Payvand birikmalar. Uchma-uch payvand birikma va uni hisoblash. I. Mа`ruzа rеjаsi


Ustma-ust payvand birikma va uni hisoblash



Download 0,51 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/6
Sana16.01.2022
Hajmi0,51 Mb.
#376137
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Payvand birikmalar. Uchma-uch payvand birikma va uni hisoblash.

 Ustma-ust payvand birikma va uni hisoblash

 

Agar  ikki  detal  uchma-uch  emas,  ustma-ust  qo’yilib,  payvandlash  amalga  oshirilsa, 



ustma-ust payvand birikma hosil bo’ladi. 

Bunday  payvand  birikmalarning  xarakterli  jihati  shundan  iboratki,  chokning  ko’vdalang 

kesim yuzasi burchakli ko’rinishda bo’ladi va payvandlash ikki listning ustma-ust qo’yilganligi 

bois,  ikki  tomondan  bajarilishi  mumkin.  Bundan  tashqari  choklarning  uzunliklari  ham  turlicha 

bo’lishi mumkinligini ko’rsatish darkor. 

Listlar ustma-ust payvandlanganda ularga ta’sir etuvchi kuchga nisbatan payvand choklar 

tik, parallel yoki qandaydir burchak ostida hosil qilinishi mumkin. Mos holda bunday choklarni 

ro’para, yonbosh va qiyshiq chok deb ataiadi. 

Chokning  ko’vdalang  kesim  yuzasi  rasmiga  ko’ra  ular  botnq,  qavariq  va  me’yoriy 

choklarga bo’linadi (6.3-rasm). 

 

7.3-rasm. Burchakli chok 



Payvand chokka ta’sir etuvchi kuch va kuchlanishlar ma’lumki, uning hamma nuqtalarida 

birdek  bo’lmaydi,  chunki  detallarning  bikrligi,  beriluvchanligi  bir  xil  emas.  Bu  chokning 




uzunligiga  ham  bevosita  bog’liqdir.  Hisoblashlarni  sodda  ko’rinishga  keltirish  maqsadida  kuch 

chokning barcha nuqtalariga bir xilda ta’sir qilib, kuchlanishlar chok kesim yuzasining hamma 

qismida  teng  bo’ladi,  deb  qabul  qilinadi.  Payvand  choklarga  urinma  va  normal  kuchlanishlar 

ta’sir  etadi.  Normal  kuchlanishlarning  qiymati  juda  kichik  bo’lganligi  uchun  muhandislik  hi-

soblarida e’tiborga olmasa ham bo’ladi. 

Yonbosh chok (6.4-rasm b) quyidagacha hisoblanadi: 

                                              (7.3) 

bu yerda:  0,7 



k



k•

sin 45

o

 -chokning  bissektrisasi bo’ylab o’tuvchi kesimning balandligi. Agarda 



7.3-munosabat bajarilmasa, ya’ni 

τ

>[

τ

′]

  

bo’lsa, 


holda  yonbosh  chsjning  uzunligi qo’shimcha 

yonbosh  chok    hosil    qilish,  demak  chokning  uzunligini  oshirish  orqali 

τ

>[

τ

′]

 

shart 


qanoatlantiriladi. Bu holda muvozanat sharti quyidagicha yoziladi: 

                           (7.4) 

 

 

7.4-rasm. Ro’para(a), yonbosh(b), qiyshiq(v), ro’para va yonbosh chokli(g) payvand 



birikmalar 

Detallarni  biriktiruvchi  yonbosh  choklarning  uzunliklari  turlicha  va  detallarga  ta’sir 

etuvchi  cho’zuvchi  (siquvchi)  kuchga  nisbatan  nosimmetrik  joylashgan  bo’lsa,  choklarning  bir 

xil  ishlashini  ta’minlash  uchun  ularning  uzunliklari  kuch  ta’sir  chizig’iga  bo’lgan  masofaga 

nisbat tariqasida e

1

 /



 ℓ

2

 = e



2

 /

 ℓ

1

 (bu erda:  e



1

 va e


2

 -masofa,  



1

 



2

 

-chok uzunligi) olinadi (7.5-

rasm. a). 




 

7.5-rasm. Turlicha  uzunlikdagi  yonbosh  chokli  va  ro’para  

chokli payvand birikma 

Yonbosh  chokli  payvand  birikmaga  moment  ta’sir  etsa,  chokda  hosil  bo’ladigan 

kuchlanish quyidagicha aniqlanadi: 

                                                    (7.5) 

bu yerda: W

r

-payvand chokning qirqiladigan qismining buralishga qarshilik momenti.  



Amalda  ko’proq  uchraydigan  choklar  uchun  (ya’ni,  chokning  uzunligi  detalning 

payvandlanayotgan enidan kichik (



ℓ < b

) W


r



0.7 k • I • b 

qilib olinadi. Ammo, aniq hisoblashlar 

uchun  payvand  kesimning  rasmiga  ko’ra,  "Materiallar  qarshiligi"  kursida  qayd  qilingan 

tenglamalar orqali aniqlanadi. 

Ro’para  chok  bitta  yoki  ikkita  bo’lsa,  ya’ni  ustma-ust  qo’yilgan  detallar  ham  ostidan, 

ham ustidan payvandlansa, ular mos holda quyidagacha hisoblanadi:

 

 



        (7.6) 

Aralash  choklar  qo’llanilgan  hollarda  (6.5-rasm,b),  cho’zuvchi  kuch  ta’sir  etsa, 

kuchlanish quyidagicha aniqlanadi: 

                         (7.7) 

Bunday chokka moment ta’sir etsa, muvozanat sharti quyidagicha bo’ladi: 

yoki  


                                      (7.8) 

      


Aralash chokli payvand birikmaga bir vaqtning o’zida cho’zuvchi kuch va moment ta’sir 

etsa (6.6-rasm) kuchlanish qiymati quyidagicha bo’ladi: 

                         

                                                (7.9) 

 



 

7.6-rasm. Cho’zuvchi kuch va moment ta’siridagi payvand chok 

 

Detallarni  bir-biriga  tik  (perpendikulyar)  usulda  payvandlanadigan  bo’lsa,  ular  uchma-



uch yoki bir chokli chok vositasida biriktirilishi mumkin (7.7-rasm). 

 

 



6.7-rasm. Detallarni tik payvandlash turlari 

 

Uchma-uch payvandlaganda muvozanat sharti: 



 

                                      (7.10)

 

Burchakli chok vositasida biriktirilganda muvozanat sharti: 



                      (7.11) 

 


Download 0,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish