Pirls xalqaro baholash dasturiga oid misollar Reja

O‘sgan sari yashil tusga kirib boradi
Bir necha yildan keyin u yosh toshbaqaga aylanadi. U endi tuxumdan chiqqan kichkintoy emas, ammo katta toshbaqa ham emas. Toshbaqa kosasi likopchaning kattaligiga yetgach, yosh toshbaqa uchun ochiq dengizni tashlash va sohil bo‘yining iliq suvlari tomon harakatlanish vaqti keladi.
Katta va mustahkam bo‘lib qolgan kosasi bilan yosh toshbaqa o‘zini oldingidan ko‘ra ancha himoyalangan seza boshlaydi. Endi u asosan dengiz o‘tlari bilan oziqlanadi, shuningdek meduzalarni ham yeyishi mumkin.
Toshbaqa sekin o‘sadi, bunga ko‘p yillar ketadi. U sohildan ancha uzoqqa dengiz maysazorlari tomon suzib ketadi va shu tomonda katta toshbaqaga aylanadi.
Tunda u besh soatgacha nafasini ushlab turishi bilan, qoyalar ostidagi suvlarda dam oladi. Ammo u har kuni dengiz o‘tlarining, toshbaqa o‘ti deb ataladigan qismiga qaytib kelaveradi. Toshbaqa chim kesadigan mashina kabi suvosti maysalarini qirqi b chiqadi.Dengiz o’tlarini yeyishi toshbaqaning teri osti yog’larini yashil rangga bo’yaydi.Aynan shuning uchun yashil dengiz toshbaqalari o’zining shu nomiga ega bo’lishgan!
Qumga qaytish
Taxminan 26 yoshlardagi toshbaqaning kosasi bo‘yiga 1 metr atrofida bo‘ladi va og‘irligi deyarli 150 kilogramga yetadi. Endi u yangi sayohatga chiqadi. U uzoq yo‘lga, orqaga, qachonlardir o‘zi tug‘ilgan sohilga qaytish uchun yo‘l oladi. O‘sha joylarda u o‘z tuxumini qo‘yishga harakat qiladi.
Dengiz toshbaqasi 1000 kilometrdan ham ko‘proq masofani bosib o‘tishi mumkin, katta toshbaqa buni bemalol eplay olishadi.
Uning suzgichlari qanotlarga o‘xshaydi, shu bois u xuddi suv tagida uchayotgandek ko‘rinadi.
Olimlar qanday qilib dengiz toshbaqasi okeanda, orqaga yo‘l topishayotganini o‘rganishda davom etishmoqda. Ular, toshbaqalar yerning magnit maydonidagi
o‘zgarishlarni sezishga qodir, deb taxmin qilishmoqda. Ehtimol, bu ularning miyasida xarita kabi biror narsa yaratishlariga yordam berar. Balki, ularga yo‘l topishda suvning kimyoviy tarkibi va hidini eslab qolish qobiliyati ham yordam berishi mumkin.
O‘z tug‘ilgan joyiga qaytgach, bizning toshbaqa o‘ziga sherik topadi. Bir necha hafta o‘tgach, u qorongi tushishini kutadi va sohil tomon chiqib keladi.