Pedagogik innovatsiyalar

O‘quv rejasiga muvofiq o‘zaro bog‘liq bo‘lgan fanning nomi
“Gidrotexnika inshootlari va qurilish materiallari” dasturi Gidrologiya. Gidrometriya
O‘qitishni tashkiliy shakli	N – Nazariy ta’lim; A – Amaliy ta’lim; NA – Nazariy va amaliy ta’lim birgalikda tashkil etiladi; MX – Maxsus xonada o‘tkaziladigan mashg‘ulot.
Dasturga qo‘yilgan talab	Majburiy
O‘qitish tili	Guruhda belgilangan o‘qitish tili asosida
Baholash tartibi	Baholash bo‘yicha amaldagi tartib asosida
O‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholash	Yozma, og‘zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriq

2. O‘quv dasturi mazmuni

№	Mavzuning nomi	Mavzuning qisqacha mazmuni	Jami	O‘qitishni tashkiliy shakli	Mustaqil ta’lim
1.	Gidravlika fani va tarkibiy qismi.	Gidravlika fanining qisqacha tarixi va taraqqiyoti. Fandagi asosiy tushunchalar va atamalar.	2	N	1
	Gidrostatika.Gidrostatik bosim	Tinch holdagi suyuqliklarga bosim ta’siri. Tinch holdagi suyuqlikka ta’sir etayotgan kuchlari. Nuqtadagi gidrostatik bosim. Gidrostatik bosim xossalari. Gidrostatikaning asosiy tenglamasi. Suyuqliklardagi bosimlarning tarkalishi. Gidrostatika qonuni. Absolyut bosim, manometrik bosim, vaakum. Bosim birliklari. Gidrostatik bosimni o‘lchash asboblari: pezometr, manometr, vakuummetr. Bosimning grafik tasvirlanishi. Paskal qonuni. Suyuqliklar bosimini asboblar yordamida o‘lchash.	4	N	2
2.	Suyuqlik bosimining yuzaga ta’sir kuchi.	Tekis devorga ta’sir etuvchi suyuqlik bosimining kuchi. Idishlar tubiga ta’sir etuvchi suyuqlik bosimining kuchi. Hisob formulalari. Bosim markazi, tekis devorga ta’sir etayotgan bosim markazi koordinatlari, asosiy formulalar. Tekis To‘g‘ri burchakli devorga ta’sir etuvchi bosim kuchi va markazini grafoanalitik usul bilan aniqlash. Tekis To‘g‘ri burchakli devorni teng bosimli bo‘laklarga ajratish (yassi To‘g‘ri burchakli darvozalarga rigellarni o‘rnatish). Egri chiziqli yuzalarga ta’sir etuvchi suyuqlik bosimining kuchi. Arximed qonuni. Jismlarning suyuqliklarda suzish shartlari. Inshoot devorlariga ta’sir etayotgan suyuqlik bosim kuchini va uning markazini grafoanalitik usul bilan aniqlash.	4	N A	2
3.	Gidrodinomika. Suyuqlik harakatining turlari. Bernulli tenglamasi.	Gidrodinamikaning asosiy vazifasi. Suyuqlik harakatining turlari: tekis, notekis, bosimli, bosimsiz. Suyuqliklarni oqishi va Oqimning gidravlik elementlari. Oqim joyining ko‘ndalang kesimi. Sarf, o‘rtacha tezlik, ho‘llangan perimetr, gidravlik radius. Suyuqlik oqayotganda unga ta’sir qilayotgan kuchlar. Bernulli tenglamasi.. Suyuqlik oqishi uchun Bernulli tenglamasi, uni qo‘llanilishi. Tezlik, gidrostatik va gidrodinamik bosim haqida tushuncha.Bernulli tenglamasini qo‘llashga doir masalalar ishlash.	6	NA	3
4.	Suyuqlik harakatining rejimi. Gidravlik qarshilik.	Suyuqlik harakatining ikki xil rejimi: laminar va turbulent. Reynolds soni. Oqim uzunligi bo‘yicha energiyani yo‘kolishi. Gidravlik eksperimental aniqlash. Bosimni Oqim uzunligi bo‘yicha yo‘kolishini aniqlash formulalari. Oqimning laminar va turbulent rejimida gidravlik ishkalanish koeffitsientini aniqlash formulalari. Bosimning joyda yo‘kolishini aniqlash formulalari. Joydagi karshilik koeffitsientlarini aniqlash. Bosimni umumiy yo‘kolishini aniqlash formulalari.Tizimning karshilik koeffitsientlari.	6	NA	3
5.	Suyuqliklarning teshik, nasadka va kalta quvurlardan oqishi.	Suyuqliklarni teshik va nasadkalardan oqishi To‘g‘risida umumiy tushuncha. Yupka devordagi kichiq teshik: siqilish turlari, siqilish koeffitsiyenti. Doimiy bosimdagi yupqa devordagi ko‘milgan va ko‘milmagan kichkina teshikdan okayotgan suyuqlik tezligi va sarfi formulalari. Sarf va tezlik koeffitsiyentlari. Suyuqliklarning nasadkalardan oqishi. Kalta quvurlarning hisobi. Katta teshikdan oqayotgan suyuqlik sarfi hisobi formulalari, sarf koeffitsiyentining ahamiyati. Suyuqliklarni o‘zgaruvchan bosim bilan prizmatik va prizmatik shaklda bo‘lmagan rezervuarlardan oqishi.	6	N.A	3
6	Suyuqliklarning bosimli harakati.	Suyuqliklarni bosimli kuvurlardagi harakati To‘g‘risida tushuncha. Uzunlik bo‘yicha bosimlarni yo‘kolishi, sarf harakteristikasi va uzun kuvurlar hisobining asosiy formulalari. Har xil materialli uzun oddiy quvurlarning gidravlik hisobi. Murakkab kuvurlarni gidravlik hisobi. Bosimli kuvurlardagi gidravlik zarba. N.Ye.Jukovskiy gidravlik zarba nazariyasi asoschisi. Gidravlik zarba To‘g‘risida umumiy tushuncha. Gidravlik zarbani so‘ndirish usuli. Gidravlik zarbani ko‘llanishlariga misollar.