“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

 
490.
 
Тарбияланувчида ишонч ҳосил қилувчи тарбия усулларининг 
аҳамияти нималарда акс этади?
Тарбияланувчида ишонч ҳосил қилувчи тарбия усуллари
 
шахсни 
ишонтирадиган суҳбатлар саналади. Бу усулни қўллаш учун тарбияланувчилар 
ёшини чегаралаб бўлмайди, аксинча, бу каби суҳбатлар барча ёшдаги балоғатга 
етмаганлар учун бирдек самарали бўлади. Ишонч ҳосил қиладиган 
суҳбатларнинг болани ўз хатти-ҳаракатлари моҳиятини тушунтиришга, улар 
юзасидан изоҳ беришга ундаш учун хизмат қилиши муҳим аҳамиятга эга. 
Қолаверса, ота-оналар, ўқитувчиларнинг кичик ёшдаги болалар билан 
суҳбатлашишда “Менинг ўйлашимча, бу ишинг тўғри эмас, бу ҳақида ўзинг 
нима дейсан?”, “Айт-чи, сенингча, шу ишинг тўғрими?”, “Агар борди-ю, шу 
ишни мен қилган бўлсам, сен нима деган бўлардинг?”, “Агар Комил бундай 
қилганида сен хафа бўлмаган бўлармидинг?” каби саволлар асосида болани ўз 
хатти-ҳаракатлари юзасидан ўйлаб кўришга ундаш мақсадга мувофиқдир. Бу 
ўринда болага шахсий ҳаракатларининг мазмунини англатиш билан бирга, 
тўғри хатти-ҳаракат қандай бўлишини тушунтириш, бунинг натижасида 
атрофдагиларнинг қанчалик хурсанд бўлишларини айтиб ўтиш мақсадга 
мувофиқдир. Бундай суҳбатлар ҳеч қачон самарасиз бўлмайди. Бироқ, 
суҳбатлашиш чоғида болага зўрлик қилинса, бу ҳақидаги маълумотлар 

---

92 
боланинг миясида узоқ вақт сақланиб қолади. Ҳатто бир неча йиллар ўтгандан 
кейин ҳам бола бу ҳақида ўйлайди. 
 
491.
 
Топшириқ бериш қандай усул? 
Топшириқ бериш
– 
ўқувчиларда меҳнат, ижтимоий хулқ ва ҳаётий тажриба 
кўникмаларини шакллантириш мақсадида қўлланиладиган усул. 
 
492.
 
Тарбия воситалари нима? 
Тарбия воситалари тарбия жараёнининг таъсирчанлигини ошириш 
мақсадида қўлланиладиган моддий буюмлар, нарсалар, маънавий омиллар, 
фаолият (ўйин, ўқиш, меҳнат, мулоқот), ҳиссий ёндашув кўринишидир.