Pechat jahon-tarixi uzb 11-sinf 2018-2019 darslik

Islom dunyosi. XX asr oxiri – XXI asr boshlarida islom mam-
lakatlari modernizatsiyaning murakkab bosqichini boshdan kechirmoq- da. Erondagi 1979-yilgi islom inqilobi butun musulmon olamiga juda katta ta’sir ko‘rsatdi. Ko‘plab mamlakatlarda mutaassib guruhlar paydo bo‘ldi yoki borlari faollashdi, ko‘plari maqsadga erishishning vositasi sifatida terrorni tanladi.
Bu jarayonda islom fundamentalizmi alohida rol o‘ynamoqda. As- lida fundamentalizm faqat islomga xos emas. Masalan, so‘nggi yil- larda Hindistonda hinduizmning dastlabki qadriyatlariga qaytishni ta- lab qilayotgan kuchlar faollashib qoldi. Ammo hozir ko‘proq «islom fundamentalizmi» haqida gapirilmoqda. Hatto u XXI asrda xalqaro munosabatlarning ham asosiy muammosi bo‘lishi haqidagi taxminlar hozircha o‘zini oqlamoqda.
Islom fundamentalizmi turli ko‘rinishlarda namoyon bo‘ladi. Masa- lan, 1990-yillarning boshlarida arab mamlakatlari va Shimoliy Afri- kada «Musulmon birodarlar» kabi terrorchi guruhlar faollashdi. Ular ayrim arab davlatlari tomonidan moliyalashtirildi. Ba’zi islom davlat- laridagi ekstremistik guruhlar Usoma bin Lodin yetakchiligida «Ji- hod xalqaro fondi»ni tashkil qildi, bu tashkilot butun dunyo bo‘ylab terroristik aktlarni rag‘batlantirdi.

100%	0%
50%	50%
0%	100%

Islom dunyosi xaritasi:

• 
  sunniylar;
  

• 
  shialar.
  

XXI asr boshlarida AQSH «demokratiya o‘rnatish» bahonasida Iroq va Liviya kabi suveren davlatlarda hokimiyatni qurol kuchi bi- lan ag‘darib tashladi. Natijada mintaqada terroristik oqimdagi mutaas-

sib tashkilotlar kuchayib, bo‘shab qolgan hokimiyatni egallash uchun kurash boshladi. Iroq, Liviya, Suriya urush alangasida qoldi. ISHID terrorchilik tashkiloti atrofida dunyoning barcha qismidan terrorchilar yig‘ilib, islom bayrog‘i ostida jang olib bormoqda.
Islom fundamentalizmi – bu oddiy terrorizm emas, u favqulodda ko‘pqirrali va xavfli hodisa. Unga juda ehtiyotlik bilan munosabatda bo‘lmoq lozim. Haqiqiy dinni uning nomidan terror uyushtirayotgan, jahonda tinchlikka xavf solayotgan guruhlardan ajrata olishda odam- larga yordam ko‘rsatish, islom dinining tinchliksevar din ekanligini asoslash bugungi kunda islom nazariyotchilarining dolzarb vazifasi bo‘lib qolmoqda.