Pedagogika fanining mazmuni


“Ta’lim texnologiyasi” tushunchasi rivojlanish bosqichlari tarkibiy tuzilmasi



Download 121,5 Kb.
bet3/7
Sana18.07.2022
Hajmi121,5 Kb.
#818668
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
PEDAGOGIKA FANINING MAZMUNI

3. “Ta’lim texnologiyasi” tushunchasi rivojlanish bosqichlari tarkibiy tuzilmasi.
Bugungi kunda mamlakatimizda mutaxassislarning ilmiy salohiyatini birlashtirishga imkoniyatlar yetarli darajada. Pedagogik texnologiyar pedagogika fanining alohida tarmog‘i sifatida yoki faqat ta’lim amaliyotini maqbullashtirishga yo‘naltirilgan tizim, deb qarash mumkin emas. Pedagogik texnologiyar bu sohadagi nazariy va amaliy izlanishlarni birlashtirish doirasidagi faoliyatni aks ettiradi. Avvalo, Pedagogik texnologiyar nimani anglatadi?
1. Pedagogik texnologiyar o‘quv-tarbiya jarayoni uchun loyihalanadi va belgilangan maqsadni yechishga qaratiladi. Har bir jamiyat shaxsni shakllantirish maqsadini aniq belgilab beradi va shunga mos holda ma’lum bir pedagogik tizim mavjud bo‘ladi. Bu tizimga uzluksiz ravishda ijtimoiy buyurtma o‘z ta’sirini o‘tkazadi va ta’lim-tarbiya maqsadini umumiy holda belgilab beradi. Maqsadi esa pedagogik tizimning qolgan elementlarini o‘z navbatida yangilash zaruratini keltirib chiqaradi.
2. Bugungi kunda fan-texnikaning rivojlanishi bilan inson faoliyati nihoyatda kengayib, yangi texnologiyalar kirib kelmoqda. Sifat o‘zgarishlari shundan dalolat beradiki, endilikda yangi metodikalarni talab etadigan va ta’lim jarayonining ajralmas qismiga aylanib borayotgan, unga o‘zining ma’lum xususiyatlarini joriy etadigan yangi texnikaviy, axborotli, audiovizualli, audial vositalar ham mavjud bo‘lib, ular Pedagogik texnologiyar larni aniq voqelikka aylantirdi.
Pedagogik texnologiyar mohiyat-e’tibori jihatidan boshqa texnologiyalar bilan bir safda turadi, chunki ular ham boshqalari qatori o‘z xususiy sohasiga, metodlari va vositalariga egadir. Biroq Pedagogik texnologiyar inson ongi bilan bog‘liq bilimlar sohasi sifatida murakkab va hammaga ham tushunarli bo‘lmagan pedagogik jarayonni ifoda etishi bilan ishlab chiqarish va axborotli texnologiyalardan ajralib turadi. Uning o‘ziga xos xususiyati – tarbiya komponentlarini mujassamlashtirganidir.
Pedagogik texnologiyar boshqa sohalardagi texnologik jarayonlar bilan uzluksiz boyib boradi va an’anaviy o‘quv jarayoniga, uning samarasini oshirishga ta’sir ko‘rsatishning yangi imkoniyatlarini egallab oladi. O‘quv-tarbiyaviy jarayonni texnologiyalashtirish tarixiy voqelik va jarayondir. Axborotlashtirish jarayondagi inqilobiy burilish va uning muhim bosqichidir. Oddiy til bilan aytganda ta’lim tizimida axborot texnologiyasi – «o‘quvchi yoki talaba – kompyuter» o‘rtasidagi muloqotdir.
