Pedagogika


PEDAGOGIKA   2016, 4-son



Download 2,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/171
Sana01.01.2022
Hajmi2,21 Mb.
#292093
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   171
Bog'liq
4978 201 SA 2016. 4-son (1)

PEDAGOGIKA
 
2016, 4-son
 
 
 
52 
О‘tkazilgan  tadqiqotimiz,  birinchidan,  voyaga  yetmagan  о‘smir  yoshli 
bolalar jinoyatchiligiga bola tarbiyalangan oila muhitining, oila a’zolarining, eng 
avvalo,  ota  va  onalarning  turli  darajadagi  munosabatlarning  ta’siri  bevosita 
ekanligini  isbotladi.  Qolaversa,  ota-onalar  munosabatlarida  egiluvchanlik  va 
uyushganlikning yо‘qligi bolaning о‘z tengqurlari doirasida ham, о‘z oilasida ham 
yakkalanib  qolishiga  sabab  bо‘lishi,  bola  ongida stress  keltirib  chiqaruvchi  omil 
sifatida jinoiy harakatlarga turtki bо‘lishi mumkinligini isbotladi.  
Ikkinchidan, bola tarbiyasida ona omilining roli bevosita ekanligidan kelib 
chiqib, notо‘liq oila vakilalari xulqidagi izchillikning mavjud emasligi eng avvalo 
bola  ruhiyatiga  salbiy  ta’sir  kо‘rsatuvchi  omil  sifatida  uning  turli  salbiy 
harakatlariga, tarbiyalanganlik darajasiga yomon ta’sir kо‘rsatishi isbotlandi. 
О‘tkazilgan  nazariy-metodologik  izlanish  esa  oilaviy  о‘zaro  munosabatlar 
о‘z mohiyatiga kо‘ra konstruktiv (oxir oqibati ijobiylik, yaxshilik bilan tugaydigan 
oqibatli) va destruktiv (oqibati – salbiy, yomonliklar bilan tugaydigan) xarakterli 
bо‘lishi  mumkinligi,  voyaga  yetmaganlarda  kuzatiladigan  xulqdagi  deviantlilik, 
ya’ni 
normalar 
og‘ishlar, 
ziddiyatlar 
aksariyat 
holatlarda 
er-xotin 
munosabatlarining buzilishi va ularning destruktiv tarzga о‘tishi, oila tipining esa 
“noqobil”  deb  tavsiflanishi  bilan  bog‘liq  ekanligini  asosladi.  Oilaviy  nizolar  va 
janjallarning guvohi bо‘lgan bolada nafaqat oilani, balki atrof-muhitni, jumladan, 
ijtimoiy  muhitni  (tengqurlar  jamiyati,  tengdoshlar,  sinfdoshlar,  kursdoshlar, 
mahalladoshlar  va  boshqa norasmiy  guruhlarni) tanglik  (stress)  holatini  keltirib 
chiqaruvchi sifatida e’tirof etilishiga, insoniy о‘zaro munosabatlarni noxolis idrok 
etib, huquqbuzarlikka moyillikni keltirib chiqaradi.  
Demak,  umuman  voyaga  yetmagan  bolani  о‘rab  turgan  ijtimoiy  muhitni 
tahlil  qiladigan  bо‘lsak,  uning  yaxshi  -  qulay  yoki  yomon  -  noqulay  tiplari 
farqlanadi.  Qulay  psixologik  muhit  zamirida  er-xotin  dunyoqarashi,  fikrlash 
tarzlari, fe’l-atvorining bir-biriga mos kelishi yotadi. Olimlarning fikricha, oiladagi 
qulay muhit tushunchasi quyidagi belgilarga asoslanadi:  
a) oila a’zolarining birligi (qarashlar, fikrlar, qiziqishlar, ideallar, qadriyatlar 
yо‘nalishining birligi); 
b)  shaxsning  har  tomonlama  rivojlanishi  uchun  imkoniyatlarning 
mavjudligi; 
v)  oila  a’zolarining  bir-biriga  nisbatan  xayrxohligi,  talabchanlik, 
himoyalanganlik  hissining  mavjudligi,  о‘zaro  ishonch  va  hurmatga  asoslangan 
munosabatlar
1
.  
                                                           
1
Умаров  В.  М. 
Ўзбекистонда  вояга  етмаганларнинг  ижтимоий-психологик  муаммолари: 
психол.фан.докт.  ...  дисс.  –  Тошкент,  2009.  –  Б.  46. 

Download 2,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish