«pedagogika» kafedrasi fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua tuzuvchilar

Boshlang’ich va o’rta maktabda o’qitish mazmunining mukammallashib borishi. Urushlar davrida maktablarda tarmog’i birmuncha qisqargan o’quvchilar soni xam shunga yarasha kamaygan edi.

O’sha yillari yangi maktab binolari qurilmaganligi va eski maktablarni uz vaqtida birday remont qilinmaganligi sababli ko’p maktab binolari o’quv jarayonini maromida tashkil etish va gigiyena talablariga javob bermas edi.

Urushdan keyingi yillarda 1943 yilda ochilgan ishchi va dehqon yoshlari maktablari tarmog’i yanada kengaydi. Urushdan keyingi tinch qurilish davri maktablardagi ta’lim mazmuni va o’qitish usullarini tubdan o’zgartirdi.

1954-1955 yilda boshlang’ich va o’rta maktablar uchun yangi o’quv maktablar dasturlari joriy etildi. Va bu dasturga asosan I-IV sinflarda mehnat darslari kiritildi. V-VII sinflarda ustaxonalarda, va o’quv-tajriba maydonlarida amaliy mashg’ulot, VIII-X sinflarda mashinasozlik, elektronika va qishloq xo’jaligiga doir praktikumlar o’tkaziladigan bo’ldi.

Mana shunday qator mas’uliyatli vazifalarni amalga oshirishda pedagog xodimlarning tanqisligi tobora sezila bordi. Chunki barchaga ma’lumki, O’qituvchilarning asosiy qismi frontga jalb etilganligi qishloq xo’jaligining muhim tarmoqlariga tortilganligi sababli mamlakatda O’qituvchilar soni ancha kamayib qolgan edi.

O’qituvchilar davr talabidan kelib chiqib, zamonaviy ijodkorlik bilan ishlay boshladilar. O’qituvchilar ta’lim mazmunini oshirish bilan birga, tarbiya birligi prinsipini ta’minladilar. 1974 yildan boshlab boshlang’ich maktabda turt yillik boshlang’ich ta’limdan uch yillik boshlang’ich ta’limga utishni amalga oshirdi lekin bu tadbir o’quvchilar olayotgan bilimga salbiy ta’sir etgani yo’q. To’qqiz yetti yillik maktab umumiy majburiy sakkiz yillik ta’lim maktabiga aylantirildi. Sakkiz yillik maktabni tamomlagach o’quvchilar.

1. to’liq umumiy ta’lim maktablarida (IX-X) sinflarda.

2. o’qish muddati 4-3 yillik bo’lgan texnikumlarda o’qishi mumkin edi.

Umuman olganda xalq ta’lim sohasida jumladan boshlang’ich va o’rta maktab ta’lim qurilishida juda ko’p islohotlar o’tkazdi.

Maktab uchun O’qituvchi kadrlar tayyorlash tartibi, umumiy maktab istiqboli.O’zbekiston ijtimoiy hayotida jumladan, xalq ta’limi tizimida so’nggi un yilliklarda katta o’zgarishlar yuz berdi. Respublikada maktabgacha tarbiya muassasalari va maktablar tarmog’i rivojlandi, O’qituvchilar xamda ilmiy-pedagogik xodimlar tayyorlash jarayoni takomillashdi.

Ammo ko’p yillar davomida sobiq Sovet Respublikalarida va o’lkalarida yagona pedagogik tizim hukmronlik qilib, ta’lim jarayoni Markazda yuborilgan darslik va tavsiyalar, o’quv rejalar, dasturlar asosida tashkil etildi.

Ona tili, Vatan tarixi, geografiyasi milliy urf-odat va an’analar e’tibordan chetda kelib, bolalar ota-bobolar O’tmishidan bexabar o’qitildi.

XX asrning 80-yillariga kelib respublika umumiy ta’lim maktablarida qariyb 237 mingdan ortiq O’qituvchi yoshlarga ta’lim va tarbiya berish bilan shug’ullandilar, bulardan 77,5% i oliy ma’lumotga egadir. 1981-1982 o’quv yili boshida esa 18 mingdan ortiq yosh mutaxassis maorifchilar safiga kelib qo’shildi.

1981 yilda yangidan 5 ta kashshoflar uyi va saroyi, 12 ta yosh tabiatshunoslar va turistlar stansiyasi ochildi, maktabdan tashqari muassasalarga tortilgan bolalar soni 440 mingdan oshdi.

Maktablarda, maktabgacha va maktabdan tashqari muassasalardan pedagogika o’quv yurtlariga ta’lim-tarbiya jarayoni yaxshilandi. 1980-1981 yilining o’quv yakunlariga kura, o’quvchilarning o’zlashtirishi 99,95% tashkil etdi.

Chunonchi, pedagogika o’quv yurtlarning moddiy-texnika bazasining yaxshilanganligi tufayli 23 ixtisos bo’yicha O’qituvchilar tayyorlash ishlari kuchaytirib yuborildi. Ta’limning mazmuniga aniqliklar kiritildi. O’quv dasturlari qaytadan tuzildi, o’quvchilarni ortiqcha ma’lumotlar bilan band etishdan, zo’riqtirishdan xolos etildi.