Pedagogika 017, 4-son Bosh muharrir

Muslimov Sherzod Narzulla о‘g‘li,
TDPU mustaqil-izlanuvchisi.
E-mail: [e-mail] 
N. Muslimov
*
 
Sh. Muslimov
*
 
PEDAGOGIKA VA PSIXOLOGIYA, PEDAGOGIK INNOVATIKA

---

PEDAGOGIKA 
2017, 4-son
 
 
3 
rivojlanishiga, qadriyatlarining shakllanishiga va yangi kompetentliklarni 
egallashiga bevosita ta’sir etadi.
Kompetentlikning mavjudligi inson mehnatining natijasiga qarab 
aniqlanadi. Har bir mutaxassisning kompetentlilik darajasi, uning bajargan ishi 
shu kasbiy faoliyatning yakuniy natijasiga qо‘yiladigan talablarga qay darajada 
javob berishiga qarab belgilanadi. Kompetentlik – kasbiy tayyorgarlikning 
umuman yangi sifati bо‘lib, uning о‘ziga xos tomonlari shuki, kompetentli 
mutaxassisning bilimlari tezkor va harakatchan bo‘lib, ular doimo yangilanib 
turadi. Muammoning mazmunini tushunishning о‘zi yetarli bо‘lmay, uni jihatdan 
maqbul usullar bilan yecha bilish kerak, shu bilan birga, kompetentlik maqbul 
yechimlarni tanlay bilish, qarorni asoslab bera olish, notо‘g‘ri yо‘llarni chiqarib 
tashlash, ya’ni tanqidiy fikrlay olishni taqozo etadi
1
. 
Kasbiy kompetensiyalarni baholash maqsadlari. 
Kasbiy kompetensiyalarni 
baholash mezonlarini ishlab chiqishdan maqsad muayyan kasbiy faoliyat uchun 
zarur hisoblanadigan kompetensiyalarni muhimlik darajasiga kо‘ra belgilab olish, 
real holatlarni baholay olish va kompetensiyalarni mavjud bо‘lgan darajasidan 
talab etiladigan darajaga olib chiqishdir. Ta’lim oluvchilarning kasbiy 
kompetensiyalarini baholash ta’lim sifatini nazorat qilish va boshqarishning 
asosiy – tayanch bо‘g‘imi hisoblanadi va uning maqsadi: 
−
kasbiy kompetensiyalarning mavjud bо‘lgan darajasining standart 
talablarida belgilangan darajaga mosligini aniqlash; 
−
bitiruvchi egallagan kompetensiyalarining ish beruvchi muassasalar 
talablariga mosligini aniqlash; 
−
bitiruvchilarning mustaqil ravishda kasbiy faoliyat yurita olish 
imkoniyatlarini aniqlashdan iborat.
Kasbiy kompetensiyalarni baholash sifatini oshirish prinsiplari. 
Kasbiy 
kompetensiyalarni baholash metodikalariga kо‘ra baholash quyidagi ishonchlilik 
va yetarlilik prinsiplariga mavofiq bо‘lishi kerak: ishonchlilik – baholash bevosita 
baholash obyektiga, ya’ni baholanayotgan kompetensiya elementiga tegishli 
bо‘lishi kerak; yetarlilik –
 
baholashda kompetensiyaning baholanayotgan 
elementlari namoyon bо‘ladigan faoliyatning muhim jihatlarini kо‘rsatish uchun 
yetarli miqdordagi dalillardan foydalanish zarur. Baholashda aniq va tushunarli 
parametrlarga asoslangan, kasbiy vazifalarni hal etish natijalarini belgilaydigan 
atamalar 
orqali 
ifodalanishi 
va 
kompetensiyalarning 
sifatini, 
ya’ni 
о‘zlashtirilganligini bildiruvchi aniq xulosalarga asoslanishi kabi mezonlarga 
muvofiq ravishda amalga oshirilishi kerak.
1