Педагогика 5111800 Мактабгача таълим

Демократик раҳбар
Бундай турдаги раҳбар:

• 
  бошқариш функцияларини жамоа фикри билан ҳисоблашиб амалга оширади;
  
• 
  ишлаб чиқаришни бошқаришга ходимларни жалб қилади;
  
• 
  уларнинг билдирган фикрига қулоқ солади;
  
• 
  улар билан маслаҳатлашади, ижобий тамонларини инобатга олади;
  
• 
  барча билан баробар ва самимий мунособатда бўлади, устунлигини билдирмайди;
  
• 
  буйруқ бериш йўли билан эмас, балки ишонтириш услубида иш тутади;
  
• 
  буйруқ раҳбарлик услуби бўйсинувчиларнинг шахсий ташаббусини, ижодий фаолиятини ривожлантиради ва жамоада ўртоқлик ва ишчан муҳитни яратади.
  

Маънавий етуклик

1. 
   Сиёсий етуклик;
   
2. 
   Ҳуқуқий етуклик;
   
3. 
   Ахлоҳий етуклик;
   
4. 
   Юқори савия ва онглик;
   
5. 
   Маърифатчилик;
   
6. 
   Маданиятчилик;
   
7. 
   Ходимларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашда қодирлик;
   
8. 
   Топширилган иш учун шахсий жавобгарликни ҳис қилиш, ҳалоллик, виждонлилик;
   
9. 
   Шахсий манфаатларни жамоат манфаатларига бўйсиндиришга қодирлик;
   
10. 
    Кишиларга нисбатан меҳрибон ва эътиборли бўлиш;
    
11. 
    Ташаббус ва илғорликни қўллаб-қуватлаш қобилияти;
    
12. 
    Принципиаллик;
    
13. 
    Танқидга чидамли бўлиш, ўз-ўзига танқид қила билиш.
    

Интизом ва меҳнатга бўлган муносабати

1. 
   Меҳнатсеварлик;
   
2. 
   Жамоа ўртасида интизомни йўлга қўя билиш;
   
3. 
   Атрофдагиларга меҳнатсеварликни тарбиялай билиш;
   
4. 
   Ишни режали олиб бера билиш, режасиз ишлаган раҳбар ходимлар жамоаси олдига қўйилган вазифаларни мувафаққиятли бажара ололмайди.
   

Билим даражаси

1. 
   Иқтисодиётни билиши;
   
2. 
   Техника ва технологияни билиши;
   
3. 
   Бошқариш илмини, функциялари ва структурасини билиш;
   
4. 
   Истиқболни билимга қодирлиги ва ҳоказо.
   

Раҳбар аниқ, чуқур ва кенг билимга эга бўлиши, уни доимо тўлдириб ва янгилаб бориш керак. Акс ҳолда у обрў қозона олмайди, ходимларнинг ишончига сазовор бўлаолмайди
Ташкилотчилик қобилияти

1. 
   Ходимларни танлай билиш ва улардан самарали фойдаланишни таъминлай олишлиги;
   
2. 
   Қўл остидагиларни меҳнатга ўргатиш ва тарбиялашни билиш;
   
3. 
   Жипсалашган жамоани вужудга келтира олиш;
   
4. 
   Мақсад сари интилувчанлик;
   
5. 
   Кутилмаган вазиятларда бошқариш қобилиятини йўқотмаслик.
   

Бошқариш самарадорлигини таъминлай олиш.

1. 
   Бошқаришни коллегиал тарзда ташкил қила олиш қобилияти;
   
2. 
   Иш ҳақида қисқа ва аниқ гапириш қобилияти;
   
3. 
   Ишга оид хатлар, буйруқлар, фармойишлар ёза билиш;
   
4. 
   Турли манбаалардан иш учун зарур ахборотларни олиш қобилияти;
   
1. 
   Раҳбарларни ва қўл остидагиларни тинглай билиш қобилияти;
   
2. 
   Асосланган қарорларни мустақил ва тез қабул қила билиш қобилияти;
   
3. 
   Режаларни бажаришдан ходимларнинг моддий ва маънавий манфаатдорлигини таъминлаш қобилияти;
   
4. 
   Бошқарув органи қарорлари бажариш устидан назоратни таъминлай билиш;
   
5. 
   Бошқариш структурасини такомиллаштириб бериш қобилияти ва ҳоказо.
   

