|
Pedagogikaliq texnologiya atamasinin` mazmuni.
Pedagogikaliq texnologiya tu`sinigi XX- a`sirde payda boldi ha`m tu`rli
rawajlaniw basqishlarina iye bolmaqta.
Da`slepki tu`sinikler 1940-50 jillari «ta`lim –texnologiyasi»- dep qollanip oqiw
protsessinde audiovizual texnika qurallarinan paydalaniwlardi usinis etilgen.
Pedagogikaliq texnologiya tu`sinigi XX- a`sirdin` ortalarinda AQSh- ta qollana
basladi. Bunda «oqitiw texnologiyasi» atamalari tek texnika qurallari ja`rdeminde
oqitiwda qollang`an edi.
O`zbekstan Respublikasi du`n`ya ju`zi standartlari da`rejesine ko`terip
ta`miyenlenetug`in
demokratiyaliq
ja`miyet
qurmaqta,
xa`zirgi
ku`nde
pedagogikaliq a`debiyat, bilimlendiriw mashqalalarina baylanisli temalar, ra`smiy
hu`jjetlerde jan`a pedagogikaliq texnologiya, alding`i pedagogikaliq texnologiya,
zamanago`y pedagogikaliq texnologiya
–
bolip atalmaqta.
Uliwma pedagogikaliq texnologiya
–
bul barliq bilimlerdi sistemasinin`
usillarin, tulg`a iskerliginin` o`z-ara baylanisli tu`sinigi bolip esaplanadi. Bunin`
tiykarg`i tu`sinigi isbe-iz u`yreniw usili. Bul usilda aldin`g`i pedagogikaliq
texnologiya
–
terminin qollaniwshi, ped texnolog alim B. Farbermannin`
ko`rsetiwinshe «Ped texnologiyanin` izbe – iz» u`a`reniw usili bir-biri menen
baylanisli
–
bo`limlerdin` dizbegi. A`sirese izbe
–
iz u`yreniw usili pedagogikaliq
texnologiyani oqitiwdi basqa usillardan parqlawshi tiykarg`i belgisi esaplanadi.
Bul usil menen bilim beriwdin` maqsetleri, mazmuni, oqitiliwi, baqlaw ha`m
na`tiyjelerin bir-biri menen tig`iz baylanista jobalastiriwdan ibarat.
Pedagogikaliq texnologiyalardi klassifikatsiyalag`an ha`m ilimiy tiykarlarin
salg`an alimlar: V. Bespal`ko, V. Guzeev, V. Slastenin, B. Lixachev, I. Valkov, M.
Choshanov, M. Klarin, I. Larner, U. Yudin, h.t.b bolip esaplanadi.
30
O`zbekstanda
yag`niy
bizin`
ma`mleketimizde
V.P.Bespal`ko
ha`m
M.V.Klarinlerdin` ta`siri ku`shlirek.
Pedagogikaliq texnologiya ko`birek o`tmishtegi belgili pedagoglardin`
a`rmanlarina ten` keledi. AQSh ta belgili alimlar B.Blum, D.Kratbal, N.Grulund,
J.kerrol, J.Blon, L.Andresen ha`m t.b rawajlang`an na`tiyjelerge erisiwdi
sipatlawshi takirarlanatug`in pedagogikaliq du`zilisti o`z ishimne alg`an ped
texnologiya islep shiqti.
1996- jili Ierusamiyde YuNESKO- nin` qarari menen 1997- jili Manila
(Filippin) 1998- jili. Kanada da ped texnologiyanin` erisilgen tabislari jo`ninde
ilimiy teoriyaliq a`njuman boldi. Ko`plegen ma`mleketlerde oqitiwda ped
texnologiya usillarinan paydalanip, en` jaqsi jetiskenliklerge erisilgeni sipatlandi.
Pikirlerdin` tarmaqlaniwi- bul pedagogik strategiya bolip, ol oqiwshilardi bir
tema tiykarinda teren` bilimlerdi u`yreniwge ja`rdem berip, oqiwshilardi temag`a
baylanisli tu`sinik yaki aniq pikirdi Erkin ha`m ashiq tu`rde izbe-izlik penen o`z-
ara tutastirg`an xalda tarmaqlarg`a bo`liwge u`yretedi.
