Personalning mehnatga qiziqishini oshirish Personalni moddiy rag’batlantirish

Tarif stavkalari. Ular personal turli guruh va toifalarining vaqt birligi (soat, kun, oy)da bajargan ishlariga to’lanadigan haq mutlaq miqdorining pul shaklidagi ifodasidir. Ular har bir malaka razryadi bo’yicha belgilanadi.
Personalga tarif asosida haq to’lash uchun, eng avvalo, jamoa shartnomasida mehnat me’yorlarini (xizmat vazifalarini) bajarganlik uchun to’lanadigan eng kam haq miqdori qayd etiladi. Bu eng kam tarif stavkasi hisoblanadi.
Jahon tajribasi ishchilar, mutaxassislar va rahbarlar uchun 17-22 tarif razryadlaridan iborat bo’lgan yagona tarif setkalarini joriy etish maqsadga muvofiqligidan dalolat berib turibdi. Bu xodimlar turli guruhlari tarif stavkalari nisbatini to’g’ri belgilash, korxona va tashkilotlar tarif tizimlariga o’zgartirishlar kiritishni engillashtirish imkonini beradi.
O’zbekiston Respublikasida mehnatga haq to’lashning 0 dan 22 gacha razryadi bo’lgan Yagona tarif setkasi joriy etilgan. U O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2005 yil 25 oktyabrdagi 273-son “Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 2 iyuldagi 309-son “Mehnatga haq to’lashning Yagona tarif setkasini yanada takomillashtirish to’g’risida”gi Qaroriga o’zgartirishlar kiritish to’g’risida”gi qaroriga muvofiq quyidagichadir:
jadval
O’zbekiston Respublikasida Mehnatga haq to’lashning Yagona tarif stavkasi

Mehnatga haq to’lash razradlari	Tarif koeffisientlari
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22

Ushbu Yagona tarif setkasi barcha xodimlar - eng past malakali xodimlardan boshlab respublika miqyosidagi eng yuqori lavozimdagi rahbarlar mehnatiga haqto’lashni ko’zda tutadi.

Yagona tarif setkasi xodimlar barcha toifalari mehnatiga razryad bo’yicha haq to’lash tizimi hisoblanadi. Razryadlar bo’yicha haq to’lash stavkalari bajarilayotgan ishning murakkabligi hamda xodimlar malakasiga qarab tabaqalashtiriladi. Ish haqida boshqa omillar: mehnat sharoiti, shaxsiy mehnat natijalarining belgilangan me’yor-dan ortiqligi, xodimlarning shaxsiy sifatlari va hokazolar mehnatga haq to’lashning boshqa elementlari vositasi bilan tabaqalashtiriladi.
O’zbekiston Respublikasida Yagona tarif setkasining joriy etilishi mulkchilikning turli shakllariga mansub korxona va tashkilotlarda mehnatga haq to’lashning tarif tizimini muvofiqlashtirishga xizmat qildi. Bu bozor munosabatlari sharoitida mehnatga haqto’lashning ijtimoiy jihatdan adolatli tamoyili - bir xil murakkablikka ega mehnatga (bu mehnat qaysi sohada bajarilganligidan qat’iy nazar) bir xil ish haqi to’lashni ta’minlaydi. Ayni vaqtda bu mehnatkashni ijtimoiy jihatdan himoya qilish imkoniyatini yaratadi.
Yagona tarif setkasini ishlab chiqishda tarif stavkasini oddiy mehnatni bajaradigan xodimga to’lanadigan eng kam ish haqiga mos keladigan miqdordagi razryadni belgilash tamoyili asos qilib olingan.