Pirometallurgiya jarayonlari nazariyasi

8.2. Oksidli eritmalarning tuzilishi
Hozirgi davrda umumiy tushunishni oksidli eritmalar tuzilishining ionli nazariyasi oldi. Ionli nazariyaga muvofiq, shlakni tuzuvchi moddalar eritmada ionli ajralish holatida mavjuddir. Shunday ekan, elektrolitlar eritmalariga mos hamma muhim elektr kimyoviy hodisalar ham shlakli eritmalarga mosdir. Masalan, suyuq silikatlarning bir qatori uchun elektrolizda Faradey qonuni kuzatiladi, bir necha silikatlarning erishida elektr o‘tkazgichning keskin o‘zgarishi aniqlangan, metal (sulfid)-shlak chegarasida elektropilyar hodisalarning mavjudligi ta’riflangan.

Ionli nazariyaga binoan, shlakni eng oddiy kation va murakkab anionli komplekslardan tuzilgan deb aytsa bo‘ladi.

Shlakli eritmalarni tashkil kiluvchi ionlar o‘zining empirik tasvirlari bilan teng baholi emas. Bu ionlarning har xil effektiv zaryadlar va ularning o‘lchamlariga bog‘liq. Kationning "kuch" kriteriyasi bo‘lib ionli potentsial o‘lchami xizmat qilishi mumkin.

Hamma kationlarni ikki katta guruhga bo‘lsak bo‘ladi. Birinchi guruh kation-modifikatorlar kiradi. Ularga kationlarning kislorod bilan aloqaligi ionli xarakteri bilan ajralib turadi. Bu ishqorli va ishqor-tuprokli ma’danlar va boshqa kationlardir. Al, Ti va boshqa turli ko‘p zaryadli kuchli kationlar, qaysiki kislorod bilan aloqasi katta darajada kovalentlidir, kationlarning ikkinchi guruhi-to‘r to‘quvchilarga kiradi.

Umumiy holda eritilgan silikatlarni murakkab mikro xilma xil ionli va bir qator sharoitlarda yarim o‘tkazgich xususiyatlarga ega bo‘lgan suyuqlik kabi tasvirlash mumkin.