Раҳбарнинг ўзига нисбатан маданиятлилиги

• 
  сўз билан ишнинг бирлиги;
  
• 
  ўз касбий маҳоратини, иқтидорий-маънавий комиллигини ўстириш устида қайғуриш;
  
• 
  оқилона турмуш тарзи, жисмоний соғломлигини сақлаш;
  
• 
  ўз-ўзини танқид асосида ўз камчиликларини бўйнига олмоқ;
  
• 
  ўзини интизомга бўйсундириш;
  
• 
  ўз малакасини оширишга бўлган интилиш ва унинг уддасидан чиқа олиш;
  
• 
  ҳаракатнинг мақсадга қаратилганлиги ва қатъийлиги;
  
• 
  ўзига ва меҳнат фаолиятига бўлган талабчанлик;
  
• 
  ахлоқнинг қуйидаги алифболарига қатъий риоя қилиш:
  

1. 
   камтаринлик
   
2. 
   ҳақгўйлик
   
3. 
   ҳалоллик
   
4. 
   ўзини тута билишлик
   
5. 
   оддийлик
   
6. 
   тўғрилик, виждонлик.
   

Раҳбарнинг жамоага нисбатан маданиятлилиги

• 
  Халқпарварлиги, яъни:
  
  1. 
     кишиларга эътибор ва ҳурмат;
     
  2. 
     кишиларга хайрхох ва илтифотли бўлиш;
     
  3. 
     олижаноблик ва беғаразлик, холислик;
     
  4. 
     кишиларнинг қадр-қимматига етиш кабилар.
     
• 
  Фуқаролик ва касбий бурчини бажариш;
  
• 
  Одамларга ишонч, кишиларнинг ўз кучига, қобилиятига бўлган ишончини қўллаб-қувватлай олиш, уни шахсий камчиликларини бартараф қилишга йўналтири билиш;
  
• 
  Юқори нутқ маданиятиги эга бўлиш ва ташқи кўринишдаги озодалиги;
  
• 
  Салбий фазилатларги эга бўлган, қонун-қоидаларга риоя қилмайдиган, адабсиз кишиларга, шу жумладан, қавм-қариндош ва яқин-таниш, билишларга нисбатан тоқати йўқ;
  
• 
  Ўзаро муносабатдаги қуйидаги одддий этикет қоидаларига риоя қилиш:
  

1. 
   хушмуомала;
   
2. 
   сиполик;
   
3. 
   камсуқумлик;
   
4. 
   андишали;
   
5. 
   вазминлик.
   

• 
  Меҳнат ва дўстликдаги шерикчиликда:
  

1. 
   ўзаро ёрдам ва қувватлаш;
   
2. 
   ҳозиржавоблик ва мажбурийлик, сўзсиз бажаришлик;
   
3. 
   принципиаллик ва ишонч;
   
4. 
   талабчанлик.
   

Раҳбарнинг жамиятга нисбатан маданиятлилиги

• 
  Юқори даражадаги фуқаролик, ватанпарварлик ва байналминаллик;
  
• 
  Жамият бахт-саодати йўлида ҳалол меҳнат қилиш, жамият бойлигини кўпайтириш ҳақида ғамхўрлик қилиш;
  
• 
  Қонунларга, ҳуқуқий акт ва битимларга, давлат интизомига қатъий риоя қилиш;
  
• 
  Ижтимоий бурчни юксак даражада англаш, жамият манфаатларини бузилишларига нисбатан шавқатсиз бўлиш;
  
• 
  Ҳуқуқий, моддий ва маънавий жавобгарликни тан олиш ва риоя қилиш;
  
• 
  Кўпфикирликка очиқкўнгиллик бўлиш ва уни ҳурмат қилиш.
  

Ҳар қандай ҳолатда ҳам раҳбар қайси бўғинда раҳбар бўлишидан қатъий назар ўзининг асосий мажбурияти, яъни қўл остидагиларни ўзининг мисолида тарбиялашни унутмаслиги керак.