Pedagogik innovatsiyalar. Kasb-hunar ta'lim boshqaruv hamda pedagog

MAVZU: ELEKTR TA’MINOTINI SHAXSIY KOMPYUTERGA O‘RNATISH.

Reja:

1. 
   Elektr ta’minotini shaxsiy kompyuterga o‘rnatish?
   
2. 
   Shaxsiy kompyuter elektr quvvati sarfi?
   

Hammasi bo'lib zamonaviy kompyuterlar ishlatilgan ATX standartidagi quvvat manbalari. Ilgari, AT standart quvvat manbalari ishlatilgan, ular kompyuterni va ba'zi bir elektron echimlarni uzoqdan ishga tushirish qobiliyatiga ega emas edilar. Yangi standartning kiritilishi yangi anakartlarning chiqarilishi bilan bog'liq edi. Kompyuter texnologiyalari tez rivojlandi va rivojlandi, shuning uchun anakartlarni takomillashtirish va kengaytirish zarurati tug'ildi. 2001 yildan beri ushbu standart joriy etildi.

Quvvat manbai kirishida siqilish va sig'imdan elektromagnit shovqin filtri mavjud (1 dona) Arzon energiya manbalarida bunday narsalar bo'lmasligi mumkin. Filtrni ish paytida elektr ta'minoti tarmog'idagi shovqinlarni bostirish uchun kerak. Barcha kommutatsion quvvat manbalari elektr ta'minoti tarmog'ining parametrlarini yomonlashtirishi mumkin, unda kiruvchi shovqin va harmonikalar paydo bo'ladi, bu radio uzatish moslamalari va boshqa narsalarning ishlashiga xalaqit beradi. Shuning uchun kirish filtrining mavjudligi juda ma'qul, ammo xitoylik o'rtoqlar bunday deb o'ylamaydilar, shuning uchun ular hamma narsani tejashadi. Quyida siz kirish tiqilib qolmasdan quvvat manbai ko'rasiz.

Bundan tashqari, tarmoq voltaji sug'urta va termistor (NTC) orqali beriladi, ikkinchisi filtrlash kondensatorlarini zaryad qilish uchun kerak. Diyot ko'prigidan
keyin yana bir filtr o'rnatildi, odatda bir juft katta, ehtiyot bo'ling, ularning terminallarida katta kuchlanish mavjud. Quvvat manbai tarmoqdan uzilgan bo'lsa ham, siz taxtaga qo'llaringiz bilan tegmasdan oldin ularni rezistor yoki akkor chiroq bilan zaryadsizlantirishingiz kerak. Ajralib ketishga qarshi filtrdan keyin kuchlanish kommutatsiya quvvat manbai kontaktlarning zanglashiga o'tadi, birinchi qarashda bu murakkab, ammo unda ortiqcha narsa yo'q. Avvalo, kutish kuchlanish manbai (blok 2) quvvatlanadi, uni avtogenerator pallasida yoki, ehtimol PWM boshqaruvchisida qilish mumkin. Odatda - bitta tranzistorda (bitta tugmali konvertor) puls konvertorining kontaktlarning zanglashi, chiqishda, transformatordan keyin chiziqli kuchlanish konvertori (KRENKU) o'rnatiladi.Biz quvvat blokini tizim blokiga o'rnatishdan boshlaymiz. Quvvat manbasidan chiqadigan barcha simlar korpusning ichki tomoniga ishora qilishi kerak.
Biz quvvat manbai blokini olamiz va uni korpusga tushiramiz (rasmga qarang). Keyin, biz uni maxsus ajratilgan joyga joylashtiramiz.

Biz uni kompyuter korpusining yuqori qismiga joylashtirdik. Bu lavozimda u biz bilan bo'ladi.

Endi biz uni himoya qilishimiz kerak. Biz uni rasmda ko'rsatilgan mos keladigan murvat teshiklariga o'rnatamiz.

Keyin to'rtta murvatni oling va ularni har bir teshikka burang.

Qattiqroq torting (lekin ipni uzib yubormaslik uchun juda ko'p emas), chunki u juda og'ir va uni mahkam bog'lab qo'yish kerak.

