Payvandlash jihozlari

8.8-rasm. Aylanish jismlarini eritib qoplash:
a — vintli chiziqlar bo’yicha; b — halqali valiklar bilan.

Eritib qoplash uchun mo‘ljallangan maxsus elektrodlardan foy- dalanganda eritib qoplash rejimi elektrod pasportida ko‘rsatilgan rejimga mos bo‘lishi kerak. Qoplam ko‘pi bilan 3 qatlamdan ib- orat bo‘lishi kerak. Detalni dastlabki o‘lchamiga keltirish uchun birinchi bir necha qatlam mavjud rusumli po‘latni payvandlashda ishlatiladigan odatdagi elektrod bilan eritib qoplanadi. Birinchi qatlam tarkibida hamisha asosiy metalning 30 dan 50% gachasi bo‘ladi va uning qattiqligi oxirgi qatlam qattiqligidan ancha kam bo‘ladi. Metall elektrodlar bilan eritib qoplashda darz ketmasligi uchun krater eritib qoplangan valikka chiqariladi.
Yarim avtomatlar yoki avtomatlar yordamida kukunli sim bilan muhofazalovchi angidrid gazi muhitida avtomatik eritib qoplanadi.
Donador va kukunli qotishmalar ko‘mir elektrod bilan eritib qoplanadi (8.9-rasm).


8.9-rasm. Kukunsimon qattiq qotishmalarni eritib qoplash jarayonida
ko‘mir elektrodi holati:
a — elektrod siljishi; b — yon tomondan ko’rinishi.
Eritib qoplashda asosiy metall ichiga 2—3 mm chuqurlik- da kiradigan bir jinsli qattiq qatlam hosil bo‘ladi. Qotishma tarkibidagi uglerod qisman yonib, qoplangan metalni havoda- gi kislorod bilan oksidlanishdan saqlaydigan gazlar hosil qiladi. Metalni yaxshisi o‘zgarmas tokda eritib qoplash kerak. Chun- ki, bunda qoplam ancha zich chiqadi. Eritib qoplash rejimlari 8.4-jadvalda keltirilgan.
Stalinitni eritib qoplashda vannaga flus tariqasida 2-5% toblangan bura qo‘shish tavsiya etiladi. Detal chetlarini erish- dan saqlash hamda toza, tekis chetlar hosil qilish uchun metall eritib qoplanadigan joy grafit plastinalar bilan o‘raladi. Metall eritib qoplangandan keyin plastinalar olib tashlanadi. Detallar- dagi metall eritib qoplanmaydigan teshiklar toza nam kvars qum bilan to‘lg‘azib qo‘yiladi. Detal tob tashlamasligi uchun detalni oldindan 600—650° C gacha qizdirib va hududlarga bo‘lib yoki detaldan issiqning ko‘proq ajralishi uchun katta mis tagliklar ish- latib va suv bilan sovitib metall eritib qoplanadi.
8.4-jadval