонлиги даражаси ва мактаб таълими сифати (97,9%) етакчи ҳисобланади;
• Ўқувчилар ўқув фаолияти натижаларини баҳолашнинг дифференциаллашган тизимининг жорий этилганлиги;
• Ўқувчиларнинг қизиқишларига кўра индивидуал ёндашув асосида фанларни танлаш имкониятининг яратилганлиги;
• Жамиятда ўқитувчи мавқеининг юксаклиги ва уларнинг касбий ривожланишга мотивацияси юқорилиги ва бошқалар.

• Ўрта мактабда фанларни чуқур ўргатиш ва ўқувчиларнинг индивидуал қизиқишлари ва қобилиятларига кўра факультатив машғулотлар ташкил этилиши;
• Ўқув йилининг якунида ўқувчилар мактабларнинг фаолият самарадорлигига муносабат билдириши орқали мактаблар ўртасида рақобат муҳитини шакллантирилиши;
• Ўрта мактаб битирувчиларининг 75 фоизга яқини олий ўқув юртларида ўқишни давом эттирмоқда.

Японияда

• Ўқув дастурлари ягона давлат таълим стандартлари асосида ҳудудларнинг, мактабларнинг эҳтиёжи асосида вариатив тарзда ишлаб чиқилганлиги;
• Мактабда ўқитиладиган фанлар сонининг 12 та эканлиги, яъни кўп эмас;

Германияда

• Ўқув дастурларининг ижтимоий- иқтисодий эҳтиёжларидан

келиб чиқиб ишлаб чиқилиши;

• Ўқув дастурлари асосида фанларни ўрганишда ўқувчилар учун индивидуал ўқув режаларининг жорий этилганлиги;
• Илғор иш тажрибалари асосида таълим сифатини оширишга қаратилган тадқиқотлар, мониторинг олиб борадиган алоҳида институтнинг мавжудлиги;
• Ўқув дастурларига ўқитувчилар салоҳияти, мақсадлари ва ўқитиш услублари нуқтаи назаридан ўзгартириш кириш мумкинлиги;

1.	Анвар ва дадаси балиқ тутаётган эдилар. Анвар 3 кг вазнли балиқни тутди, дадаси эса 2 кг 30 грамм вазнли балиқни тутди. Дадаси Анвардандан неча грамм кам вазнли балиқ тутган? А. 70 г B. 700 г C. 930 г D. 970 г

TIMSS топшириқларидан намуналар (4-синф)

2. Идиш ювиш машинасини ошхонага жойлаштиришди. Жадвалда берилган маълумотдан фойдаланиб ошхонанинг полида идиш ювиш машинаси қанча майдонни эгаллашини ҳисобланг.

Идиш ювиш машинаси ҳақида маълумот 1. Сиғадиган тўпламлар сони - 12 та 2. Машинанинг эни - 45 см 3. Баландлиги - 85 см 4. Бўйи (узунлиги) - 50 см 5. Бир марта ювишга сарф қилинадиган сув ҳажми - 12 литр Жавоб: 2250 см2

TIMSS топшириқларидан намуналар (4-синф)
TIMSS топшириқларидан намуналар (4-синф)

3. 12 та китоб бор. Қайси гуруҳдаги болалар бу китобларни тенг равишда тақсимлай олмайди?
A
B
C
D

2. Улуғбек сув билан тажриба ўтказди. Сув ўз ҳолатини ўзгартириши учун Улуғбек нима қилганини, чизилган йўналтиргич ичига ёзинг.

TIMSS топшириқларидан намуналар (4-синф)
Пойга автомобили
Қуйидаги расмда 5 та турли хил шаклдаги автомобил траекториялари тасвирланган. Бу автомобил йўлларининг қайси бири юқорида кўрсатилган пойга автомобилига тегишли?
(Жавоб: B)
PISA топшириқларидан намуналар
1-топшириқ: Берилган формулалар ичидан сузиш ҳавзасига тўлдириладиган сув ҳажмининг вақтга боғланишини ифодаловчи формулани кўрсатинг.
A) V=100 t B) V=200 t C) V=400 t D) V=600 t
2-топшириқ: Сузиш ҳавзасига 4 соатда тўлдириладиган сувнинг ҳажми, 5 соатда тўлдириладиган сув ҳажмининг қанча фоизини ташкил қилади? Javob: 80 %
3-топшириқ: Сузиш ҳавзасида 200 м.куб сув бор бўлса, яна қанча вақтдан сўнг сузиш ҳавзаси тўла ҳолатга келади? Javob: 4 соат
СУЗИШ ҲАВЗАСИ
Графикда расмдаги сузиш ҳавзасига тўлдириладиган сув ҳажмининг вақтга боғланиши келтирилган.
PISA топшириқларидан намуналар