Personalni

personal menejmenti, 
deyiladi.
Personal menejmentining ilmiy asosini boshqaruv faoliyati 
tajribasida to‘plangan hamda boshqaruv personali mehnat 
faoliyatini tashkil etish tamoyillari, usullari tarzida taqdim 
etilgan shaxsiy mehnatni tashkil etish to‘g‘risidagi butun bilim-
lar majmui tashkil etadi. Personal menejmenti fan sifatida rah-
bar lar, mutaxassislar va boshqa xizmatchilar samarali mehna-
tining omillari va shartlarini namoyon qiladi. Ana shu asosda 
nazariya ishlab chiqiladi, uning mazmuni boshqarish jarayonida 
kishilar oqilona faoliyatining 
tamoyillari, shakllari 
va 
usullari 
hisoblanadi.
Biroq shuni esda tutish zarurki, rahbar, mutaxassisning 
mehnati faqat obyektiv jihatdan shart bo‘lib qolmasdan, shu 
bilan birga, u tashabbuskor ijodiy xususiyatga ham egadir. 

---

169
Shu munosabat bilan, ularning mehnatini tashkil etish, bir 
tomondan, muayyan qonuniyatlarga, tamoyillarga, qoidalarga 
bo‘ysunganligi haqida, ikkinchi tomondan, bu qoidalar qaror 
topgan ishlab chiqarish vaziyatini hisobga olgan holda, tatbiq 
etilish darajasini aniqlash uchun ijodiy mushohada qilib 
ko‘rilishini talab etishi haqida gapirish mumkin. Bu yerdagi 
tegishli tamoyillar va qoidalar faqat rahbarning, mutaxassisning 
o‘ziga xos ish uslubi, o‘z mehnatini tashkil etish ko‘nikma va 
malakalari, usullarini takomillashtirish ustida ishlashi uchun 
faqat boshlang‘ich nuqta bo‘lib xizmat qiladi.
Ushbu ta’rifdan kelib chiqib, 
personal menejmenti quyidagi 
bir-biri bilan o‘zaro bog‘langan masalalarni ilmiy asoslangan 
holda hal qilishni o‘z ichiga oladi:
— 
boshqaruv apparatidagi mehnatni tashkil etish (mehnat 
taqsimoti, mehnatni mazmuniga ko‘ra tartibga solish, mehnatni 
vaqti bo‘yicha tartibga solish), tizimlar va ish usullarini tanlash;
— 
shaxsiy mehnatni tashkil etishning o‘ziga xos muammolari 
(ish vaqtini rejalashtirish va taqsimlash, tashrif buyuruvchilar 
oqimini boshqarish, o‘ziga xos ish uslubi, yozishmalarni oqilona 
yuritish va h.k.)
— 
ish o‘rinlarini tashkil etish va jihozlash;
— 
hisoblash va tashkiliy texnika vositalaridan foydalanishni 
tashkil etish.
Boshqaruv apparati xodimlari mehnatini tashkil etish 
murakkab va ko‘p qirrali jarayondir. Har qanday xodim uchun 
bugungi kunda eng muhim muammo ish vaqtidan oqilona 
foydalanish hisoblanadi. Shuning uchun ham, boshqaruv 
mehnatini ilmiy asosda tashkil etishning boshlang‘ich bosqichi 
boshqaruv apparati xodimlarining ish vaqtidan foydalanishni 
o‘rganishdir. Ish vaqtidan foydalanishni o‘rganish uning bekor 
sarf bo‘lishini aniqlash, uning sabablarini bilib olish, ishlarni 
bajarishning yangi shakllari va usullarini ishlab chiqish imkonini 
beradi.

---

170
Boshqaruv personali mehnat jarayonlarini tashkil etish zarur 
texnikaviy vositalarni hisobga olgan holda, personal zimmasiga 
yuklangan vazifalarni bajarishning oqilona tizimlar va usullarini 
loyihalash va joriy qilishdan iboratdir.
Boshqaruv personali mehnatini tashkil etish mehnatni 
mazmuniga va vaqtiga ko‘ra tartibga solishning muayyan 
darajasini nazarda tutadi. Bu narsa xodimlarning lavozim 
vazifalarini bajarish vaqtidagi, boshqaruv qarorlarini qabul qilish 
hamda amalga oshirish chog‘idagi zarur tartib va uyushqoqlikni 
ta’minlaydi