Pedagogika 018, 1-son Bosh muharrir

Мудрик А. В. Социальная педагогика. – Москва: Академия, 2003. – С. 7-8. 
2
Немов Р. С. Психология. Книга 2. Психология образования. – Москва: Владос, 2000.
– С. 598. 

---

PEDAGOGIKA 2018, 5-son
 
32 
 
hamda mustahkamlashga qodir shaxs bo‘lib yetishishiga erishishdan iboratdir. 
Ushbu holatda pedagogik faoliyat esa muhim bunyodkor ijtimoiy vazifani 
bajaradi: bu jarayonda nafaqat yaxlitlikda shaxs shakllanadi, balki 
mamlakatning kelajagi aniqlanadi, uning madaniy va ishlab chiqarish salohiyati 
ta’minlanadi. Pedagogik faoliyatning kelajakni oldindan ko‘ra olish bilan 
bog‘liqlikdagi tavsifi uning maqsadlarining ko‘p qirraliligini, faqat bugungi kun 
shaxs va jamiyat ehtiyojlarini qondirishnigina emas, balki kelajak uchun 
yo‘naltirilganligini, yosh mutaxassislarni ijtimoiy hayot va kasbiy faoliyatga 
moslashuvinigina emas, balki ularning faoliyat sohasining rivojlanib borishini 
ham aniqlab beradi.
Ijtimoiylashuv jarayonining ko‘p omilli va keng qamrovli ekanligini 
hisobga olib, ma’naviy-axloqiy tarbiya hamda pedagogik jarayonni uning 
muhim omili sifatida ko‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir.
Ma’naviy madaniyat ijtimoiylashuv omili sifatida o‘zida ta’lim oluvchi 
shaxsining to‘rtta muhim sohada o‘z o‘rnini belgilab olish jarayonini (yoki 
madaniyatni egallash) namoyon etadi: inson, jamiyat, tabiat, noosfera. 
“Inson” sifatida o‘z o‘rnini belgilash hayot, individuallikni qadriyat, 
insonni taraqqiyot cho‘qqisi, deb tushunishni talab etadi. 
“Jamiyat”da o‘z o‘rnini belgilash Vatan, xalq hokimiyati, demokratiya, 
oshkoralik, huquqiy davlat, oila, mehnat, fuqarolik mas’uliyati tarzidagi tartibda 
qadriyatlarni egallash orqali yuzaga keladi. 
“Tabiat” sohasida o‘z o‘rnini belgilash, o‘zini tabiatning bir bo‘lagi deb 
anglash va o‘zini tabiatga mos takomillashtirish (salomatlik, estetik asos, 
ma’naviy-axloqiy ideal) orqali tashkil etilishi mumkin. U yana ekologik 
madaniyatga ega bo‘lishi, tabiatni o‘zlashtirish va asrab-avaylash jarayonida 
kelajak avlodlar oldidagi mas’uliyat tuyg‘usini tushunib yetishni ham ko‘zda 
tutadi. 
“Noosfera” (aql sohasi) o‘z o‘rnini belgilash sohasi sifatida ilmiy-texnik 
taraqqiyot natijalaridan foydalanishda axloqiy mas’uliyatni anglash, inson 
texnika bilan ishlash jarayonida yetarlicha ma’lumotga ega bo‘lmaganda kelib 
chiqadigan oqibatlari haqidagi tasavvurni shakllantirish, talabalarning undagi 
barcha xilma-xilliklar bilan birgalikda ma’naviy madaniyat dunyosini 
o‘zlashtirish, ya’ni xalqning tarixiy, ma’naviy, axloqiy qiyofasiga nisbatan faol 

---