Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
6 
kompetensiyalar mavjudligining dalillarini namoyish qilishdan iborat. Ushbu 
dalillar talaba tomonidan bevosita kasbiy faoliyatga tegishli bо‘lgan vazifalarning 
yechilishi jarayonini kuzatish natijasida tо‘plab boriladi. Kuzatuvni о‘qituvchi 
amalga oshiradi. Baholash yо‘llari jihatidan bu metod imitatsion vaziyatlarda 
amaliy faoliyatga doir topshiriqlarni bajarish jarayonini baholash metodiga 
о‘xshab ketadi. Imitatsiya shuni bildiradiki, baholanayotgan talaba о‘zining kasbiy 
kompetensiyalarini kasbiy faoliyatga doir muayyan topshiriqni bajarish 
jarayonida emas, balki kasbiy vazifaning sharoitlari va maqsadini tо‘liq imitatsiya 
qiladigan vazifalarni amalga oshirish jarayonida namoyish qilishi kerak.
Assesment texnologiyasi.
Ta’lim jarayoniga assesment (
ingliz tilidan assess 
− baholash
) texnologiyasini joriy etish orqali ham yuqori natijalarga erishish 
mumkin. Assessment – pedagogik kadrlarni kompleks baholash metodlaridan 
biri, u bir­birini о‘zaro tо‘ldiradigan metodikalardan iborat bо‘lib, ta’lim 
muassasasi xodimlarining turli shaxsiy sifatlarini, ularning psixologik va kasbiy 
jihatdan о‘ziga xos tomonlarini, kasb va lavozim talablariga mosligini baholash, 
shuningdek, mutaxassislarning potensial imkoniyatlarini aniqlashga qaratilgan. 
Ta’lim sohasida assessment texnologiyasi ishbilarmonlik о‘yinlari jarayonida 
talabalarning о‘zini tutishi va harakatlarini kuzatish orqali ularning 
kompetensiyalarini baholashni kо‘zda tutadi. Tashqaridan qaraganda treningga 
о‘xshab ketadi, chunki ishtirokchilarga ishbilarmonlik о‘yinlari va topshiriqlar 
beriladi, lekin ularning maqsadi kо‘nikma va malakalarni rivojlantirish emas, balki 
о‘zining “kuchli” va “zaif” tomonlarini namoyon qilish uchun hammaga bir xil 
imkoniyatlarni yaratishdan iborat. Har bir topshiriqni bajarishda har qaysi 
ishtirokchiga ekspert biriktiriladi. U о‘zi kuzatayotgan ishtirokchining 
kuzatilayotgan kompetensiyaga doir har bir harakatini batafsil qayd qilib boradi. 
Kompetensiyalarni baholashda, albatta, qarama­qarshi aloqa bо‘lishi kerak, ya’ni 
talabaga uning bajargan ishi bо‘yicha kuchli va zaif tomonlarini kо‘rsatib о‘tgan 
holda batafsil izoh va tavsiyalar beriladi. О‘rinli tashkillashtirilgan qarama­qarshi 
aloqa talabaning tanlagan mutaxassisligi bо‘yicha keyingi ta’limi va rivojlanishi 
uchun motivatsion omil bо‘lib xizmat qilishi mumkin. 
Kompetensiyalar shakllanganligini baholash jarayonini amalga oshirish 
о‘ziga xos xususiyatlarga ega:
– baholashni amalga oshirish uchun maxsus kasbiy 
kompetensiyalarning komponentlari belgilab olinadi;
­
talabaning bajargan ishlarini baholash mezonlari sifatida davlat ta’lim 
standartlarida belgilangan kompetensiyalar darajasiga mosligi belgilanadi;
­
me’yoriy kо‘rsatkichlardan past bо‘lgan natijalar kompetensiyalarning 
yetarli darajada emasligini bildiradi;
­
kasbiy kompetensiyalar darajasini baholash kasbiy funksional vazifalarni 
bajarish darajasi pastligining sabablarini aniqlash orqali amalga oshiriladi. Buning 
uchun kasbiy kompetensiyaning har bir elementi uchun baholash kо‘rsatkichlari 

---