Pedagogik nazokat va odob-axloq

Pedagogik nazokat va taktika. Pedagogik takt (nazokat)ning tarkibiy elementlari – pedagogik takt (nazokat) negizida aks etuvchi sifatlar. Bularga quyidagilar kiradi: 1) shaxsga nisbatan hurmat bilan munosabatda bo‘lish; 2) yuksak talabchanlik; 3) suhbatdoshni qiziqish bilan tinglay olish va unga nisbatan qayg‘urish malakasi; 4) ruhiy barqarorlik, dadillik va og‘ir vazminlik; 5) munosabatlar jarayonida ishonch bilan so‘zlay olish; 6) qat’iyatlilik (qaysarlik emas); 7) o‘quvchilarga nisbatan e’tiborli va xushyor bo‘lish⁵.

Pedagogik nazokat yordamida hal etiladigan vazifalar – pedagogik nazokat o‘qituvchining o‘quvchilar, ota-onalar, vasiylar va hamkasblar bilan bo‘ladigan muloqotida salbiy holatlar kelib chiqishining oldini olish, muayyan yutuqlarga erishish yo‘lida hal qilinadigan maqsadli ishlar. Pedagogik nazokat yordamida quyidagilar hal qilinadi: o‘quvchilar, ota-onalar, vasiylar va hamkasblar bilan bo‘ladigan muloqot samarali tashkil etiladi; muloqot jarayonida turli nizolar kelib chiqishining oldi olinadi; muloqot ishtirokchilari o‘rtasida o‘zaro hamjihatlik, hamkorlik qaror topadi; maqsadlar birligiga erishiladi.
Pedagogik taktika – o‘qituvchining o‘quvchilar, ota-onalar, vasiylar va hamkasblar bilan bo‘ladigan pedagogik munosabatlari jarayonida ko‘zlangan maqsadga erishish uchun olib boriladigan kurashning muayyan sharoitga mos yo‘l, shakl, metod va vositalari.

3. 
   Pedagogik jarayondagi yoqtirish (simpatiya), yoqtirmaslik (antipatiya) va hamdardlik (empatiya). Yoqtirish (simpatiya), yoqtirmaslik (antipatiya) va hamdardlik (empatiya) har qanday sohada tegishli kasb egalari tomonidan tashkil etiladigan muloqotlarda yaqqol ko‘zga tashlanadigan jihatlardan biridir. Ular muloqot jarayonining umumiy kechishi va yakuniga bevosita ta’sir etadi.
   

Yoqtirish (simpatiya; yunoncha sympatheia – mayl, havas, ichki qiziqish) – bir shaxsning ikkinchi shaxsga, muayyan sub’ektlar guruhiga yoki qandaydir ijtimoiy



⁵ Педагогический такт // http://imp.rudn.ru/psychology/pedagogical_psychology/13.html.hodisaga nisbatan ijobiy hissiy munosabati. Yoqtirish hamisha xayrixohlik, xushmuomalalilik, zavqlanishni ifodalaydi, shaxsni muloqotga, e’tibor ko‘rsatishga va ko‘mak berishga undaydi⁶.