Pedagogika va psixologiya

Hamkorlik ishlarini amalga oshirishni tamoyillari va bosqichlari

Hamkorlik ishlarini amalga oshirishda quyidagi tamoyillar va bosqichlarda belgilangan vazifalar asosida amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:

Hamkorlik ishlarini amalga oshirish tamoyillari


Ta’lim va tarbiya jarayonida hamkorlik harakatining ish birligi

Tarbiyalanuvshiga hurmat va talabning uyg’unligi



Hamkorlik tamoyillari



Hamkorlik jarayoni sub’ektlarining teng xuquqliligi va yuksak mas’uliyatliligi



Hamkorlik ishlarining ilmiyligi



Faoliyat jarayonida millat va davlat manfaatlari ustuvorligi.

tizimining rivojlanish spirali“ni tahlil qilish kerak bo’ladi

“Yo’naltirilgan axborotli jarayon“ (YAJ) ordinatasiga ta’limni tashkil etishning yakka tartibli shakli joylashtirildi. “Tarqoq axborotli jarayon“ (TAJ) ordinatasiga esa - guruhli. Tabiiyki, mashg’ulotning guruh shakli yakka tartibdagi shaklidan iborat bo’ladi, keyin esa rivojlanishning birmuncha yuqori darajasida yakka tartibli shakliga yana qaytadi. Demak, “maslahatchi“) tizim tabiiy holda “guruhli ta’lim“ga ko’tariladi, uning sezilarli darajadagi kuchsizligi “repetitor“ tizimini vujudga keltiradi

Repetitorlik “kichik guruh“ o’lchamigacha kengayish sabablarini tasavvur qilish qiyin emas.

XVI asrga kelib nashr ishlaridagi inqilobiy o’zgarishlar ta’lim tizimida “darsliklar”ni (4) qo’llash imkonyatini tug’dirdi. Kommunikatsiya sohasidagi texnikaviy taraqqiyot esa sinf va xonadonlarni axborotli uzatish vositalari bilan jihozladi. Kompyuterlarning vujudga kelishi didaktik jarayonni yopiq boshqarish imkoniyatlarini tug’dirsa-da, o’quvchilarning individual qobiliyatlarini hisobga olmadi (dasturli ta’lim - 6). Shaxsiy kompyuterlar texnikasining rivojlanishi psixologik-pedagogik bilimlar o’sishi bilan hamkorlikda shaxsga yo’naltirilgan ta’lim muammosini keltirib chiqarmoqda.

Akademik V.P. Bespalko tizim 8 - yakka tartibli bilish faoliyatini dasturli boshqarishga alohida urg’u berib “xalq ta’limi tizimining barcha bo’g’inlarida rivojlanishning yangi bosqichini ifodalaydi va o’quvchilarning sog’ligiga zarar yetkazmagan holda zaruriy musbat siljishlarga olib keladi“ deb ta’kidlaydi (7, 15). O’zida aniq o’rnatilgan didaktik masalalar va pedagogik texnologiyalarni mujassamlashtirgan pedagogik tizim shaxsga yo’naltirilgan ta’lim, deb ta’riflanadi. Bu tizimdagi didaktik masalalarga qisqacha izoh beriladi. hozirda mavjud yakkalashgan pedagogik tizimlar - umumiy o’rta, o’rta maxsus, kasb-hunar, oliy ta’lim - shaxsni tarbiyalash, ta’lim berish va takomillashtirishning yagona tizimiga aylanishi kerak. Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim barcha turdagi ta’limlarni yo’nalishlar bo’yicha integratsiyalashni taqoza etadi. Ta’limning birinchi bosqichidayoq (maktabgacha ta’lim) bolaning ehtimolli shaxsiy yo’nalishlari psixologik-pedagogik kuzatishlar yordamida aniqlanadi, ma’lum faoliyat turiga qobiliyatlari, yangi iste’dod nishonalari belgilab olinadi. Bu tabaqalashtirish psixologik pedagogika sohasi bo’lib, afsuski, kam tadqiq qilingan va kam ishlangan. SHu bilan birgalikda hammaga yaxshi ma’lumki, shaxsning maxsus iste’dod nishonalarini erta aniqlash va uni muntazam rivojlantirib borish vaqti soati bilan o’z mevasini beradi - yangi g’oya va faoliyat metodlarini haqiqiy yaratuvchisi tarbiyalanadi.