Petrografiya

Avtometasomatizm va gidrotermal metasomatizm jinslari 

Avtometasomatik  jinslar  soviyotgan  intruziv  jinsga  magmatik 

o'choqdan  ajralib  chiqayotgan  eritma  va  gazlarning  ta'sirida  hosil 

bo'lgan jinslardir. Avtometasomatizm jarayonida hosil bo'lgan jinslar 

---

 

46 

birlamchi  jinslardan  mineral  tarkibi  bilan  keskin  farq  qiladi.  Ular 

ichida  keng  tarqalgan  jinslar  quyidagilardir:  greyzen,  serpentinit, 

ikkilamchi kvarsitlar, propilitlar, berezitlar, listvenitlar va boshqalar.  

Greyzenlar  -  metasomatozning  mahsuli  bo'lib,  eritmalar, 

gazlar,  bug’lar  ta'sirida  ko'proq  granit  jinslar  o'zgarishidan  hosil 

bo'ladi. Jins oq, kulrang bo’lib, asosan kvars, muskovitdan tashkil 

topgan,  kamroq  turmalin,  flyuorit,  litiyli  slyuda,  topaz,  apatit  va 

boshqa  minerallar  uchraydi.  Ma'danli  minerallardan  turmalin, 

kassiterit,  volframit,  vismutin,  sulfidlar  va  boshqa  minerallar 

uchrashi  mumkin.  Uning  strukturasi  granoblastli,  lepidoblastli, 

teksturasi massiv.   

Serpentinitlar past haroratli gidrotermal eritmalarning o'ta asos 

magmatik jinslarga ta'siri natijasida hosil bo'ladi. Tog’ jinsi yashil, 

och-yashil  rangli,  mayda  donali,  tolasimon  va  halqasimon 

strukturali. Uning tarkibida  xrizotil, bastit, antigorit hamda xrizotil 

-  asbestlar  uchraydi.  Qoldiq  minerallardan  olivin,  piroksen  va 

boshqalar  uchraydi.  Serpentinit  asbest  olish  manbaidir.  U  bilan 

xromit, titanomagnetit, kobalt, platina va boshqalar olinadi.