Quvvat manbasini anakartga ulash
Endi biz quvvat manbaini anakartga va barcha turdagi qurilmalarga ulashni ko'rib chiqamiz. Va qaysi kabel qaysi qurilmaga ulanganligini aniqlaylik.

Biz eng katta kabeldan boshlaymiz. Bu 24-pinli ATX ulagichi bilan anakart uchun asosiy quvvat kabeli. U tizim kartasidagi keyingi rozetkaga ulangan bo'lishi kerak (rasmda ko'rsatilgan).

Kabelning tutqichi bor (pastdagi rasmga qarang), bu simni ulagichdan olib tashlash imkonini beradi.

Tizim kartasida mandal yorlig'i chap tomonda yoki o'ngda joylashgan bo'lishi kerak.

Quvvat anakartga ulangan. Endi biz faqat qattiq disk va CD / DVD diskini ulashimiz kerak.

Qattiq disk

Qattiq diskni quvvatlantirish haqida gap ketganda, ulagichlarning ikki turi mavjud. Rasmda ko'rsatilgan quvvat ulagichi IDE va CD / DVD disklarida ishlatiladi.

Agar siz SATA -dan foydalanayotgan bo'lsangiz, unda siz ingichka qora quvvat kabeli bilan ulashingiz kerak (quyidagi rasmga qarang).

Bunday holda, men IDE drayverlari uchun quvvat ishlataman. U to'g'ri joylashtirilgan bo'lishi kerak.Agar biz bu kabelni yaqindan ko'rib chiqsak, burchaklari kesilganini (rasmga qarang) ko'ramiz. Bu kabelning to'g'ri joylashtirilishini ta'minlash uchun xizmat qiladi, aksincha emas va qurilma yonib ketmaydi .. Biroq, kabelni teskari ulangan paytlar ham bor.

Hamma narsa, quvvat diskka ulangan. CD / DVD disk

Biz CD / DVD diskini qattiq disk bilan bir xil tarzda ulaymiz.


Markaziy protsessor
Endi bizning vazifamiz - protsessorga quvvat ulash. Biz 4-pinli yoki 8-pinli kabel yordamida protsessorga quvvat ulashamiz (rasmda ko'rsatilgan). Bularning barchasi anakartning o'ziga xos modeliga bog'liq. Siz protsessor yaqinidagi ulagichga qarashingiz kerak.

Bunday holda, menda 4 pinli ulagich bor (rasmda ko'rsatilgan).

Men qulf haqida aytaman. U anakart uchun quvvat kabeli bilan bir xil mahkamlash usulidan foydalanadi. Ulagichning bir tomonida mandal yorlig'i mavjud (rasmda ko'rsatilgan).

Shuning uchun, biz maxsus to'siq bo'lgan tomonga o'rnatamiz.

Hamma narsa. Quvvat manbai ulangan.

Tizim quvvat manbalarining orqa panelida kompyuter tizimining asosiy komponentlarini ulash uchun ko'plab ulagichlar mavjud. Ularni ulash - bu barcha rozetkalarning shakli boshqacha ekanligini hisobga olsak.

Nazorat savollari:

1. 
   Blok pitaniya vazifasi?
   
2. 
   Elektr kuchlanish manbalari?
   

11. MAVZU: BIOS OVOZLI VA MATNLI XABARLARI.

Reja:

3. 
   BIOS qurilmasi
   
4. 
   BIOS vositalari yordamida to‘g‘ri yig‘ishni tekshirish.
   

BIOS (Basis Input/Output System) — asosiy kiritish-chiqarish tizimi bo‘lib, motherboard(materinskaya plata)da alohida chip sifatida ishlaydi. Bu chipning vazifasi kompyuter va operatsion tizimni bir-biriga bog‘lashdan iborat. Har safar kompyuter yoqilganda dastlab BIOS ishlaydi, kompyuter uskunalari parametrlarini tekshiradi va operatsion tizim yuklanuvchi fayliga(dasturiga) o‘z ishini beradi (NTLDR, bootmgr).
Kompyuter yongandagi har xil yozuvlar va tovushning chiqishi, ROM (Read Only Memory) xotirada yozilgan BIOS ning ishi.
BIOS quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang‘ich holatga keltirish;
  
• 
  kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi (POST-test);
  
• 
  kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi;
  
