Pedagogika kafedrasi

1-masala.
Vafot etgan kishidan ikki o‘g‘il qolgan va u molining uchdan birini 
boshqa odamga vasiyat qilgan. U naqd o‘n dirham va o‘g‘illaridan birining 
(ulushiga teng) qarzga bergani qoldirgan. Qoidasi bunday: Qarzdan olinadigan 
narsa deb qabul qil va uni naqdiga, ya’ni o‘n dirhamga qo‘sh. O‘n va narsa hosil 
bo‘ladi. Bundan uchdan birini ayir, chunki u molining uchdan birini vasiyat qilgan, 
bu uch – u uchdan bir dirham va narsaning uchdan biri. Olti-yu uchdan ikki dirham 
va narsaning uchdan ikkisi qoladi. Buni o‘g‘illar orasida taqsimla. Shunda har bir 
o‘g‘ilning ulushi – uch – u uchdan bir dirham va narsaning uchdan biridir. Bu 
olinadigan narsaga teng. Shu yerda narsaning uchdan birini narsaning uchdan 
biriga ro‘para qo‘y. Qolgani uchdan ikki dirhamga teng uch dirham va narsaning 
uchdan ikkisidir. Sen narsani to‘ldirishga muhtojsan (bunga uning yarmiga tengini 
qo‘sh va uch – u uchdan birga uning yarmiga tengini qo‘sh, besh dirham hosil 
bo‘ladi. Mana shu narsa bo‘lib), u qarzdan hosil bo‘ladi. 
1. Izoh.
Agar qarzga berilgan X desak, butun mol 10+X bo‘ladi. Ikkala 
o‘g‘ilga va vasiyat qilinganga tegadigan ulushlarning har