Pedagogika instituti pedagogika va psixologiya kafedrasi oila pedagogikasi

Kichik guruhlarda ishlashga doir topshiriqlar

1-topshiriq. Oilaning tuzilishi harakteriskalarini ta’riflab bering...

2-topshiriq. Oila a’zolarining individual xususiyatlariga nimalar kiradi va ularni izohlang...

3-topshiriq. Oilaning qanday tipologiyalari mavjud va ularga ta’rif bering...

4-topshiriq. Oilaning tarixiy turlarini sharhlang

5-topshiriq.Hozirgi vaqtda oilalarning qanday xilma-xil shakllari mavjud?

6-topshiriq. O‘zaro munosabatlar xarakteri bo‘yicha oilalarning qanday turlari mavjud?

7-topshiriq. Zamonaviy oilalar rivojining o‘ziga xos xususiyatlarini klaster usuli yordamida tarmoqlang va tahlil qiling.

Keys topshiriqlari

1-vaziyat. Ota-onalar bolalari bilan muloqot paytida ko‘pincha ularni boshqa bolalar bilan taqqoslaydilar.

SHirinning onasi, o‘z qizining xulqidan xursand, ko‘pincha u: “Sen borgan sari aqlli bo‘layapsan. Sen hammadan ham yaxshisan”, “Sen eng chiroylisan”, -deydi.

Dilnozaning onasi esa qiziga “Hamma bolalar ham bola, faqat sen mening tentagimsan”, “Qaragin, Dilfuza qanday aqlli qiz. U hamma ishni eplaydi, senda esa, hech nima chiqmaydi”, kabi jumlalarni ishlatadi.

Keys bo‘yicha savol va- vazifalar:

1. Ikkala ona ham o‘z bolalariga yaxshilik istaydilar, lekin ularning qaysinisi tarbiyada yaxshiroq natijaga ega bo‘ladi?

2. Bolalarning xulqini “loyihalash” yo‘nalishi onalarning shaxsiy xususiyatlariga bog‘liqmi?

Yechim. Ikkala ona ham o‘zlarining qizlarini boshqa bolalar bilan taqqoslaydilar, lekin birinchi ona ijobiy taqqoslashlardan, ikkinchi ona esa salbiy taqqoslashlardan foydalanadi. SHu bilan birga, SHirin va Dilnozalarning xulqlarini “loyihalash” turlichadir.

Agar ona, o‘ziga ishongan inson bo‘lsa, u holda, odatda, u o‘zining bolasini maqtaydi va uni boshqa bolalardan ijobiy tarzda ajratadi. Bu bolaning ijtimoiy mavqei o‘sishiga va o‘zining tengqurlari bilan o‘zaro munosabatidagi tizimda yaxshi o‘rin egallashiga imkon beradi.

Agar ona, o‘ziga ishonmagan inson bo‘lsa, o‘zini boshqa insonlarga nisbatan nima bilandir yomonroq sezsa, u holda o‘zining ishonchsizligini uzatgan holda, bolasiga nisbatan ham shunday munosabatda bo‘ladi. Bunday onaning bolasi past ijtimoiy mavqega ega bo‘ladi.

Umuman, bolalarning xulqini kecha, avval bo‘lgan o‘zining shaxsiy xulqi bilan taqqoslash maqsadga muvofiq.

2-vaziyat. Biz ko‘pincha onalarning o‘z bolalari bilan muloqotda ularning imkoniyatlarini turlicha baholashlarining guvohi bo‘lamiz. Ba’zi onalar: “Sen men qilolmagan ishlarni bajara olasan! Sen to‘g‘ri aytayapsan, barakalla!” kabi jumlalardan foydalanadilar.

Boshqa onalar esa: “Sen hali yoshsan, kattalar aytganlariga quloq sol! Sen nimani ham bilar eding, o‘rganib olgandan keyin tushunasan!” kabi jumlalardan foydalanadilar.

Keysga savol- vazifa:

Turli onalarning o‘z bolalari bilan muloqotidagi tubdan farq nimada?

Yechim. Bir xil onalar bolalarida o‘ziga ishonchni shakllantiradilar (“Agar onam meni maqtasa, demak, men nimagadir qodirman!”). Ular bolaning kamol topishiga imkoniyat beradilar, unda hayotiy faollikni yaratadilar va to‘g‘ri shakllanishiga yordam beradilar.

Boshqa onalar, aksincha, bolada o‘ziga ishonmaslikni shakllantiradilar, unda xavotirlanish hissini paydo qiladilar, faolligini pasaytiradilar, kelajakka ishonchsizlik tug‘diradilar (“Agar onam meni urishsa, demak, men hech nimaga qodir emasman, men yomonman!”).

3-vaziyat. “Mening Alisher o‘g‘lim 7 yosh, - deb yozadi ona. - Lekin o‘z guruhidagi bolalar oldida jim turadi (indamas). Men buni qandaydir sabablar: charchagan, uyga shoshilmoqda va hokazolar bilan oqlashga harakat qildim. U uydaligida hamma narsa o‘z joyida. Odamlar orasida esa, “odamovi” bo‘lib qoladi. Nima qilay? Maslahat bering”.

Keysga savol- vazifa:

Onaga maslahat bering.

Yechim. Alisherga, uyatchanlik ko‘pincha g‘arazgo‘ylik sifatida qabul qilinishini va insonlarga yoqish uchun dilkash bo‘lish lozimligini tushuntirish kerak.