Pirometallurgiya jarayonlari nazariyasi

Metallarni vakuumda qayta suyuqlantirish yo‘li bilan tozalash tozalanayotgan metallning qaynash harorati bilan shu metalldagi qo‘shimchalarning qaynash haroratlari orasidagi farqqa asoslangan. Bu usul bilan ishlash vaqtida yo qo‘shimchalar metallardan haydaladi, yoki tozalanayotgan metall qo‘shimchalardan haydaladi. Bu usul nihoyatda toza litiy, kalsiy, stronsiy va bariy olish uchun ishlatiladi. Shu usulning o‘zi xrom, marganes va berilliy olishda ham qo‘llanilishi mumkin.

“Zonali” suyuqlantirish usuli tozalanayotgan metallning qattiq va suyuq fazalarida qo‘shimchalarning erishi orasidagi farqqa asoslangan. “Zonali” suyuqlantirish usulidan foydalaniladigan bo‘lsa, ichiga tozalaniladigan metall quymasi (sterjeni) solingan maxsus shaklli qayiqcha yoki tigel pech orqali juda sekin (soatiga bir necha millimetr tezlik bilan) surib boriladi. Bu vaqtda metallning shu paytda pech ichida turgan kichikroq qismi (zonasi) suyuqlanadi. Qayiqcha (tigel) surila borgan sari suyuq metall zonasi quymaning bir uchidan ikkinchi uchiga tomon siljiydi. Metalldagi qo‘shimchalar suyuqlanish zonasiga yig‘ila boradi, shu zona bilan birga siljiydi va suyuqlantirish tamom bo‘lgach, quymaning oxiriga to‘gri kelib qoladi. Bu tajribani ko‘p marta takrorlab, tozalik darajasi juda yuqori bo‘lgan metall olish mumkin.

Germaniy, kremniy, qalay, vismut va galliy kabi metallar ularning tarkibidagi qo‘shimchalardan “zonali” suyuqlantirish usuli bilan tozalaniladi.