Педагогика 5111800 Мактабгача таълим

4-илова
Ахлоқ ижтимоий онг, таъсир этиш ва тарбия шакли сифатида бўйича Вен диаграммаси тўлдиринг.




5-илова


Ахлоқий фазилатларни шакллантириш технологияси.

Технологик ёндашув имконияти тарбия жараёнининг ўзида унинг кўп омиллилиги – кўплаб омиллар таъсирига учраши, натижаларнинг тезда намоён бўлмаслиги, тарбиячи фаолиятининг (бевосита ёки билвосита) йўналтирилганлиги, кўп босқичлилик билан боғлиқ равишда мужассамдир. Кўп босқичлилик тарбияланувчининг у ёки бу сифат ҳақида тасаввур даражасидан тушунчага ва кейинроқ ўзлаштирилганларига мувофиқ ҳаракат қилиш кўникмасини шакллантириш ҳамда тўғри хулқ-атвор одатларини шакллантиришга ўтиш билан тавсифланади. Шунга асосан В.С.Селиванов тарбия жараёни, унинг босқичлари кетма-кетлиги мураккаб ўзига хосликка эга эканлиги ҳақидаги хулосага келади. Тарбия, шахс сифатларини шакллантириш эмоционал йўналганлик, хулқнинг маълум шаклига ижодий муносабат уйғотишдан бошланади. Иккинчи босқич ҳаракатни тўғри бажариш малакасини, яъни тўғри хатти-ҳаракат қилишни машқ қилиш саналади. Кейинчалик ҳаракатни унга ижобий муносабат билан кўп марта бажариш давомида оқилона хулқ-атворга одатлантирилади. Тушунчани ўзлаштириш (шакллантириш) – тарбия жараёнининг кейинги босқичи. Ўзлаштирилган тушунчалар асосида ижтимоий хулқ тажрибаси ташкил қилинади.
Ахлоқий фазилатларни шакллантириш жараёнининг педагогик мақсадлари унинг ижтимоий мақсадлари, ижтимоий моҳияти ва ижтимоий функцияларидан келиб чиқади. Улар, биринчидан, болаларнинг ахлоқий кўринишлар ва тегишли фаолият усулларини амалий татбиқ этиш кўникма ва малакаларини эгаллашини таъминлаш; иккинчидан, шу асосда ўрганилаётган сифатнинг юқори даражасини шакллантиришдан иборат.


1-ўқув топшириқ
4-илова


6-илова
Кластер методи
















7-илова

Мактабгача таълим ёшидаги болаларни ахлоқий тарбиялаш методлари.

Ахлоқий тарбия методларини шартли равишда қуйидагича тасниф этиш мумкин:

1. Ахлоқий онгни шакллантириш методлари: ҳикоя, тушунтириш, этик суҳбат, изоҳлаш, насиҳат, ўгит, кўрсатма, намуна ва бошқалар.
2. Ахлоқий хулқ-атворни шакллантириш методлари: машқ, ўргатиш, педагогик талаб, тарбияловчи вазият, топшириқ ва ҳакозолар.
3. Ахлоқий мотивацияни ҳосил қилишга доир методлар: рағбатлантириш, мусобақа, танбеҳ бериш кабилар.
I. Ахлоқий онгнии шакллантириш методлари. Ахлоқий мавзудаги ҳикоя – ахлоқий мазмундаги воқеа-ҳодисаларни ёрқин эмоционал баён этилишидир. Ҳикоя болаларнинг ҳис-туйғуларига таъсир этиб, уларга ахлоқий меъёр ва қоидаларни тушуниш ҳамда ўзлаштиришга ёрдам беради. Яхши баён тавсифига эга ҳикоя ахлоқий тушунчаларнинг моҳиятини очиб беришгагина хизмат қилиб қолмай, балки тарбияланувчиларда маданий хулқ-атвор қоидаларига ижобий муносабатнинг юзага келишига хизмат қилади.