• 
  tizim resurslarini taqsimlaydi;
  
• 
  PSI qurilmalarini ro‘yxatdan o‘tkazish va sozlash;
  
• 
  operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr); — qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi;
  
• 
  elektr ta’minotini boshqarish, kompyuterni o‘chirish, uxlash holatiga o‘tkazish. BIOSni to‘g‘ri sozlash, kompyuter ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi, shuning uchun dastlab shu dasturchani yaxshi o‘rganib olish lozim. Har xil turdagi motherboar’lar har xil BIOS turlarini ishlatishadi, shuning uchun bitta yagona qo‘llanma qilishning iloji yo‘q, lekin asosi baribir bir xil.
  

Protsessorlarning turi rivojlangan sari, BIOS sozlashlari ham qiyinlashib bormoqda. Bu esa, qo‘shimcha qiyinchiliklar tug‘dirmoqda.
BIOS dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi:

• 
  American Megatrends(AMI);
  
• 
  Award Software;
  
• 
  Phoenix Technologies.
  

BIOS turiga qarab, uning ko‘rinishi ham o‘zgarib boradi, uning turidan tashqari bir necha versiyalari ham mavjud, bu versiyalar ham yangilanib borishi lozim.
“BIOS” BIOS-bu termin kiritish-chiqarish sistemalaridan ba’zaviy asosidir.
BIOS 2 ta programma va apparat simlari o‘rtasidagi bog‘lovchi hisoblanadi. Kiritiah-chiqarish sistemalarda ba’zaviy asiosi bu kombinatsiyalash BIOSlar va qiymatlar uchun yuklanadiga drayverlardir.
BIOSning bir qismi ona platadagi mikrosxemaga joylashadi va u firm ware deb nomlanadi. (Aynan mana shu mikrosxemalar foydalanuvchi BIOSni kompyuterdan apparat qismiga kiritadi. Quydagi keltirilgan rasmda PC ning bo‘limlar bog‘lamasi keltirilgan.
Ko‘plab yillar davomida bu dastur hamkor etaloni hisoblanib ko‘plab firmalar maxsulati bilan tenglamalardi. Toza xotira uyi qoramshiq metodi bo‘yicha IBM BIOS ni PH firmasi birinchi bo‘lib ishlab chiqargan.
Ular ikki xil variantda o‘rnatilgan. Ular ikki kompyuterga ikki xil qurilmalr o‘rnatish mumkin. (Protsesor, qattiq disk, peonitor va hk).
Lekin ularning ikkalasiga ham, bir xil sistemani ishlatish mumkin. (ARG) yordamida Arleuski on Proor. Interfeys operasion istema qoshimcha darslar o‘rtasidagi bog‘lanish qabul qilinadi. Operatsion sistema o‘z o‘rnida BIOS orqali apparat ta’minotiga murojat qiladi. Bu bog‘lanish drayver qurilmalar ko‘rinishida amalga oshadi. Aynan bir qurilmalar uchun drayverlar turli operatsion mavjud.
BIOS CMOS farqi: BIOSdan xat CMOS apparat vositalarini boshqarish bo‘limi (ichida joylashgan).
Xotira sistema platalarga BIOS nomli dastur ta’minoti yozilgan. BIOS yoki ROM BIOS nomli mikrosxema mavjud. Bu mikrosxemaga sistemani yuklovchi va qurilma drayverlari mavjud bo‘ladi. Bu mikrosxemada yana past protsedurasi va sistema konfiguratsiyasi mavjud bo‘ladi. Bu parametrlar batariyadan zaryadlovchi CMOS xotirani ba’zi hollarda NV RAM deb ataladi.
Shunday qilib BIOS bir yoki bir nechta mikrosxemalarga dastur yuklovchilarini saqlaydi. Bu dasturlar kompyuter yuklangandan to uchguncha bagariladi. Bular ko‘p hollarda BIOS PS hamkorlik kompyuterlarga ham asosiy funksiyani bajaradi. BIOS, qat’iy aytganda, OT ning emas, balki ShK ning
kompanenti hisoblanadi, negaki ShK da ishlatiladigan OT almashganda o‘zgarmaydi (DEQQda joylashganligi uchun).
BIOS ushbu vazifalarni balaradi:
Mashinani initsiallashtirish, yani mashina tok manbasiga ulaganda, uning barcha elementlarini boshlang‘ich holatga keltirish:
Testlash, yani mashinada butlikni hamda apparatura va dasturli resurslarning ishga layoqatliligini tekshirish (protsecsor, xotira, drayverlar vaboshqalar);

