|
sidebar.php
— saytning biror tomoni(o’ng, chap)ni hosil qiladigan fayl;
single.php
— bitta maqolani ko’rsatishda ishlatiladigan fayl, ya’ni
maqolani to’liq ko’rganda;
style.css
— sayt stillari saqlanadigan fayl;
search.php
— qidirsh natijalari sahifasi uchun fayl;
404.php
— sahifa toplmaganda, shu fayl ishlaydi.
Yuqoridagi fayllar barcha shablonlarda mavjud bo’lib, faqat ichidagi
kodlari o’zgarishi mumkin, asos bir xil.
Umumiy rasmda ko’radigan bo’lsak:
134
Shablonlar qanday tuzilganini bilish zarur, agar bilmasangiz, biror
muammo bo’lib qolsa, aynan qaysi faylni o’zgartirish kerakligini topaolmaysiz.
“WORDPRESS” TIZIMINI O’RGATUVCHI DASTURINI TA’LIM
JARAYONIGA JORIY ETISH METODIKASI
Azimov B.R.
Andijon davlat universiteti
“Wordpress”tizimini o’rgatuvchi dasturini “Ta’lim saytlarini boshqarish”
fanida qo’llash o’rinli, chunki “Wordpress” tizimida saytlar yaratish, boshqarish,
sozlash, ma’lumotlar kiritish chiqarish va boshqa amallarni bajarishimiz,
bajarganda ham bularning barchasini kodlarsiz tizim imkoniyatlaridan foydalanib
mukammal amalga oshirishimiz mumkin.
“Wordpress” tizimini o’rgatuvchi dasturi “Ta’lim saytlarini boshqarish”
fanini o‘rgatishga mo‘ljallangan o‘qitish tizimi va talabalarning fanni chuqur
o‘rganishlari, fanni mustaqil o‘zlashtirishlari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, o‘quv
jarayonini avtomatlashtirishga qaratilgan. Yaratilgan “Wordpress”tizimini
o’rgatuvchi dasturdan foydalanib talabalar fanning seminarlar, laboratoriya
ishlari, mustaqil ishlar va amaliy topshiriqlarni o‘rganadi va o’zi mustaqil sayt
yaratish imkoniyatiga ega bo’ladi.
135
“Wordpress” tizimini o’rgatuvchi dastur “Ta’lim saytlarini boshqarish”
fanining bir qismi bo’lganligi uchun bu fanning ma’ruza mashg‘ulotlarida
foydalanish metodikasini keltirib o’tamiz.
Ta’lim saytlarini boshqarish fanining metodikasi 7 ta bosqichdan iborat
bo‘lib, ular quyidagilar:
Birinchi bosqich. Mashg‘ulotlarga tayyorlanishda eng avvalo talabalarning
berilgan muayyan mashg‘ulotlarga tayyorgarligi avtomatlashtirilgan holatda
talabalarning ma’ruza mashg‘uloti mavzusi bilan bog‘liq nazariyani bilishi;
muayyan ma’lumotlarni bilishi; uy vazifalarining to‘g‘ri bajarilganligi
tekshiriladi. Bundan tashqari, bu bosqichda talabalarning ma’ruza
mashg‘ulotlarida zarur bo‘lgan nazariy bilimlarni faollashtirish maqsadga
muvofiqdir. Buning uchun bir ma’lumotning o‘zi parallel barcha displeylarda bir
vaqtning o‘zida hamma talabalarga ko‘rsatiladi, ya’ni kadrlar birin-ketin
o‘tkaziladi. Kadrning chidamlilik vaqti qo‘rsatilayotgan materialning
murakkabligiga bog‘liq ishlash vaqti bilan ya’ni 15 – 20 sekund tenglashtirilishi
shart.
Biroq past o‘zlashtiradigan talabalar mashg‘ulotning bu bosqichida
dastlabki o‘rnatilgan ma’lumotlardan foydalanishlari uchun, ularga murojaat
qilishni ma’ruza mashg‘ulotlarining butun davri mobaynida ruhsat berish
maqsadga muvofiqdir. O‘qituvchi tizimni ishga tushiradi va talabalarga
talabalarga kerakli ma’lumotlarni tizimda joylashgan o‘rnini tushuntiradi.
Talabalar esa diqqatni jamlab, o‘qituvchi faoliyatini kuzatadi. Bu bosqichda
asosiy maqsad talabalarning diqqatini jamlash bo‘lib, joriy ishlarni amalga
oshirgan holda, uni 5-10 minut bilan chegaralash mumkin.
Ikkinchi bosqich. Bu bosqichda o‘qituvchi mavzuni e’lon qiladi, fanni
maqsad va vazifalari, mavzu rejalari, undagi tayanch tushunchalar, ma’ruza
mazmuni, kutilayotgan natijalar bilan talabalarni tanishtiradi. Oldingi mavzu
bilan joriy mavzuni bog‘laydi. Talabalar bu bosqichda o‘qituvchi bergan
ma’lumotlarni tinglaydilar va o‘qituvchi talabalarda keltirilgan axborotlarga
nisbatan kuchli motivatsiyani shakllantirish zarur. Bu bosqichga 10 minut vaqt
ajratiladi.
