Mavzuning dolzarbligi: Zamonaviy sanoat korxonalarida, shuningdek paxta va to’qimachilik sanoati korxonalarida aerodinamik uskunalardan keng foydalaniladi. Ular yordamida ish joylarini changsizlantirish, shamollatish, materiallarni korxona ichida tashish yo’lga qo’yilgan. Konstruktsiyasining soddaligi va har qanday ob-havo sharoitida mahsulotni istalgan murakkab yo’nalishlarda belgilangan joylarga nobud qilmasdan yetkazish mumkinligi, yetarlicha germetikligi, sanitariya talablariga monandligi kabi bir qator ijobiy jihatlari aerodinamik uskunalar va pnevmotransportning sanoatda juda keng tarqalishiga sabab bo’ldi. Shu bilan bir qatorda pnevmotransportda paxtani quritish va turli begona qo’shilmalar va iflosliklardan qo’shimcha tozalash imkoniyatlari mavjud.
Paxtani dastlabki qayta ishlash texnologiyasida xom-ashyoni g’aramlarda sexlarga asosan quvurlarda tashiladi. Bunda havo yordamida tashuvchi qurilma quvurlarining o’tish joylarida paxtani og’ir jismlardan yuqori darajada tozalash mumkin. Chunki bu joyda aeroaralashma o’z harakat yo’nalishini 900 ga o’zgartiradi. Ya’ni gorizontal holatdan vertikal xolatga o’tadi. Bunda paxta va og’ir jismlarni fizik, mexanik xossalarining farqi tufayli ularni ajratib olish qulay bo’ladi. Paxtani tarkibidagi og’ir aralashmalarni ajratish uchun paxta tozalash korxonalarida, paxtani pnevmotransportda ya’ni uni havo yordamida tashish vaqtida, havo quvirlarining pastki qismlariga turli xildagi og’ir aralashmalarni tutib qolish uchun toshtutgich qurilmasi o’rnatilgan. Uning ishlash jarayoni quyidagicha: paxta havo quvurida harakatlanish vaqtida, uning tarkibidagi og’ir aralashmalar va boshqa xildagi mayda zarralar quvirning eng pastki qismida harakat qiladi va quvirning ma’lum bir masofalarida joylashgan toshtutgich qurilmasidan, paxtaning vazni xajmiga nisbatan katta bo’lmagani uchun havo oqimi bilan harakatlanib toshtutish qurilmasidan o’tib ketadi. Og’ir aralashmalar esa xajmiga nisbatan vazni katta bo’lganligi uchun havo oqimi uni katta kuch bilan torta olmaydi va buning natijasida og’ir aralashmalar toshtutgich cho’ntaklariga tushib qoladi.
Paxtadan og’ir aralashmalarni ajratib olish jarayonini takomillashtirish muammosi juda muhimligiga qaramasdan, hozirgi paytgacha yetarlicha samaradorlikka ega bo’lgan uskunalar yaratilmagan. Shuning uchun paxtani qayta ishlash texnologik zanjiriga og’ir aralashmalarni tutib qoluvchi past samaradorlikka ega bo’lgan bir necha qurilmalar qo’yilgan bo’lib, ishlab chiqarish unumdorligi hamda tashish jarayonining harakat radiusini kamaytirmoqda va paxtaning sifat darjasini pasayishiga olib kelmoqda.