Bul metod bir tema tiykarinda teren` u`yreniwden aldin oqiwshilardin` pikirlew
oy-o`risin tezletiw ha`mde ken`eytiriw ushin xizmet qiliwi mu`mkin. Sonin`
menen birge o`tilgen temani bekkemlew jaqsi o`zlestiriwi, uliwmalastiriw ha`mde
oqiwshilardi usi tema boyinsha ta`sirlerin sizba tu`rinde (shaklda) beriwge
umtildiradi. Ha`zirgi waqitta du`n`ya ju`zilik pedagogika iliminin` rawajlaniwi
jan`a pedagogikaliq texnologiyalardi ilim tarawina alip kirmekte.
Kognitivlik pedagogikaliq texnologiya-bunda oqiwshi, student adamzat
ja`miyeti ta`repinen toplang`an bilim, ta`jiriybeler menen qurallanip olarda
o`zlerinin` keleshek xizmetinde qalay qollaniw, paydalaniw usillarin u`yrenedi.
Evristikaliq pedagogikaliq texnologiya-lektsiya, seminar jeke a`meliy
jumislardi izertlew joli menen u`yreniwdin` usillarin u`yretedi.
Kreativlik pedagogikaliq texnologiya-do`retiwshilik, oylap tabiwshiliq
uqipliliqti rawajlandirip qa`liplestiredi. Bularda biz ma`selen kognitivlik
pedagogikaliq texnologiyani uliwma orta bilim beretug`in mekteplerde
qollaniwimiz, kreativlikti ka`sip
–
o`ner anaw litsey de Evristikaliq pedtexnologiya
31
joqari oqiw orni studentlerinin` qa`niygelik bag`darina qaray paydalaniw mu`mkin.
Har bir sabaqta sheshiliwi lazim bolg`an didaktikaliq ma`selelerdin` maxmuni
ha`m ko`lemine qarap pedtexnologiyani qollaniw maqsetke erisiwdin` joli boladi.
«Skarabey» - texnologiyasi
«Skarabey» - interaktiv texnologiya bolip, ol oqiwshilarda pikirlerdin`
baylanislig`i, yadtan rawajlaniwina imkaniyat jaratadi, qanday da bir mashqalani
sheshiwge o`z pikirin ashiw ha`m erikn pikirlew, aytiw sheberligin rawajlandiradi.
Bul texnologiya oqiwshilarg`a erkin tu`rde biliminin` sipati ha`m mazmunin qalis
bahalaw, u`a`renilip atirg`an tema haqqinda tu`sinik ha`m ta`sirlerin
aniqlawimkaniyatin beredi. Ol o`z gezeginde tu`rli idealardi ju`zege shig`arip ha`m
olar arasindag`i baylanislardi aniqlawg`a mu`mkinshilik jaratadi.
«Skarabey» texnologiyasi xa`r ta`repleme bolip, onnan oqiw materiallinin`
tu`rli basqishlarin u`yreniwde paydalanadi.
- basinda-oqiw barisin sho`lkemlestiriw sipatinda (Akliy hu`jim).
Temani u`yreniw da`wirinde onin` a`hmiyeti ? du`zilisi ha`m mazmunin belgilew,
olar arasinda tiykarg`i bo`limler, tu`sinikler, baylanislar xarakterin aniqlaw: temani
ja`nede teren`irek u`yreniw jan`a jetiskenliklerin ko`rsetiw. Aqirinda aling`an
bilimlerdi bekkemlew ha`m juwmaqlaw maqsetinde «Skarabey» texnologiyasi
oqiwshilar ta`repinen an`sat qabil etiledi.
«Skarabey» o`z aldina islerde, kishi toparlar ha`mde oqiw ja`ma`a`tlerinde
qollaniw mu`mkin.
32
Do'stlaringiz bilan baham: | 
