“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

430.
 
Ўспирин шахсида кузатиладиган асосий ҳолатлар нималардан 
иборат? 
Ўспиринлик даврида таълим олувчилар ўрта махсус, касб-ҳунар таълими 
муассасалари (академик лицей ва касб-ҳунар коллежлари)нинг ўқувчилари 
саналадилар. Бу давр ўспиринларнинг илк балоғатга етган даври бўлиб, жинсий 
етилиш якунланади. Уларда мустақиллик сезила бошлайди. Ўспиринлар ҳаётга 
келажак нуқтаи назаридан қарай бошлайдилар. Маданий даражасини 
орттиришга интилиш кучая боради, ҳис-туйғуларида ҳам ўзгариш юз бериб, ўз-
ўзини тарбиялашга киришадилар. Идеал танлаш ва унга эргашиш кучаяди. Бу 
даврда улар ўртасида мунозаралар ўтказиш яхши натижа беради. Ўспиринлар 
ўз гуруҳига интилади, бу интилишларини маълум мақсадга йўналтириш талаб 
этилади.
Мазкур ёш даври ақлий фаолиятнинг ривожланиш босқичи ҳам саналади. 

---

81 
Ўқувчилар ўз фикрларини мустақил ифодалаб, шахслик хислатларини намойиш 
эта бошлайдилар. Ўқувчилар ўзларини катталардек тутиш, ўзига хослигини 
намоён этиш ва бошқаларнинг диққатини ўзига қаратишга ҳаракат қиладилар. 
Ахлоқий муаммоларни ўз қарашлари нуқтаи назаридан ҳал эта бошлайдилар. 
Ҳаёт моҳияти, бахт, бурч, шахс эркинлигини ўз қизиқишлари билан 
ўлчайдилар. Шу боис уларга катталарнинг беғараз, тўғри йўналиш беришлари 
муҳим саналади. 
Бу даврда ёшлар хулқи ҳам таркиб топа бошлайди. Шахснинг жамоадаги 
мавқеи, жамоа аъзолари билан мулоқотга киришиши, турли соҳалар бўйича 
муносабатни самарали ташкил этиши етук шахс бўлиб шаклланишида ўзига хос 
аҳамият касб этади. Бунда таълим муассасасида фаолият кўрсатаётган 
Республика 
“Камолот” 
ёшлар 
ижтимоий 
ҳаракати 
бошланғич 
ташкилотларининг таъсири беқиёс. Зеро, ўспиринлар мустақил ҳаётга қадам 
қўяётган бир вақтда бу жараённинг тўғри, самарали кечиши уларнинг фаол 
фуқаро бўлиб шаклланишлари учун пойдевор яратади.