P’ezoelektrik Datchiklar Тermoelektrik datchiklar

Тermoparalarning quyidagi turlari mavjud:

1. Platinarodiy - platina termopara (ТPP)- neytral va oksidlanadigan muxitda ishonchli ishlaydi, ammo tiklanish atmosferasida, ayniqsa, metall oksidlari termoparaga yaqin joylashgan yerda tez ishdan chiqadi. Metall bug’lari va uglerod (ayniqsa uning oksidi) platinaga zararli ta’sir ko’rsatadi.

2. Platinarodiy (30%- rodiy)- platinarodiy, (6%- rodiy) termopara (ТPR-306 tip). Bu termoparalarning asosiy xususiyati 1800⁰S gacha temperaturani o’lchash va kichik t.e.yu.k. ga ega bo’lishdir.

3. Хromel - alyumel (ТХA tip) termopara nodir bo’lmagan metallardan tayyorlangan termoparalar orasida eng turg’uni hisoblanadi. Musbat elektrod-xromel (89% Ni; 9,8% Cr; 1% Fe; 0.2% Mn) qotishmadan, manfiy elektrod-almel esa (94% Ni; 2% Al; 2,5% Mn; 1% Si; 0,5% Fe) qotishmadan iborat. ТХA termopara 1300 ⁰S gacha bo’lgan temperaturani o’lchash uchun qo’llaniladi.

4. Хromel-kopel termopara (ТХK)- turli muxitlarning temperaturasini o’lchash uchun ishlatiladi. Manfiy elektrod - kopel mis va nikel qotishmasidan (59% Cu; 44% Ni) iborat. ТХK termopara 800 ⁰ S gacha temperaturani o’lchash uchun ishlatiladi, uning t.e.yu.k. boshqa termoparalarnikiga qaraganda ancha katta.

5. NK - SA qotishmalaridan tayyorlangan (ТNS tipidagi) termopara erkin uchining temperaturasiga tuzatish kiritishni talab qilmaydi, chunki 200 ⁰ S gacha temperaturani o’lchaydigan termoparaning t.e.yu.k. amalda nolga teng. Yuqorigi temperatura chegarasi 1000 ⁰ S. Platina gruppasidagi ТPP va ТPR termoparalari 0,5 yeki 1mm diametrda tayo’rlanib, chinni munchoq yoki trubka bilan izolyatsiyalanadi. ТХA, ТХK va ТNS termoparalar 0,7...3,2 mm diametrlik simdan tayyorlanib, sopol munchoq bilan izolyatsiya qilinadi.

Mexanikaviy tayziq va o’lchanayotgan muxit ta’siridan saqlash uchun termopara elektrodi himoya armaturasi ichiga olinadi.

Yuqorida aytilganidek, termopara bilan temperaturani o’lchash paytida termoparaning erkin uchlaridagi temperaturaning o’zgarishiga qarab tuzatish kiritiladi. Sanoatda avtomatik ravishda tuzatish kiritish uchun elektr ko’prik sxemalar qo’llaniladi