Pedagogika fakulteti Musiqa ta’lim yo’nalishi talabasi

        

Ta’lim-tarbiya tizimiga nazar tashlar ekanmiz o’tmish ma’rifiy merosimizda 

eng muhim masala inson masalasi, uni har tomonlama barkamol tarbiyalash 

hamisha dolzarb bo’lib kelgan. Ma’rifiy qadriyatlarimizning muhim omillaridan 

iborat ta’limiy ahloqiy asarlarda insonning aqliy, ahloqiy takomili, jamiyatda 

egallash lozim bo’lgan o’rni buyuk ajdodlarimizning bir qator asarlarida ko’rsatib 

o’tilgan.  

Ma’lumki, har bir millatning madaniy taraqqiyoti, qaysi bir davrlarga 

mansub bo’lishidan qat’iy nazar, mazkur xalqning iqtisodiy-ijtimoiy, ma’naviy-

ma’rifiy sohalarida erishgan yutuqlari bilan chambarchas bog’liq.  

 

O’zbek musiqa san’ati an’analari o’zining qadimiy asoslariga egaligi hamda 

tarixiy ildizlari mamlakatimiz hududida yashagan eng qadimgi ajdodlarimizning 

musiqiy iqtidorlari bilan bog’lanishiga ko’ra o’ziga xoslik kasb etgan qadriyatlar 

tizimi hisoblanadi. 

 

O’zbekiston mutaqillikka erishgach, barcha san’at turlari qatori o’zbek 

musiqa san’atiga bo’lgan e’tibor davlat siyosatining muhim yo’nalishlaridan biriga 

aylandi.  

Lekin shuni ham unutmaslik lozimki, musiqa tarbiyalashga oid ishlarning 

tinglovchilar bilimini boyitish ,fikr doirasini kengaytirish va musiqani tushinish 

---

qobiliyatini har qancha muhim bo’lsada, bu ishlarning jamiyat uchun ahamiyati 

faqat badiiy vazifalar bilan chegaralanmaydi. Boshqacha aytganda, musiqa 

tarbiyasini takomillashtirishda faqat professional musiqachilarni yosh musiqaning 

malakali ixlosmandalarini yetishtirishni emas, balki musiqa orqali va musiqa 

yordamida kishi shaxsining hamma tomonlarini shakillantirishni nazarda tutish 

kerak . 

        

“  Barchamizga  ma’lumki,  yurtimizdagi  chekka  qishloqlarda  ham  bugungi 

kunda zamonaviy, jahon andozalariga mos holda qad ko’targan kasb-xunar 

kollejlarida ishga tushirildi. Ozoda, yorug’ va keng, xonalarda bilim olayotgan 

o’quvchi talabalar uchun yurtboshimiz ta’biri bilan aytganda, “O’quvchini 

uyqusini keltiradigan ma’ruzalar kerak emas!”. Birgina musiqa madaniyati fanida 

o’tkaziladigan interfaol darslar yoshlarda mustaqil fikrlashni, ohanglarni to’g’ri 

kuylashni, o’z aybini sezishni o’rgatadi 

 

Bunday darslar faqat  qiziqarli emas, balki, agarda mustaqillik haqidagi 

qo’shiqlarni o’rgatadigan bo’lsak, talabalarni Vatan, vatanparvarlik ruhida 

tarbiyalashda qo’l keladi.  

Boshqa fanlardan farqli o’laroq, musiqa darslari avvaldan erkin holda 

o’tilgan, Chunki fizika-matematika yoki ximiya-biologiya fanlaridan o’quvchilar 

o’zlarini  ko’proq bilimga bag’ishlaydi, bu yerda esa ular o’zini huddi 

qo’shiqchiday tutadi, ovozini qo’yib qo’shiq kuylaydi, miyasi dam oladi, qo’shiq 

mazmuniga e’tibor beradi. O’qituvchiga notalar haqida savol beradi, o’quvchilar 

mustaqil mutolaa ham tahlil ham umumlashtirish ham mantiqiy xulosa chiqara 

olish hamda notalar bilan kuylash ko’nikmasiga ega bo’ladi. 

 

Davlat ta’lim standartida belgilanganidek,  dars jarayonining yangi 

usullaridan foydalanish bilan birga mavzuga bog’liq ko’proq musiqiy merosni 

ifodalovchi intelektual, o’ylantiradigan erkin fikrlovchi savollar qo’yish lozim. 

“Xar qaysi insonda, - degan edi yurtboshimiz, - muayyan darajada intelektual 

salohiyat mavjud. 

---

Agar shu ichki quvvatning to’liq yuzaga chiqishi uchun zarur bo’lgan barcha shart-

sharoit yaratilsa, tafakkur har xil qotib qolgan eski tushuncha va aqidalardan halos 

bo’ladi”. 

 

Ushbu fikrlar har bir o’quv maskanlarida bilim berayotgan o’qituvchilar 

zimmasiga yuksak vazifalar yuklaydi. Pedagoglar darslarni to’g’ri shakllangan 

holda yangi dastur va darsliklardan foydalanib, informatsion texnologiyalarni 

ishlab chiqishlari zarur.  

