Pedagogika kafedrasi «pedagogik riskologiya»

Ahmad Yugnakiy : “ HIBBAT UL-HAQOYIQ”

Ahmad Yugnakiyning “Hibbat ul-haqoyiq” asarida ham markaziy o’rinni inson shaxsi, uning ma’naviy-axlaqiy qiyofasi, shaxsni kamolga yetishuvini ta’minlash masalasi turadi.

A.Yugnakiy bilimli kishilarni mukammal kishilar sanaydi. Chunki bilimlilik barch yaxshi ishlar va ezguliklarning omili bo’lsa, bilimsizlikka, yoki razolatga yo’l ochadi.

A. Yugnakiyning “Hibbat ul-haqoyiq” asarida boshqa ta’limiy – axloqiy asarlaridagi kabi insonning barkamolligidan dalolat beruvchi ikkinchi belgisi – uning xushxulqligidir, degan g’oya ilgari suriladi. Shuning uchun adib asarlarda axloqlilikning asosiy me’zonlari bo’lgan ijobiy xislatlar va inson qiyofasida ularning qay darajada aks etishi yuzasidan fikr yuritar ekan, mol-dunyoga muhabbat qo’yish salbiy xislat ekanligini alohida ta’kidlaydi, insonda ushbu xislatlarni shakllanishiga ta’sir etuvchi muhit, shart-sharoitlar, baxillik, jamiyat va atrofdagi kishilarning manfaatiga zarar yetkazishdan saqlanish, harom va halolni bir-biridan farqlay olish, ularning fazilatlari haqida to’xtalib o’tadi.

A.Yugnakiy ta’kidlashicha, insonning ma’naviy-axloqiy qiyofasini ko’rsatuvchi muhim belgilardan birinchisi-til odobidir.

Allomaning fikricha, tilni tiymaslik, huda-behuda so’zlarni aytaverish boshga balo keltiradi. Shu bois, tilni tiyishni, har bir so’zni o’ylab so’zlashni maslahat beradi. Xususan:

Tiling bekta tutg’il, tishing sinmasun

G’oli chiqsa bekta sinur.

Ya’ni, tilingni tiy, tishing sinmasin, agar (so’zlab yuborsang) tishing chiqib qolsa, tishingni sindiradi, deya behuda so’zlashning yomon oqibatlari xususida o’z qarashlarini ilgari suradi.¹²