Pedagogika va aniq fanlar

№
 
Mavzular 
Bajarish mexanizmi  va 
hisobot shakli 
Bajarish 
muddati 
Soat 
 
1 
Boshlang‘ich sinflarda 
texnologiya ta’limidan 
amaliy ishlar 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
seme
st
ri
 d
av
o
m
id
a
 
8 
2 
Texnologiya darslarida 
axborot 
texnologiyalaridan 
foydalanish 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8
 
3 
Texnologiya darslarida 
innovatsion 
texnologiyalardan 
foydalanish 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8
 
4 
Interfaol usullarni 
texnologiya darslarida 
foydalanish usullari 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8
 
5 
Texnologiya  
darslarida 
ekskursiyalarni  tashkil 
etish 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8
 
6 
Texnologiya  
darslarida 
to‘garaklarni 
tashkil 
etish 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8 
7 
Gazlama  va  ip  turlari 
bilan 
ishlash 
darslarining mazmuni 
Material tuzilishini, 
mazmunini o’rganadi va 
taqdimot tayyorlaydi 
8 
8 
Applikatsiya  usulidan 
foydalanib 
buyumlarga 
va 
ko‘rgazmalarga  bezak 
berish 
Materialni mustaqil 
o’rganadi. Ularni yasash 
bosqichlari orqali 
tayyorlaydi 
8 
jami soat: 
64 
 
 
 

---

 
 
130 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
III-GLOSSARIY 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
131 
 
Atamaning 
o’zbek 
tilida 
nomlanishi 
Atamaning 
ingliz 
tilida 
nomlanishi 
Atamaning  rus 
tilida nomlanishi 
Atamaning izohi 
Texnologiya 
Technology  
Технология 
(yunoncha, 
techne 
– 
ma 
horat, 
san’at, 
logos  –  ta’limot) 
–  xomashyo  va 
materiallarga 
tegishli 
ishlab 
chiqarish 
qurollari 
yordamida  ishlov 
berish 
yo‘llari 
haqidagi fan. 
Dizayner 
Designer  
Дизайнер  
Narsa 
va 
obyektlarni 
bezash, 
ularga 
rasm 
chizish, 
tasvir 
tushirish 
bilan 
shug‘ullanuvchi 
shaxs. 
Kulol 
Pottery  
Гончар  
Loydan  xilma-xil 
uy-ro‘zg‘or 
buyumlari,  idish-
tovoq 
yasovchi 
usta. 
Katamaran 
Catamaran  
Катамаран  
Paluba 
bilan 
birlashtirilgan 
ikki 
korpusli 
kema. 
Màchtà 
Machta  
Мачта  
Katamaran 
yelkanlarini 
tortish 
uchun 
ishlatiladigan 
baland ustun 
Karton 
Cardboard  
Картон  
Maxsus  ishlangan 
qalin  va  qattiq 
qog‘oz. 
Mulina 
Muline  
Муля  
Kashta 
tikish 
uchun 
ishlatiladigan 
rangli ip. 
Penoplast 
Penoplast 
Пенопласт  
Plastmassaning 
yengil 
ko‘piksimon  turi. 
Asosan, 
oq 
rangda bo‘ladi. 

---

 
 
