|
2. Ta'limga texnologik yondashuvning mohiyati va uning uzluksiz rivojlanishi.
Pedagogik texnologiya texnologik yondashuvga asoslanadi. Texnologik yondashuv deganda tayyor mahsulot (ishlab chiqarish texnologiyasiga o'xshash olish uchun ishlab chiqarish jarayonlarida qo'llaniladigan usul va metodlar to'plami tushunilib, qo'yilgan maqsadlarga erishishda kutilgan natijalarni kafolatlaydigan usul va metodlar majmuasi anglashiladi.
O’quv-tarbiya jarayonida vujudga kelgan yangi pedagogik munosabatlar mazkur jarayonda zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qo'llashni taqozo qiladi.O’quv-tarbiya jarayonida vujudga kelgan yangi pedagogik munosabatlar mazkur jarayonda Pedagogiktexnologiyalami qodlashni taqozo etadi. Pedagogika fani va amaliyotida turli xil yondashuvlar qo„llaniladi. Ular og‘zaki-ko‘rgazmali, tadqiqiy, izlanuvchan, tizimli, funksional, kompleks, texnologik, faoliyatli yondashuvlardir.
Hozirgi davr pedagogika fani maʼlum bir yuksalish bosqichiga ko'tarilmoqda. Buning albatta, ob'ektiv sabablari mavjud. Tarbiya maqsadining har bir davrda turlicha bo'lishi timoiy tuzum, mafkuraviy qarashlarning oʻzgarishi bilan bog'liq. Ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy rivojlanish davomida tarbiya maqsadiga erishish jarayoniga nisbatan pedagogik yondashuvlar ham turlicha boʻlgan. Demak ta'lim-tarbiyaning maqsadi, uning amalga oshirish jarayoni nazariy va amally jihatdan rakomillashib borishi bilan pedagogika fani zamonaviy tus ola boshlaydi Zamonaviy pedagogika bugungi kunda aynan shunday holatni boshdan kechirmoqda.
O'quv-tarbiya jarayonlarini tashkil etishda ham an'anaviy usullardan farqli o'laroq, yangicha pedagogik yondashuvlarni o'zlashtirish va ta'lim jarayonida qoʻllash zamon talabidir. Milliy dasturda bu masalaga alohida e'tibor berilgan.qo'llash zamon talabidir. Milliy dasturda bu masalaga alohida e'tibor berilgan. Albatta, ligar pedagogik texnologiyalar bizning fanimizga endigina kirib kelmoqda. Aslida esa ta'limga texnologik yondashuv masalasi rivojlangan demokratik horijiy davlatlarda bundan 30-yillar muqaddam paydo boʻlgan va ular bu sohada katta yut uqlami qoʻlga kiritgan.
Bugungi kunda pedagogika sohasidagi ilg'or texnologiyalami kengroq va chuqurroq o'zlashtirish, ularni o'z mintaqamizga mos holda qayta ishlab chiqish zarur muammoga aylandi. Bu hammont hafen sh hozirgi kungacha shakllanib kelgan ta'lim-tarbiya sohasidagi nazariy va amaliy tajribalarni o'rganishni taqozo etadi.
