«pedagogika» kafedrasi fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua tuzuvchilar

Uyg’onish davri diniy pedagogikasi. Islom dini asosidagi pedagogika:
1. Islom dini g’oyalari, (xalifalik) siyosati, madaniyati va ma’naviyati ta’lim-tarbiyaning mazmunini belgilab beradi.
2. Arab tili davlat, fan, ta’lim tili edi.
3. Arablar tarixi, adabiyoti, urf-odatlari muqaddas edi. Uni bilish va unga rioya etish xar bir musulmonning burchi edi.
Namoyandalar:
Burhoniddin Marg’iloniy al-Rishtoniy (1121-1195) Mashhur fiqh ilmi olimi, mudarris bo’lgan. Uning "Ilmga kiruvchilar uchun birinchi asos", "Ilmni nihoyasiga yetkazuvchining qanoatlanishi", "Haj marosimi","Farzlar haqida risola" asarlarida didaktik masalalar talqin etilgan. Uning mashhur asari "Al- xidoya" bo’lib maktab va madrasalarda iymon, urf-odatlar va marosimlarni o’rgatish to’g’risida fikr yuritiladi. Bu asar butun islom dunyosi madrasalarida darslik bo’lgan. Fors, Ingliz, Turk, Rus tillariga tarjima qilingan. Uning "Fiqh sohalari bo’yicha qo’llanma" risolasida huquq, axloq, onglik, Nikoh masalalari yoritilgan.
Shayx Aziziddin Nasafiy (XIIasr) "Haqiqatlar gulshani", "So’ngi maqsad", "Komil inson", "Usullar va shoxlar" asarlarida inson ma’naviyat bilan bog’liq masalalar yoritilgan. Uning mashhur asari "Ko­mil inson"da sharoit, tariqat, ma’rifat va Haqiqatga erishish yo’llari bayon etilgan.
U "Komil inson-yaxshi so’z, yaxshi amal, yaxshi xulq va ma’rifat egasidir. Uning tili, dili pok, ilm va niyati xam pok buladi"- deb yozadi.
Demak, Uyg’onish davrida o’ziga xos diniy pedagogika shakllangan va rivojlangan.
Uyg’onish davri ta’lim tizimi: Bu davrda o’ziga xos ta’lim muassasalari yuzaga kelgan. Uning bosqichlari:
1. Boshlang’ich maktablar. Bunday maktablar qishloq masjidlari qoshida bo’lgan. Uning vazifasi - bolalarga savod o’rgatish, Qur’on oyatlarini yod oldirish bo’lgan.
2. Madrasalar. Katta- katta masjidlar qoshida bo’lgan. Unda o’qiydigan talabalar: Katta talabalar, o’rta talabalar, kichik talabalarga bo’lingan. Madrasalarda dars tinglash ixtiyoriy bo’lib, mudarrisni talaba tanlagan saboq talabani qoniqtirmasa talaba bu mudarris oldiga bormay kuya qolgan. Mustaqil bilim olish, bilimini muddaris oldida namoyish etish ta’limning asosiy usuli hisoblangan. U yoki bu muammoni sharhlash mudarrisning vazifasi hisoblangan.
3. Qorixonalar.
4. Qizlar (otin bibilar) maktabi.