Kirish.
Ma’lumki, sportning porloq kelajagi sport zahiralari doirasining kengligi va sifatiga bevosita
bog’liqdir. Binobarin, oʻzbek sportini jahon maydoniga olib chiqish, uni raqobatbardosh pog’onaga koʻtarish
bolalar sportini ilmiy asosda tashkil qilish va bu borada samarali pedagogik texnologiyalar joriy etish muhim
ahamiyat kasb etadi. Faqatgina maqsadga muvofiq tashkiliy va uslubiy tadbirlarning ilmiy asosda amalga
oshirilishi talab qilinadi. Lekin bunday sifatlarga erishish nihoyatda ehtiyotkorlik, mashg’ulot yuklamalarini
asta-sekinlik bilan, “toʻlqinsimon” yoʻnalishda oshira borish evaziga amalga oshirilishi mumkin. Albatta, bu
jarayon uzluksiz va muntazamlilik hamda mashg’ulot yuklamalarini shug’ullunuvchi “obyekt”ning funksional
imkoniyatlariga mos tarzda qoʻllash tamoyillari asosida yanada samarali va jadalroq kechadi. Hozirgi kunda
koʻp joylarda sport toʻgaraklari, BOʻSMlar, hatto, ayrim terma jamoalarda ham mashg’ulotlarni ilmiy asosda
tashkil qilish, yuklamalarni rejalashtirish, umumiy va ixtisoslashtirilgan mashqlarni tanlash hamda qoʻllashda
shug’ullanuvchi bolalarning yoshi, jinsi, jismoniy va psixofunksional imkoniyatlari obyektiv test natijalariga
asosan amalga oshirilmaydi. Ana shunday kamchilik va muammolar voleybolchilar tayyorlash amaliyotida
ham koʻzga tashlanadi.
Toʻg’ri, soʻnggi yillarda voleybol boʻyicha chop etilgan darsliklar va oʻquv qoʻllanmalarida mazkur
mavzu yoki masalalarga bag’ishlangan ma’lumotlar hamda tadqiqot natijalari talqin etilgan
(L.R.Ayrapetyanst, M.A.Godik 1991; Y.D. Jeleznyan, 1998, 2005; A.V.Belyayev, M.V.Savin, 2000, 2009;
Y.N.Kleshev, 2003; L.R.Ayrapetyanst, 2006; L.R.Ayrapetyanst, A.A.Pulatov, 2012).
Shu bilan bir qatorda, ushbu manbalarda turli zonalardan zarba berish, toʻsiq qoʻyish, sakrab orqaga
yoki oldinga toʻp uzatish, toʻp kiritish uchun ijro etiladigan sakrashlar koordinastiyasi, balandligi, holat-
yugurib kelish, oyoqlarni bukish burchagini tanlash masalalari tadqiqot predmeti sifatida atroflicha
oʻrganilmagan. Boz ustiga, sakrovchanlik (sakrash balandligi) faqat Abalakov yoki “diagonal ekran” (kosoy
ekran) oʻlchov usuli bilan baholanadi. Sakrash chidamkorligi esa muayyan balandlikda osilgan toʻpga
maksimal marta sakrab qoʻl tekkizish usuli orqali baholanadi. Darvoqe, ayrim tadqiqotlarda “tezometrik
platforma” asbobida ham ushbu sifatlar sur’ati aniqlangan. (A.V. Belyayev, M.V. Savin, 2009). Ammo
tenzometrik asboblar oʻzining og’irligi, ekspluatatsion jihatdan koʻp vaqtni talab qilishligi bilan
sakrovchanlikni tezkor baholash va nazorat qilish imkonini bermaydi. Ana shu va sakrovchanlikni
ta’minlovchi boshqa xususiyatlarni (yuqorida muhokama etilgan) e’tiborga olgan holda biz ushbu sifatning
turli qirralarini oʻrganish imkoniyatini yaratadigan yangi texnologik asbobni ixtiro qilishga erishdik.
Do'stlaringiz bilan baham: |