Pedagogik texnologiya ta'lim sohasidagi mexanizmlari quyidagilardir:
-ta'lim muassasalarida ijodiy muhit yaratish, Ilmiy pedagogik xodimlar orasida tashabbuskorlik va yangilikka bo'lgan qiziqishni orttirish;
ta'lim sohasidagi ijodkorlikni yangiliklari cabul qilish va keng yoyish uchun Ijtimoiy va iqtisodiy sharoitiami yaratish;
-izlanuvchanlik faoliyatini rag'batlantirish, uni har tomonlama qo'llab-
quvvatlash mexanizmlarini ishga solish; nisbatan istiqbolli yangiliklarni, samarali loyihalarni amalda harakadagi taʼlim tizimiga joriy etish, to'plangan yangilik va tajribalarni doimiy harakadagi
umumta'lim tizimi rejimiga singeli UZ Shu bois mamlakatimizda ta'lim tizimini takomillashtirish va uni hozirgi zamon talablariga moslashtirish, zamonaviy informatsion texnologiyalarga asoslangan Jahon andozalari darajasidagi tizimni yaratish umumdavlat siyosatining muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanmoqda."Kadrlar tayyorlash milliy dasturida" uzluksiz ta'lim tizimini isloh etish asosida, Jamiyaming rivojlanishi talablarini hisobga olgan holda, yetuk mutaxassislarni tayyorlash, ularning malakasini oshirish va qayta tayyorlash masalalariga katta e'tibor berilgan. Bu vazifalarni hal qilish uchun esa birinchi navbatda o'quv jarayonini tubdan isloh qilish, unga Jahonning rivojlangan davlatlarida keng qo'llanilayotgan zamonaviy pedagogik texnologiyalarni izchillik bilan tadbiq etish zarur.
Ta'lim insonlar faolligini belgilaydigan muhim bir tarmoqga aylanmoqda. Shuning uchun ta'lim tizimida inson faoliyati bilan bog'liq koʻpgina muammolarni hal etish zarur. O'z-o'zidan ko'rinib turibdiki, bu vazifalarni Ilmiy-texnik jarayonning o'zgarishi bilan bog'liq holda ta'lim nazariyasini yaratish, ya'ni fanni jamiyatning faol, samarali ishlab chiqarish kuchiga aylantirish orqali amalga oshirish mumkin.
Ta'limni "texnologik yo'nalishda ko'rishning umumiy mezoni uning aniq va batafsil belgilangan maqsadga yo'naltirilganligidadir. Bu bolada har bir maqsadni amalga oshirish uchun alohida qonuniyat, Jarayon, ketma-ketlik va unga mos amallar majmun mavjud bo'lishi asos sifatida olinadi."Pedagogik texnologiya" ning vositaviy yo'naltirilganligi unng turli uslublar asosida turli ta'lim tizimlarini koʻrishdagi keng imkoniyatlarini belgilab beradi. Bunda
ta'limning tashkiliy hatli olmadi Faqatgina "pedagogik texnologiya" doirasida aniqlab olinadigan maqsadlar-ning empirik (amaliy) tahlili beriladi. O'quv jarayonining har qanday qismi uning loyihalanishiga texnologik jihatdan yondashilganda quyidagi asosiy bosqichlarga ega boʻladi:
ta'lim bosqichining umumiy maqsadini belgilab umumiy maqsadni shakllantirishdan uni ixtisoslashtirishga o'tish;
-o'quvchilarning bilim darajasini tashxis qilish; Bosqichlar ketma-ketligi tavsifi o'qituvchi harakatlarining davriy takrorlanuvchi ketma-ketligi boʻlib, u ko'p marotaba mos ravishda maqsadlar, aniq nazorat usullari va ta'lim jaaryoni turlari bilan takrorlanib, ta'lim jarayonini nihoyasiga yetkazadi.
Pedagogik texnologiyaning o'ziga xos xususiyatidan kelib chiqadigan uning metodikasiga qo'yiladigan talablar, printsiplar mavjud.Ayrim tadqiqotchilar, "pedagogik texnologiyaning amoylari kafolatlangan yakuniy natija, ta'limning mahsuldorligi, teskart aloqaning mavjudligi,ta'lim maqsadining aniq shakllanganlig" kabilar deb talqin qilinadi. Pedagogik texnologiyaning printsiplari:
-pedagogik jarayonni loyihalashda pedagogik tizimning optimalligi, maqbulligi;
-ta'lim-tarbiya natijasining kafolatligi;
-pedagogik jarayonning bir butunligi va tarkibiy qismlarning o'zarobog'liqligi;
-o'qituvchi va o'quvchi faolligining uyg'unligi, tarbiyalanuvchi faoliyatini tashkil qilish;
-Inson va texnika resurslari, optimal vositalari qo'llash;
-pedagogik jarayonni modellashtirish kabilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