Axborotli texnologiya pedagogik texnologiyaning tarkibiy qismi bo‘lib, u ta’lim jarayonida texnik vositalarning mukammallashgan zamonaviy turi sifatida qo‘llana boshlandi. Axborot texnologiyalari insoniyat taraqqiyotining turli bosqichlarida ham mavjud bo‘lgan. Hozirgi zamon axborotlashgan jamiyatining o‘ziga xos xususiyati shundaki, «sivilizatsiya tarixida birinchi marta bilimlarga erishish va ishlab chiqarishga sarflanadigan kuch energiya, xomashyo, materiallar va moddiy iste’mol buyumlariga sarflanadigan xarajatlardan ortiq bo‘ldi, ya’ni axborot texnologiyalari barcha mavjud texnologiyalar, xususan, yangi texnologiyalar orasida yetakchi o‘rin egallamoqda.
Ta’lim-tarbiya jarayonida Pedagogik texnologiyar larni qo‘llash avvalo, pedagogik munosabatlarni rivojlantirish va demokratlashtirishni talab etadi, chunki ularni amalga oshirmay turib qo‘llangan har qanday pedagogik texnologiya kutilgan samarani bermaydi.
Pedagogik munosabatlarni rivojlantirish va demokratlashtirish asosidagi pedagogik texnologiya avtoritar texnologiyaga qarama-qarshi bo‘lib, pedagogik jarayonda hamkorlik, g‘amxo‘rlik, ta’lim oluvchilar shaxsini hurmat qilish va e’zozlash orqali shaxsning tahsil olishi, ijod bilan shug‘ullanishi va o‘zini o‘zi rivojlantirishiga qulay ijtimoiy va psixologik muhit yaratadi. Mazkur jarayonda talaba o‘z o‘quv faoliyatining subyekti sanaladi va pedagog bilan hamkorlikda yagona ta’lim jarayonining subyekti - ta’lim-tarbiya vazifalarini hal etadi.
Xalq xujaligining barcha soxalaridagi kabi yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish borasida xam keskin o’zgarishlar sodir bo’lmokda. Respublikamizning ijtimoiy-iqtisodiy kamolati yosh avlodning saiiy xarakatiga bog’liq e’kanligi e’ndi xech kimga sir e’mas.
Kelajak yoshlarniki. YOshlar faoliyat farovon kelajagimiz mezonidir. YOshlar talim-tarbiyasi xar bir ota-onaning. Tarbiyachi O’qituvchining shu jumladan vrachlarning vatan oldidagi burchidir. Mana shu masulliyatli vazifani amalga oshirishda bizga birinchi galda pedagogika fani yordam beradi va barcha savollarga javob beradi. Insoniyat paydo bo’libdiki, inson o’zining ijtimoiy xayoti davomida orttirilgan tajribalarini quyi avlodga urgatish e’xtiyoji tug’ilgan va ta’lim tarbiyaning datslabki omillari vujudga kelgan. Ayniqsa tabiat, tibbiyot, kasb-xunar soxasida bu ko’zga yakkol tashlanadi. Atsa sekinlik bilan pedagogika fanining shakllanishiga aylanadi. Demak pedagogika fani usib kelayotgan yosh avlodni barkamol inson qilib tarbiyalash uchun talim-tarbiya mazmuni, umumiy qonuniyatlari va uni amalga oshirish yo’llarini urgatuvchi fandir.