132 
 
Materiallar 
Materials  
Материалы  
Biror 
maqsad 
uchun 
kerakli 
xomashyo, 
modda.  Yasashda 
ishlatiladigan 
asosiy 
materiallar: 
qog‘oz,  gazlama, 
yog‘och, 
plastmassa,  metal 
va h.k. 
O‘lchamoq 
Measure 
Измерение  
O‘lchov 
asbobi 
vositasida 
narsaning 
uzunligi, 
o‘lchamini 
belgilamoq.  
Buyumlarni 
o‘lchashda, 
asosan, 
uning 
balandligi,  eni  va 
uzunligi  e’tiborga 
olinadi va uzunlik 
birliklari 
(santimetr, 
millimetr)dan 
foydalaniladi. 
Birlashtirmoq 
Combine  
Унифицировать 
Buyum qismlarini 
bir-biriga 
yopishtirish. 
Shakl 
Shape  
Форма  
Buyumning  ustki 
ko‘rinishi. 
Buyumlar  hajm  li 
va 
tekis 
ko‘rinishda 
bo‘ladi.  Ularning 
ko‘rinishi  to‘g‘ri 
to‘rtburchak, 
sharsimon,  to‘g‘ri 
va  egri  shaklda 
bo‘lishi mumkin. 
Origami 
Origami 
Оригами  
Qog‘ozni  buklash 
yo‘li  bilan  shakl 
yasash usuli. 
Kegay (spitsa) 
Kegay (spitsa) 
Кегай(спица) 
To‘qish 
uchun 
ishlatiladigan 
asbob. 
Papye-mashe 
Papier masse 
Папье массовое 
Qog‘ozni 
parchalab 
yopishtirish  yo‘li 
bilan 
narsa-
buyumlar  yasash 
usuli. 
Kvilling 
Kwilling  
Квилле  
Uzunchoq 
va 
ensiz 
qog‘ozni 
eshish 
usulida 
bejirim  va  nafis 
buyumlar  yasash 
usuli. 

---

 
 
133 
 
Model 
Model 
Моделъ 
Nusxa  detallarni 
tayyorlashda 
ko‘pincha 
predmetning 
yasalgan 
materialidan 
foydalanadi. 
Maket  
Model  
Макет 
Mavzutik 
kompleksning 
soddalashtirilgan, 
o‘ta 
sismavzulashtirilg
an, 
asosan 
obyektlarning 
tashqi  ko‘rinishi 
va 
ular 
qismlarining 
munosabatlari 
ko‘rsatuvchi 
modeldir. 
O’yinchoq 
Toy  
Игрушка  
Dekorativ 
san’atning 
eng 
qadimiy 
turlaridan 
biri 
bo‘lib, 
qadim 
asarlarda  loydan 
yasalgan  narsalar 
bizgacha 
yetib 
kelgan 
Haykaltaroshlik 
Sculpture  
Скульптура  
Ta’sviriy  sa’nat 
turlaridan  biridir. 
Sa’natning 
bu 
turining 
xususiyati tasvirni 
hajmi 
– 
formasidir 
Applikatsiya 
Application 
Аппликация 
Badiiy 
asar 
yaratishning  eng 
sodda  va  oson 
usulidar.  
Metodika 
method(s) 
методика 
grekcha 
“metodos”so’zda
n  olingan  bo’lib, 
“usul”,  “uslub”, 
“o’qitish”  degan 
ma’noni bildiradi 
Analiz 
analysis 
анализ 
so’z 
 
sintez   
qilinganda  uning 
tovush  tarkibiga 
diqqatning 
jalb 
etilishi 

---

 
 
134 
 
Sintez 
Synthesis 
синтез 
o’quvchi    so’zni   
analiz 
 
qilish 
bilan  uni  leksik  
ma’noga    ega  
bo’lgan 
 
biz 
butunlik  sifatida  
anglashi 
Gigiyenik talab 
hygenic 
requirement 
гигиеническое 
требование 
bu 
o’quvchilar 
salomatligi 
haqida qayg’urish   
demakdir 
 