     Pedagogik xodimlar astoydil mehnat bilan yuqori sifatli bilim malakalarni 

hosil qilishlari kerak. Shundagina ular ta’limning DTS ko’rsatmalariga amal 

qilgan holda demoktarlashtirish, xalqimizning tarixiy merosi, an’analari va milliy 

siyosiy tamoyillariga tayangan holda barkamol shaxsni tarbiyalash ishiga o’z 

hissalarini qo’shgan bo’ladilar. 

  Zero, o’quvchilar faolligini ta’min etadigan xatti-harakatlarni, intilishlarini 

to’g’ri yo’naltirgan holda zamonaviy dars tashkil eta olishlari oliy burchlari 

hisoblanadi.     

Mamlakatimiz mustaqilligi yillarida ma’naviy va jismoniy sog’lom avlodni 

tarbiyalash davlat siyosatining ustuvor yo’nalishlaridan biriga aylandi.  

Bu g’oya zamirida jismonan baquvvat, ma’nan yetuk, dunyoqarashi ongi, 

tafakkuri sog’lom, intelektual salohiyatli, tibbiy madaniyatli, sog’lom turmush 

madaniyati shakllangan shaxsni tarbiyalash yotadi.  

Ayniqsa, ta’lim muassasalarida ijtimoiy-gumanitar fanlarini o’rganishda, 

nodavlat tashkilotlari oila va mahalla hamkorligida o’tkaziladigan tadbirlarni 

uyushtirishda  milliy  musiqa  merosimizga  oid  mazmun  rang-baranligi, 

ta’sirchanligi muhim rol o’ynaydi.  

Jumladan, tashkil etiladigan tarbiyaviy ishlar mazmun ma’naviyatimizning 

qadimiy boy namunalari, bugungi kundagi rivojlanish bosqichlari zamirida 

shakllantirilmog’i zarur.  

O’tkazilgan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarda musaqa madaniyatining yoshlar 

o’rtasida  Vatanga muhabbat, sog’lom turmush tarziga amal qilish, o’z sog’lig’iga 

---

o’zi mas’ullik bilan yondoshish, milliy qadriyatlarimizga nisbatan xurmat hissini 

tarbiyalashga qaratilmog’i lozim.  

Ota-onalar, oila, mahalla va mutasaddi nodavlat tashkilotlari hamkorligida 

o’tkaziladigan konferensiya, seminar, davra suhbati, uchrashuv sayoxat, baxs-

munozara va boshqa tadbirlarning ta’sirchanligi va samaradorligini ularni ma’lum 

bir maqsadga yo’naltirilganligi, mazmunnning yoshlar ongi va qalbiga mosligi, 

zamonaviy pedagogi texnologiya asosida tashkil etilish musiqa o’qituvchichsining 

bilim saviyasi tayyorgarligi va tajribasiga ko’p jihatdan bog’liqdir.  

Musiqa-ta’limi tashkilotlari oila  va  mahalla  hamkorligida  amalga 

oshiriladigan ta’limiy-tarbityaviy ishlar izchil uzviy va uzluksiz amalga 

oshiriladigan isloxotlarning bosh omilidir. Ma’naviy sog’lom shaxs tarbiyasida 

“yurtboshimizni muqaddas islom dini va falsafasi, aziz avliyolarimizning ibratli 

hayoti, qutlug’ qadamjolariga boshqa diniy guruxlarga nisbatan xurmat extirom va 

bag’ri kenglik ruhida tarbiyalash jamiyatimizda sog’lom turmush tarzi, millatlararo 

totuvlik o’zaro mehr oqibat muhiti mustahkamlash bo’yicha ma’naviy-ma’rifiy 

dasturlarni amalga oshirish bugungi kunning muhim talabidir”.  

Ma’naviy boy olam sirlarini, inson tuyg’ularini anglamaydigan, o’z shaxsiy 

fikrlariga ega bo’lmagan shaxsni shakllantirish ko’pgina omillarga bog’liq.  

Ta’lim-tarbiya tizimida Davlat ta’lim standartlarining joriy etilishi tub 

o’zgarishlarini yuzaga keltiradi, jumladan, kadrlarni tayyorlash sifatiga e’tibor, 

ta’lim mazmunidagi talablar, Shuningdek, o’quv soatlari xajmining qisqarishi, 

yangi o’quv dasturining yaratilishi, ta’lim muassasasi faoliyatini baholash 

tarkibining ishlab chiqilishini shular jumlasidandir. 

O’quvchi yoshlarning o’z ustozlaridan oladigan bilim, ko’nikma, malaka 

hamda ma’naviy sifatlari DTS da yaqqol belgilab berilgan. Ta’lim tizimida 

uzluksiz tamoyiliga amal qilayotgan har bir pedagoglar DTS o’zlariga mayoq qilib 

olishlari zarur.