Uchinchi bosqich. Bu bosqichda o‘qituvchi talabalarga o‘qitish tizimidan
foydalangan
holda
mavzuni
tushuntirib
beradi.
Mashg‘ulotlarning
samaradorligini oshirishda:
- mashg‘ulotda foydalanilayotgan usullarning bir xilligini yo‘qotish;
- etarlicha dasturli o‘rgatish elementlarini mashg‘ulotda qo‘llash;
- mashg‘ulotda vaqtdan foydalanish ratsionalligini ta’minlash;
- muammoli o‘qitish elementlarini ko‘proq qo‘llanilishi;
- mashg‘ulotda videofilm, multimedia vositalaridan ko‘proq foydalanish
maqsadga muvofiq.
Bunda o‘qituvchining nutqi muhim oddiy, tushunarli, emotsional nutqga
ega bo‘lishi kerak. Asosiy e’tiborni yangi tushunchalar, tayanch iboralarni
tushuntirishga qaratish, ortiqcha so‘zlarni ishlatmasligi kerak. Bu bosqichning
136
asosiy maqsadi - talabalarda keltirilgan axborotlarni ilmiy bilimlarni tizimli
ravishda berish, ularda ijodiy izlanuvchanlikni, ijtimoiy hamkorlikni
rivojlantirish. Bu bosqichga 25 daqiqa vaqt ajratiladi.
To‘rtinchi bosqich. Tahlil bosqichida o‘qituvchi talabalar tomonidan
kiritilgan g‘oyalarning qizg‘in tahlil qilinishi uchun sharoit yaratadi. Talabalar
axborotlarning ba’zi jihatlarini aniqlashga va kiritilgan g‘oyalarni, fikrlarni
qizg‘in tahlil qilib, eng to‘g‘ri g‘oya va fikrlarni aniqlab oladilar. Bu bosqichda
talabalarning dars davomida o‘rganish, bilim olish faolligini oshirish, ularning
shaxsiy fikrlarini dadil aytishiga, erkin, mantiqiy fikrlashini rivojlantirishga
erishiladi. Talabalarda muammo mohiyatini to‘g‘ri idrok qilish, keng mantiqiy
fikrlash uchun barcha imkoniyatlaridan foydalanadilar. Bu bosqichga 15 daqiqa
vaqt ajratiladi.
Beshinchi bosqich. Nazorat bosqichida talabalarning ma’ruzadagi tayanch
tushunchalar, yangi bilimlar qanday o‘zlashtirilganligi nazorat qilinadi. Bunda
o‘qituvchi elektron (kompyuterlar orqali) yoki qog‘oz (tarqatma material) variant
bo‘yicha testlardan foydalanadi. Talabalar mavzudagi asosiy tayanch
tushuchalarni o‘rganadilar va ularda faollik, ijodkorlik hissi rivojlanadi, o‘z
xatolarini tuzatish va yanada yaxshi bilim olishga intilish oshadi. Bu bosqichga
15 daqiqa vaqt ajratiladi.
Oltinchi bosqich. Vazifa bosqichida talabalarga o‘qitish tizimi yordamida
yordamida talabalarning test savollari natijalari ko‘rsatiladi. Bundan tashqari
talabalarning test savolllariga javoblari tahlil qilinadi va mavzuni mustahkamlash
bo‘yicha tavsiyalar va materiallar to‘plash, tahlil qilish va ulardan foydalanish,
fan bo‘yicha foydali saytlar nomi. Bu bosqichda talabalar mavzuni
o‘zlashtirishlarini tushunib, mavzu bo‘yicha o‘z kamchilik va nuqsonlarini anglab
olishadi. Bu bosqichga 5 daqiqa vaqt ajratiladi.
Ettinchi bosqich. Yakuniy bosqich bo‘lib, o‘qituvchi mavzu xulosasini
aytadi va darsga yakun yasaydi. Ma’ruza mashg‘ulotining bu bosqichi o‘tkazilgan
ishlarning tahlili va muhokamasiga bag‘ishlanadi. Bu bosqichda o‘qitish tizimi
qo‘yidagilarni amalga oshirishi mumkin: talaba mashg‘ulotdagi ishlarning
muvaffaqiyatini baholaydi, ya’ni elektron variantda o‘qituvchi pochtasiga o‘z
talab va takliflarini jo‘natishi yoki anketa-so‘rov savollariga javob beradi.
O‘qitish tizimini amaliy mashg‘ulotlarda qo‘llash, texnika sohasidagi
fanlar uchun – bu nazariy yo‘riqnomalarni mustahkamlash va ko‘nikmalarni
oshirish maqsadidagi mashq va masalalarni yechishdir.
137
Do'stlaringiz bilan baham: |