Baholash  –  o’rganilgan  materialni  konkret  maqsad  uchun  baholash 
ko’nikmasini anglatadi.  
Bilim  –  bir  butunlikni  tashkil  qiluvchi  qismlar  orasidagi  ularning  ichki 
zaruriyatidan  kelib  chiqqan  bog’liqlikdir.  Bilim  kishidan  kishiga  ma’lumot 
(axborot) orqali o’tadi.  
Bilish  –  o’rganilgan  materialni  konkret  faktordan  boshlab  butun  bir 
nazariyagacha esda saqlash va qayta tiklashni anglatadi.  
Davlat  ta’lim  standartlari  –  me’yoriy  hujjat  bo’lib,  umumiy  o’rta,  o’rta 
maxsus,  kasb-hunar  va  oliy  ta’lim  mazmuniga  hamda  sifatiga  qo’yiladigan 
talablarni belgilaydi.  
Dastur  –  o’quv  predmetining  mazmuni,  uni  tahsil  oluvchilar  tomonidan 
o’zlashtirilishining  eng  maqbul  usullari,  tartibi,  axborot  manbalarini  o’zida 
mujassamlashtiruvchi me’yoriy hujjatdir. 
Didaktika  –  grekcha  didaskien  so’zidan  olingan  bo’lib,  o’qitaman,  o’qishni 
o’rgataman ma’nolarini anglatadi. Didaktika – bu o’qitish nazariyasidir. Didaktika 
o’qitish  jarayonining  shakllari,  metodlari,  tamoyillari,  mazmuni,  vazifasi  va 
maqsadlarini ishlab chiqadi.  
Ijodiy  izlanish  –  pedagog  boshchiligida  qo’yilgan  muammolar,  masalalarni 
yechishning yo’llarini faol izlashni tashkil etish usuli, fikrlash jarayoni produktiv 
(unumli) xarakterga ega bo’ladi.  
Imitatsion o’yinlar – bo’lim, tsex, korxona tashkilotning faoliyati-imitatsiya 
qilinadi.  Imitatsion  o’yinlar  stsenariyasi,  hodisa  syujetidan  tashqari,  imitatsiya 
qilinadigan  jarayon  va  ob’ektlar  tarkibi  va  ahamiyati  haqidagi  tavsilotlarni  o’z 
ichiga oladi. 
Individual  yondashish  –  bu  pedagogik  tamoyilga  ko’ra,  pedagogik 
jarayonda  pedagogning  talabalar  bilan  o’zaro  munosabati,  ularning  shaxsiy 
xususiyatlarini hisobga olgan holda quriladi va butun guruh hamda har bir alohida 
talabaning rivoji uchun psixologik-pedagogik muhit yaratiladi.  
Individual  o’qitish  –  bu  o’quv  jarayonini  tashkil  etishning  shakli  bo’lib, 
bunda  pedagog  va  tlaba  yakkama-yakka  o’zaro  ta’sir  ko’rsatadilar,  talaba  o’quv 
vositalari (kitoblar, kompьyuter va h.k) yordamida uzluksiz mustaqil ta’lim oladi.  

---

 
 
135 
 
Individuallashtirilgan  o’qitish  texnologiyasi  –  bunda  o’quv  jarayonini 
tashkil  etishda  individual  yondashish  va  o’qitishning  individual  shakli  ustuvor 
hisoblanadi.  
Individuallashtirilgan  o’qitish  –  bunday  o’quv  jarayonini  tashkil  etishda 
individual  yondashish  asosida  o’qitish  yo’llari,  usullari,  sur’ati  tanlanadi  va  turli 
o’quv-uslubiy  psixologik-pedagogik  hamda  tashkiliy  boshqaruv  tadbirlari  orqali 
ta’minlanadi. 
Ishlab  chiqarish  amaliyoti  –  kasbiy  tayyorgarlikning  yakuniy  bosqichini 
tasvirlaydi va o’qitishninng so’nggi oylarida o’tkaziladi.  
Kompьyuterlashtirilgan  o’qitish  texnologiyasi  –  bu  kompьyuterdan 
foydalanishga asoslangan o’qitishdir. 
Qo’llash  –  o’rganilgan  materialni  konkret  sharitlarda  va  yangi  vaziyatlarda 
qo’llash ko’nikmalarini anglatadi.  
Ko’nikma  –  biror  shaxsning  muayyan  faoliyatini  muvaffaqiyatli  bajarishi 
uchun  shart-sharoitlar  yaratib  beruvchi,  tashqaridan  kuzatish  mumkin  bo’lgan 
harakatlari va reaktsiyalari tushuniladi.  
Malaka  –  ongli  ravishda  amalga  oshirilgan  faoliyatning  tarkibiy  qismiga 
kiruvchi avtomatik tarzda bajariladigan ko’nikmalar. 
Metodologiya – metod va logiya iboralarining birligida bilim faoliyati usuli, 
tuzilishi vositalari va mantiqiy tartibyui haqidagi ta’limot ma’nosini anglatadi.  
Modul  –  bu  fanning  fundamental  tushunchasini  taqdim  etadi:  muayyan 
jarayoni yoki qonuni bo’limi, muayyan katta mavzusi, o’zaro bog’liq tushunchalar 
guruhi.