Pedagogika. Psixologiya

5-Mavzu: Psixologiya  predmeti. 

 

                             Reja: 

5. 1. Psixologiya  fanining  predmeti 

5. 2. Psixologiyaning fan sifatida rivojalanishi 

5.3. Psixik hodisalar va ularning shakllari 

5.4. Psixologik nazariyalarni yo’nalishlari va psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o’rni.  

5.5. Psixologik tadqiqot utkazishning asosiy bosqichlari. 

5.6. Hozirgi zamon psixologiya fanining metodlari. 

 

5.1. Psixologiya  fanining  predmeti. Har bir fan boshqa fanlardan o’z predmeti bilan farq 

qiladi. Boshqa fanlardan farqli ravishda, psixologiya fanining predmeti, u bahs yurituvchi 

hodisalarning o’ziga xos xususiyatlarini aniqlash va tushunish qiyinroq. Buning sababi psixik 

hodisalarning o’zgaruvchanligi, odamni qurshab turgan tashqi olamdagi hodisalardan farq 

qilishida. Psixologiyaning predmeti psixika deb atalmish turli hodisalar (idrok, xotira, tafakkur, 

iroda va huquq) bo’lib, ular voqelikdagi haqiqiy hodisa va fanlarga qarama-qarshi qo’yib 

kelingan. «Psixologiya» so’zi ikki (grekcha so’z «psyuxe» «jon, ruh», «logos» «ta’limot») 

birikmasidan iborat bo’lib, «ruh, jon» haqidagi ta’limot degan ma’noni anglatadi. Psixik 

hodisalarning barchasi «psixika», «odam psixikasi», «kishining ichki dunyosi», «ruhiy hayoti» 

kabi nomlar bilan ataladi. 

---

Psixologiya rivojlanish tarixida psixologik bilimlarning to’planishi ikki yo’nalishda amalga 

oshgan: 

1. Hayotiy psixologiyaning rivojlanishi; 

2. Ilmiy psixologiyaning rivojlanishi. 

Psixik jarayonlar, psixik xususiyatlar, psixik holatlar haqidagi bilimlar hali yuzaga 

kelmagan juda qadim zamonlardayoq hayotiy tajriba asosida yuzaga kelgan. Bu bilimlar turli 

amaliy faoliyat, hamkorlik, o’zaro munosabatlar jarayonida shakllanib avloddan-avlodga o’tib, 

tilda, xalq ijodiyotida, maqollarda, san‘at asarlarida o’z ifodasini topgan. Masalan, odam xotira 

jarayonlari haqida ilmiy bilimga ega bo’lmasa ham biror matnni takror-takror o’qishi uni yaxshi 

esga olib qolishga yordam berishini bilgan.