Operatsion tizimni initsiallashtirish, yani tizimli diskdan Otning yuklovchisini o‘qish;

xizmat qo‘rsatish jaroyonlarini va tashqi qurilmalar bilan amallarni bajaruvchi quyi darajali dasturli va apparatli uzatishlarni qayta ishlash;
ShK ning standart kiritish-chiqarish qurilmalarini boshqarish. ShK ning tashqi qurilmalarini boshqarish drayverlar deb ataluvchi maxsus dasturlar yordamida amalga oshiriladi.

1. 
   Post.
   
2. 
   Programmani ustanovka qilish parametrlari.
   
3. 
   Yuklatuvchi.
   
4. 
   BIOS.
   

ROM (Read Only memory)-tip tyamyati doimiy o‘zida saqlaydigan xotira hisoblanadi. Bu yozilga ma’lumotlar Kompyuter uchgandan so‘ng ham uning xotirasiga turadi. Analogda bo‘lgan xotira BIOS si ham boshqa vidioadapterlarda ishlatiladi. E’tibor berinki ROM va tezkor xotira bir-biriga qarshi emas tushunchalar. Haqiqatdan ham tezkor xotira operasion sistemalarning bir qismini o‘zida saqlaydi. Boshqacha qilib aytganda operativ xotira bir qismini ROM ga uzatadi(saqlash uchun juda muhim) Operatsion sistemani yuklash ruxsat etish ta’minotiga ruxsat etadigan dasturiy ta’minoti saqlash uchun juda zarur. Odatda birinchi adres bilan ROM sistemasi paydo bo‘lgan FOOOOh joylashgan 64 yoki 128 Mbayt dan birinchi oxirgi Mbaytgacha. Shuning uchun ko‘pchilik sistemalarda ROM dasturini qisqartirish uchun tezkor xotira DINamik mikrosxemalarda uni tashkil etuvchilari nus’halanadi. ROMning xar xil tipi yaratilgan ROM, PROM,
YePROM, ROM da mustaqil ravishda undagi ma’lumotlar to o‘chirilguncha saqlanib qoladi.
Xotira PROM. Xotira PROMni tayorlashdan so‘ng xohlagan ma’lumotni ko‘chirishi mumkin. U 70 yillar Texas Instri Mens kompaniyasida ishlab chiqarilgan bo‘lib, uning hajmi 1 Klbaytda 2Mgbaytgacha bo‘lgan hajmgacha ega edi. Bu mikrosxemalar aniqlanmas bo‘lishi nomerlar ko‘rinishi 27 nnnn markerda ko‘rsatilgan, PROM Ti, nnn kristal hajmi Klbaytda o‘lchanadi. Ko‘pchilik PS yoki PROM mikrosxemada 27512 yoki 2710000, qaysilar hajmini egallab olgan, 512 Klbayt yoki Mgbaytgacha ishlatiladi. Ulaganda bu mikrosxema ishlagandan so‘ng hech qanday axborotni o‘zida saqlamaydi. Bu PROM har xil ko‘rinishning bir vaqt ichida taniqli bo‘ldi. YePROM da bo‘lgan ma’lumotlarini o‘chirish mumkin.
YePROM mikrosxemasi kavarsiviy oynadan aniq ko‘rinib turibdi.
YePROM mikrosxemasi o‘sha PROM dagi bo‘lgan raqamga 27 nnnn, ega YePROM mikrosxemasiga bo‘lgan kavarsiviy oynasi odatda mayin lenta bilan yopishtiriladi. Chunki binafsha nurlaridan ogoh bo‘lishi uchun. Ularning tarkibida quyosh nuriga kiradi va albatta quydagi chiroqlardan ham ma’lumotlar yo‘q bo‘lishi mumkin. O‘sha uchun mikrosxemani dasturlagandan so‘ng uning oynasi yopiladi, Chunki unda bo‘lgan ma’lumotlarni oldini olishi shart.