Pedagogika fani o’zi kerakmi? bu bizga nima beradi. Bu erda gap faqatgina maktablardagi tarbiya to’g’ri sida e’mas balki e’ndi inson tarbiyasi to’g’ri sida ketadi. Bizning jamiyatda xar bir inson u kim bo’lishidan kat’iy nazar bola tarbiyasi bilan shugullanadi. SHunday e’kan agar biz pedagogika fanini chukur bilimga suyangan xolda ish olib borsak ta’lim-tarbiya juda samarali bo’ladi. SHuning uchun bu fan barcha bilishi kerak bo’lgan fandir. Bu bemorlarni davolashda xam Ayniqsa pediatriya soxasidagi vrachlar uchun shu fanning moxiyatini chukurrok anglash foydadan xoli e’mas. Biz xoxlaymizki xar qanday jamiyat o’ziga xos ta’lim–tarbiya muxiti va bunday ta’lim tarbiyani yaratadi xam. Jamiyatga zarar keltiruvchi jixatlarni qabo’l qilmaydi, balki uni tub-tagi bilan yo’qotish uchun ko’rashadi, va o’zligini topishga intiladi. Ms Amerika, Evropa talim tarbiyasini o’zbek Xalqi tarbiyasiga singdirish bu kaltabinlikdir. Ammo umumjaxon tarbiyasida o’zini oklagan tomonlarini olib o’rganish shartdir. O’zbek pedagogikasining asosiy vazifasi respublikamizda yashovchi turli millat e’latlarning orzu itsaqlarini monand talim tarbiyaning, xam nazariy xam amaliy muammolarini milliy kadriyatlar asosida to’g’ri xal e’tib borishdir.
Pedagogikaning asosiy kategoriyalari.
«Pedagogika» atamasi «peyis» -bola va «agogeyim»- etaqlamok degan ma’noni bildiradi. «daydegogos» so’zlaridan paydo bo’lgan. E’ramizdan oldingi III-IVasrlarda kadimgi Gretsiyada quldorlarning bolalarini toza xavoga olib chiqaruvchilarni «Pedagog» deb ataganlar.
Maktablardagi O’qituvchilarni «Didaskoy»lar deganlar. Ularni chex pedagogi YA.A. Kamenskiy «Pedagog deb nomlangan va xozirgi kungacha shu nom bilan yuritiladi. Pedagogika fanining «Didaktika talim nazariyasi qismi shu kadimiy lotincha «O’qituvchi nomi bilan atalishi xam bejiz e’mas. Pedagogika fanining ob’ekti asosan maktab o’quvchilarining, predmeti e’sa o’quvchilarga beriladigan ta’lim tarbiya nazariyasi va amaliyotidir. Pedagogika faniga tavsif berilganda «ta’lim», «tarbiya», «ma’lumot» degan so’zlar ishlatiladi. Ular pedagogikaning asosiy kategoriya tushunchalari deb nomlanadi. Bo’lardan tashqari yana «o’quvchi», «O’qituvchi», «usul», «intizom», «jamoa», «irsiyat», «muxit», «direktor» va xakozo tushunchalar xam mavjuddir. Tarbiya tushunchasini usib kelayotgan avlodda xosil qilingan bilimlar asosida aqliy kamolot dunyoqarashni, insoniy e’’tiqod burch va ma’suliyatni, jamiyatni kishilarga xos bo’lgan axloqiy fazilatlarni yaratishdagi maqsadni ifodalaydi. Tarbiya tug’ilgandan to umrining oxirigacha olib boriladigan jarayondir. Tarbiya xammaga xamma vakt, xamma joyda olib borilishi kerak. Ta’lim maxsus tayyorlangan kishilar raxbarligida o’tkaziladigan, o’quvchilar bilim va malakalari bilan qurollantiriladigan, bilim qobiliyatlarini utsiradigan, ularni dunyoqarashini tarkib toptiradigan jarayondir. Malumot ta’lim tarbiya natijasida olingan va tizimlashtiradigan bo’lib, xosil qilingan ko’nikma va malakalar xamda shakllangan dunyoqarashlar majmuidir. Agar inson o’z shaxsiy manfaatini ko’zlab ukisa, o’rgansa o’z utsida tinmay shugullansa u oliy ma’lumotli bo’lishi, xatto olimlikka davogarlik qilishi mumkin. Lekin xaqiqiy kamolat e’gasi bo’lishi uchun u talim va malumotdan tashqari yuksak insoniy fazilatlar asosida tarbiyalangan bo’lishi lozim. Ana shu fazilatlar soxibiga tarbiya ko’rgan odam deyiladi. Olim bo’lish oson, odam bo’lish qiyindir.

Download 121,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish