Ktesifon - antik davrning eng yirik shaharlaridan biri, zamonaviy Bag'doddan 32 km uzoqlikda Dajla daryosining quyi oqimida joylashgan va 30 km² maydonni egallagan. Ktesifon Parfiya podsholigining, keyin esa Sosoniylar podsholigining poytaxti boʻlib xizmat qilgan.
Ktesifon sosoniylar poytaxti viloyatining bosh shahri boʻlib, unga Aspanbar, Veh-Antiok-e Xosrov, Veh-Ardashir va Valashobod shaharlari ham kirgan.
Dajla va Furot daryolari oʻrtasidagi “qirollik kanali”ning boshida joylashgan Upi shahri, miloddan avvalgi XIV asrda Bobil podsholigining viloyatlaridan birining poytaxti edi. Navuxadnazar II shu yerdan oʻz mulkini Midiyadan oʻrab olish uchun devor qurishni boshlagan. Qadimgi yunoncha matnlarda shahar nomi Opis sifatida berilgan. Miloddan avvalgi 539 yilda Opis jangida Fors shohi Kir yangi Bobil davlati Nabonidni tor-mor etdi. Iskandar Zulqarnayn boshchiligida u yerda joylashgan makedoniya qoʻshinlari Opisda isyon koʻtardilar. Iskandar hokimiyati qulagandan keyin uning sarkardalaridan biri Selevk Nikator miloddan avvalgi 305-yilda asos slogan davlat Dajlaning qarama-qarshi sohilida, qadimgi Makedoniya shahri Salavkiya; birgalikda ular ko'pincha Salavkiya-Ktesifon umumiy nomi bilan ataladi.
Ktesifon saroyi qoldiqlari
Ktesifon shahri
https://ru.m.wikipedia.org/wiki
Eron janubidagi G ur (hozirgi Feruzobod) shahari 224-yilda tarxi doira shaklida barpo bo’lgan. Shahar o‘rtasini ikki konsentrik qo‘rg‘on devor o'rab olgan. Markazda hajmi 9x9x33 m. bo’lgan olov minorasi bo’lgan edi. Shaharning atrofida Ardasherga va boshqa shaxslarga tegishli saroylar qad ko’targan. Eronning shimoli-sharqida (Xurosonda) III asrda barpo etilgan Nishopur shahari ham to‘g‘ri to‘rtburchak tarxga ega bo’lgan (Shaharda keyinchalik Umar Xayyom maqbarasi paydo bo’lgan). Mamlakat g‘arbidagi Dizful shaharidagi ko‘prik-to‘g‘on Rim asirlari tomonidan toshdan, 22 ravoqli qilib qurilgan edi. Uzunligi 400 m atrofida bo’lgan. Shushtar shahari ham g‘arbda joylashgan bo’lib, dastlab, mil. av. 2-ming yillikda barpo bo’lgan. III asrda esa Qorun daryosida «Bandi qaysar» («Valerian ko‘prigi») nomi bilan ataladigan ko‘prik-to‘g‘onning uzunligi 550 m ni tashkil etgan.
Gur shahri ( 224-yil)
Ardasher Boboxon manzilgohi
Feruzabod
https://www.tripadvisor.ru/LocationPhotos-g6609319-Firuzabad_Fars_Province.html
1886-yilda tasvirlangan Omar Xayyom maqbarasi Uilyam Simpson. Yodgorlik qurilishidan oldin uni o'zi tutashgan masjid yonida ko'rish mumkin. Entsiklopediya site:uz.wikisko.ru
Qabrning o'zi turli xil balolardan omon qoldi; bir nechta yirik zilzilalar (Nishopur seysmik yoriqlar chizig'ida), ba'zi turkiy qabilalarning bosqinlari va Mo'g'ul bosqini. Keyingi asrlarda Umarning qabri ma'lum bir islomiy avliyo ma'badining ochiq qanotida joylashgan edi. Imomzoda Muhammad Mahruk (sakkizinchi asrda vafot etgan), ning ukasi Rizaga binoan Persi Sayks, shoirning qabrini ikki marta ziyorat qilgan, avliyoning mozorida toshli rasmiy fors bog'i bo'lgan. Ziyoratgohda turkuaz gumbaz bor edi va ehtimol XVII asrda barpo etilgan, yoki ehtimol oldinroq Shoh Abbos davrida berpo etilgan. Umar qabrini ziyorat qilgan ba'zi odamlar, masalan, eronolog, A. V. Uilyams Jekson 1911-yilda uni ziyorat qilgan, uning qabrini g'isht va sementdan yozuvsiz oddiy ish deb ta'riflagan.
Maqbarani rekonstruktsiya qilish Eron hukumati tomonidan topshirilgan Rizo Shohga 1934-yilda topshirilgan. Umar qabri ziyoratgohdan ajratilgan va me'mor tomonidan loyihalashtirilgan oq marmar yodgorlik Xushang Seyxun ustiga o'rnatildi. Qurilish 1963-yilda yakunlangan.
content://com.android.chrome.
Eron shaharsozligida hashamli saroylar katta rol o‘ynagan. Saroy me’morligida dastlabki devorlarda mahalliy toqli ayvon bilan ellenistik gipostil tarqalgan bo’lsa, keyinchalik yunon jihatlar tamoman yengilib, faqat toqli ayvonga asoslangan saroylar barpo etilgan. Mil. av. 1-mingyillik davomida Afg‘oniston Ahmoniylar (m.av. IV—VI asr), Maqduniy (m.av. IV asr), Yunon-Baqtra (m.av. II —III asr) davlatlari tarkibida bo’lgan. Mil.av. III asrda ellinistik. keyin Kushon madaniyati bilan bog’liq bo’lgan. Balx (hozirgi Vazirobod) mil.avv. 1-mingyillikda karvon yo’llar tizimida muhim rol o‘ynagan shahardir. Kushon va undan keyingi davrlarda buddaviylik diniy markazi vazifasini o'tagan.
Hirot Osiyoning eng qadimgi shaharlaridan. Maqduniy davrida Oriyona deb atalgan.
Kobul milodiy I asrning boshidayoq hayot kechirayotgan edi. Hozirgi Kobulning janubi-sharqida buddaviylar shahari qoldiqlari mavjud.
Oyxonim-Afg‘oniston shimolidagi olimlar tomonidan nisbatan yaxshi o‘rganilgan ellinistik shahardir.
Balx (mil.avv. 1-mingyillik)
Balxdagi karvonsaroy
