Physics Leaflets Optika

P5.3.4.2
LD Physics Leaflets
Baholash va xulosa
Reduktor aylanishlar soni N, yassi ko’zguning umumiy siljishi ds, 
lazer nurlanishining to’lqin uzunligi λ va intensivliklarning sanalgan 
maksimumlari orasidagi munosabat quyidagicha bog’langan:
Nozik sozlash: 
 
Agar siz yarim shaffof ekranda chiziqlar tasvirini hali ham 
ko’rmasangiz:
- 
Nur bo’lgichni yoki yassi lizalarni sal o’zgartirib 
to’g’irlang; zarur bo’lsa sferik linzani qayta sozlang.
Nur qismlari nur bo’lgich bilan ekran orasida qanchalik
ko’proq parallel harakatlansa, interferension chiziqlar 
shunchalik keng va bir-biridan yiroq bo’ladi.
- 
Nur bo’lgich yoki yassi ko’zgularni sal o’zgartirib 
to’g’irlash orqali interferension tasvirni osongini sezish 
mumkin bo’lgincha sozlang.
Agar siz nozik sozlash orqali qoniqarli tasvirga erisha 
olmasangiz, interferometrni sozlash tartibini boshidan 
takrorlang.
 ds=5 
μk∙N bilan Z 

λ 
= 2 
d
s
(I) 
Bu tenglamadagi 2 soni shundan kelib chiqadiki, chunki 
geometrik yo’lning o’zgarishi ds kelayotgan nur uchun ham 
va qaytgan nur uchun ham taaluqli.
Shunday qilib biz 
tenglamadan λ ni aniqlashimiz mumkin: 
λ 
= 2 

d
s
(II) 
Z 
Jadval 2: Yassi ko’zguning siljishi 
ds
va λ to’lqin uzunligi 
natijalari 
d
s
µ
m 
λ
nm 
Lazer 
1 mVt
 chiqish quvvatiga ulanganda,
interferension manzara ancha ravshanroq va uni 
kuzatish oson. Bunday ulash nur yo’lini bir oz 
o’zgartiradi, shu sababli siz nur yo’liga yoki sferik linza 
o’rniga tuzatish kiritishingiz lozim bo’lishi mumkin.
 
5 
625 

39 
10 
625 

20 
Jadval 2 da 
to’lqin uzunligi λ uchun natijalar bor. Xatolik 
doirasida u adabiyotlarda geliy-neonli lazer qizil nuri uchun 
keltirilgan qiymat bilan
λ= 632,8 nm mos keladi. λ uchun 
o’lchash aniqligi yaxshiroq, umumiy siljish ds uchun esa juda 
yaxshi.